Sinameki ve cascara gibi doğal laksatifler (bağırsak yumuşatıcı); kabızlığa karşı reçetesiz satılan ilaçlarda en sık kullanılan bitkilerin başında geliyor. Doğada, birçok laksatif özellikli bitki bulunur. Bu bitkilerin; kalın bağırsağın boşalmasını sağlayan bileşiklerin yanı sıra anti-oksidan özelliğine de sahip olduğu biliniyor. Laksatif olarak değerlendirilen başlıca bitkiler; genellikle aloe vera, Çin raventi, frangula, cascara, sinameki ve Hint yağı ismiyle bilinen bitkilerdir. Doğadaki bazı laksatif bitkilerin, anti-tümör etkilere sahip olduğu konusunda bazı klinik kanıtlar vardır. Hatta kemoterapide kullanılan bazı ilaçların bileşimleri; laksatif bitkilerde bulunan 'antrokinon' bileşiklerinin bir türevidir. Bitkisel laksatiflerin kanser tedavisinde kullanımı çok tartışmalı bir konudur. Çin'de yapılan az sayıdaki klinik çalışmada, kanser tedavisinde yardımcı unsur olarak bu bitkilerin bazılarına yer verilse de, bu konuda az sayıda veri bulunmaktadır.
TÜMÖRLER ÜZERİNDE ETKİLİ
Konuyla ilgili yapılan bir çalışmada; radyoterapi gören 67 lökopeni hastasına laksatif bir bitki olan P. Cuspidatum özü veya antrakinon bileşenleri verildi. Bu iki içerik de; hastaların lökosit sayımlarını yükseltti. Laksatif bitkilerin tümünün kalın bağırsağı uyarıcı aktivitesi; yapısındaki kimyasal içerikten kaynaklanır. Bunlardan en önemli iki tanesi; rein ve emodin maddeleridir. Rein ve emodinle ilgili hayvanlar üzerinde yapılan çalışmalarda; bu maddelerin anti-tümör etkisi gösterdiği saptandı. Özellikle emodinin, kanser hücrelerinin büyümesini engellediği görüldü. Hayvanlarla yapılan deneylerde emodin; farelerin yaşam süresini yüzde 47 uzattı.
DOKTORA DANIŞMADAN KULLANMAYIN
Laksatif kullanımından sonra rektal kanama ya da kalın bağırsaktaki hareket yetersizliği, ciddi bir sorunun belirtisi olabilir. Bitkisel laktiflerin kanseri önlemede ve kanser tedavisindeki rolü hakkındaki veriler yetersizdir. Ayrıca bitkisel laksatif türleri arasında, etkin maddeleri açısından önemli değişiklikler görülebilir. Doktor tarafından verilmedikçe; karın ağrısı, bulantı ya da kusma halinde laksatif kullanılmamalı.
KALP RİTMİNİ BOZABİLİR
Bitkisel laksatiflerin yararlarının yanı sıra yan etkilerine de dikkat etmek gerekir. Laksatifler, aşırı dozda ya da uzun süre kullanıldığında; sıvı kaybına, potasyum gibi elektrolitlerin vücuttan atılmasına, kolonda patolojik değişimlere, böbrek fonksiyonu ve kalp ritminde bozukluğa neden olabilir. Tüm laksatif ürünlerde olduğu gibi, bunların uzun süreli kullanımı bağımlılık yapabilir. Bitkisel laksatiflerle, bağırsaktaki geçiş süresinin uzaması da ilaçların emilimini azaltabilir.
ETKİLİ BİR BİTKİ ALOE VERA
'Sarı sabır' olarak da bilinen aloe vera, laksatif bitkilerden biridir. Uzun yıllardır kozmetik sektöründe nemlendirici krem ve losyonlarda kullanılan aloe veradan, laksatif ilaçlarda da faydalanılıyor. İnsanlar ve hayvanlar üzerinde yapılan bazı çalışmalar; aloe veranın tümörleri baskıladığını göstermiştir.
