Çoğunlukla 45-5* yaş civarında regl dönemlerinin azalarak bir süre sonra kesilmesi durumu menopozken, bu yaş grubunun altındaki regl sorunları çoğu zaman başka hastalıklara işaret edebilir. Fakat regl kanamasının kesilmesine eşlik eden birtakım başka bulgular da varsa o zaman şayet 20'li yaşlarda bile olsanız menopoz sürecine girmiş olmanız olası! Ve erken menopoz olarak adlandırılan bu döneme girilmiş olmasının bazı nedenleri var. Erken menopozla ilgili merak ettiğimiz soruları Kadın Hastalıkları ve Tüp Bebek Uzmanı Op. Dr. Seval Taşdemir'e yönelttik. Aldığımız cevaplarsa bu durumun ciddiyetini ortaya koyuyor.
Erken menopoz nedir?
Menopoz, regl kanamasının kalıcı olarak kesilmesidir. 40 yaşından önce menopozun başlaması erken menopoz olarak kabul edilir. 15-29 yaşlarındaki kadınlarda yüzde 0.1'de, 30-35 yaş arası kadınlarda ise yüzde 1 oranında erken menopoz görülür. Erken menopozun büyük çoğunluğunun nedeni bilinmez, yüzde 47-50'lik bir oran nedeni bilinmeyen grubu oluşturur. 2. grup ise genetik faktörlerdir. Bağışıklık sistemine ait bazı sorunlar, tiroid, romatoid artrit, addison, otoimmun endokrin türü hastalıklar da etkilidir. Yüzde 10'unda da kemoterapi, radyasyon, enfeksiyon ve cerrahi olarak yumurtalıkların alınması gibi etkenler rol oynar.
Belirti verir mi, yoksa aniden gelişen bir durum mudur?
En sık görülen bulgusu regl düzensizliğidir. 28-30 günde bir görülen regl döneminin 24 günün altına inmesi yani sık regl görmeler, ultrasonografide yumurta sayılarının azalması de belirgin belirtilerdir. Bazen de düzenli regl dönemlerine rağmen vazomotor semptomlar, yani vücutta östrojen azalmasına bağlı olarak sıcak basması, ateş basması, gece terlemesi, yorgunluk, davranış değişiklikleri, huzursuzluk, depresyon gibi östrojen eksiklik bulguları görülür. İlerleyen dönemlerinde kemik erimesi, vajina derisinde incelme, vajinal kuruluk, yanma, genital organlarda zayıflama, libido azalması, ilişki esnasında kuruluk ve ağrı gibi şikayetler ortaya çıkar.
Teşhis nasıl konulur?
40 yaş öncesinde regl düzeninde değişiklikler ortaya çıkarsa veya kesilirse mutlaka doktora başvurulmalıdır. Başvuran kişi tanı için ilk önce hamilelik yönünden değerlendirilir. FSH, östrojen, antimüllerien hormon (AMH) inhibin B gibi kan testleri ile ultrason sonuçları sonrasında teşhis konulur.
Cinsel hayatı etkiler mi?
Kadınlar cinsel hayatlarının biteceğini düşünerek panikleyebiliyorlar. Ancak bu doğru değil. Bu süreçte eğer isterlerse psikolojik destek almalarında yarar da var.
Erken menopoza girmiş bir kadın, çocuk sahibi olabilir mi?
Genç yaşta menopoza girmiş ve yumurtası olmayan kadınların çocuk sahibi olabilmesi yumurta nakliyle gerçekleşiyor. Yumurtaları iflas etmiş bir kadın sağlıklı başka bir kadından alınan yumurtanın, eşinin spermiyle döllenmesi ve rahmine yerleştirilmesiyle çocuk sahibi olabilir. Ancak birçok ülkede yumurta nakli serbestken ülkemizde yapılması yasaktır. Ayrıca yüzde 1'in altında bir ihtimalle de menopoza giren kadınlara uygulanan östrojen tedavisiyle kenarda kalmış altın yumurta sonucunda da hamilelik gelişebiliyor.
Tedavisi var mı?
Yumurtalık rezervinin sona ermesiyle ortaya çıkan menopoz durumunu geriye döndürecek bir tedavi maalesef bulunmuyor. Erken menopoza giren bir kadının, vücut yapısını korumak için fizyolojik olarak belli düzeyde hormona ihtiyacı var. O yüzden böyle kişilerde doğal menopoz yaşına kadar (yani 50 yaşına gelinceye kadar) hormon takviyesi yapılması vücudu korumak için oldukça önemlidir. Sigara içen, pıhtılaşma bozukluğu olan, migren sorunu yaşayanlar ile ailesinde veya kendisinde genetik olarak meme ve rahim kanseri olan kişilere hormon tedavisi uygulanamıyor.
Hazırlayan: Işıl Evrim Akgün
