Çağımızın en önemli buluşlarından biri bilgisayar… Onsuz bir hayat düşünülemiyor. Bebeklik döneminde tanıştırıyor anne-babalar çocuklarını artık bilgisayarla....
Bilgisayarın tadını bir kez aldılar mı, başından kalkmak istemiyor tabii çocuklar da... Bunun sonucunda ise sabahtan akşama kadar tüm zamanını bilgisayar başında oyun oynayarak geçiren bir nesil yetişiyor. Yatağından kalkar kalkmaz, okuldan eve gelince veya tüm gününü oyun oynayarak geçirmek istiyor çocuklar… Macera, futbol, savaş, beceri, gibi birbirinden farklı oyun seçenekleri tabii ki ilgilerini çekiyor. Reem Nöropsikiyatri Merkezi Kurucusu Dr. Mehmet Yavuz, bilgisayar başında zaman geçirmenin çocuklar açısından zararlarına değindi ve anne-babalara öneriler verdi.
Kalıcı hasarlara yol açabilir
Bilgisayar oyunlarında, oyun kareleri (özellikle aksiyon oyunlarında) göz önünden hızlı hızlı geçer. Bu tür oyunlar, saatler boyu oynandığında, beyini hızlı düşünmeye ve hızlı hareket etmeye programlar. Ancak fizyolojisi icabı, hızlı düşünen ve aynı anda birçok şeyi değerlendiren beyin tek bir konuyu derinliğine analiz ve sentez edemez. Bir diğer deyişle hızlı düşünme; bir konu ya da nesneye odaklanmayı ve yoğunlaşmayı engelleyen bir durumdur. Dolayısıyla bilgisayar oyunlarına fazla maruz kalmak, kişinin yöneldiği her şeyi; derinlikten uzak, yüzeysel bir bakış açısı ile ele almasına neden olur.
Başarısızlığa neden oluyor
Bilgisayar oyunlarının fazlaca ve saatlerce oynanması, özellikle öğrencilerde ciddi sorunlara neden oluyor. En başta derslere yoğunlaşma olamayacağı için başarısızlığa sebebiyet veriyor. Öğrenci ne kadar zorlarsa zorlasın üzerinde çalıştığı konuyu öğrenemiyor. Zaten bilgisayar oyunları nedeniyle zamanla gelişen dikkat dağınıklığı ve değişik derecelerde gelişen hiperaktivite sorunu ortaya çıkıyor ve çocuk, her şeyden çok çabuk sıkılır hale geliyor. Sürekli bilgisayar oyunu oynamak, beyni hızlı ama yüzeysel düşünmeye programlıyor. Bu durumda üst düzey öğrenme ve algılama zorlukları oluşuyor. Hatta ebeveyn, oluşan başarısızlığı çocuklarının zamanını bilgisayar ile geçirmesine bağlıyor. Halbuki asıl olay, bilgisayar oyunları ile oluşan beyindeki fizyolojik bozukluktur. Aynı bozukluk, çok hızlı okuyanlarda da görülebiliyor. Herhangi bir nedenden dolayı çok hızlı belge, kitap, gazete ya da dergi okuyanlar veya görüntüleri sürekli ileri geri sararak araştırma yapanlarda da bu bozukluk gelişebiliyor. Bu tabloda zaman içinde dikkat dağınıklığı nedeniyle odaklanma ve konsantrasyon bozukluğu kaçınılmaz oluyor. Hatta çoğu kez kişiler, algılama ve analiz yeteneklerindeki bu ani zayıflamayı, hayatlarındaki herhangi bir aksiliğe bağlıyorlar ve asla sebebini bulamıyorlar.
Bilgisayardan uzak durulmalı
Çocuklarda bilgisayarla fazla vakit geçirilmesi sonucu ortaya çıkan sorunların tedavisinde, önce beyin bir süre nadasa bırakılıyor. Yani bilgisayar oyunları nedeniyle beyin ayarı ve dengesi bozulan kişinin, en az 3 ay bilgisayar oyunundan uzak durması, hiçbir öğrenme faaliyetine girmemesi gerekiyor. Bu tür bozukluğu olan öğrencilere, bir dönem okulu bırakmalarını da öneriyorum. Bu dönem zarfında hiçbir şey okumamaları ve öğrenme faaliyetlerini durdurmaları gerekiyor. Zira eğer kalıcı bozukluklar gelişmemişse bir süre sonra beyin fonksiyonları eski fizyolojik normal durumuna dönüyor. Bilgisayar bağımlığı olan kişilerde antidepresan ya da anksiyolitik ilaçlar etkisizdir. Hatta bunlar durumu daha da kötüleştirebilir. Ancak TMS (Transkranial Manyetik Stimülasyon) ile beyin resetlemesi sonuç verebilir. Davranışçı bilişsel terapiler, dikkat dağınıklığını ve öğrenme güçlüğünü düzeltmez, ama oyun bağımlılığı konusunda işe yarayabilir. Ama en önemlisi; beyni en az 2-3 ay dinlendirmektir.
Hazırlayan: Şenay ÇELİK
