İyot, hem büyüme ve gelişme için hem de beyin ve vücut işlevleri için gerekli bir elementtir. Bu elementin eksikliği ise bebek, çocuk ve hamilelerin sağlığını tehdit ediyor. İyot eksikliği yenidoğan ölümlerine, bebekler ve oyun çağı çocuklarında zeka ve büyüme geriliğine yol açabiliyor. Uzmanlar, hamilelik ve emzirme döneminde mutlaka iyot takviyesine ihtiyaç olduğunu vurguluyor. Normal büyüme ve gelişim sürecinde dışarıdan alınması gereken iyot, eksikliğinde beyin hasarı ve zihinsel geriliğe yol açabiliyor. İyot eksikliği ayrıca; sağırlık, cücelik, guatr ve hipotiroidiye, okul çağı çocuklarında gelişim geriliği, okul başarısızlığı, anlama ve öğrenme güçlüğüne, yetişkinlerde guatr, hipotiroidi, zihinsel sorunlar ve güçsüzlüğe, hamilelerde ise düşük, ölü doğum, doğumsal anomali ve guatra neden oluyor.
Günde 250 mikrogram iyot gerekli!
Büyüme ve beyin gelişiminde rol oynayan, tiroid hormonlarının yapımında kullanılan ve vücutta üretilmediği için dışarıdan alınması gereken iyot, yaşamsal bir element olarak karşımıza çıkıyor. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Konsensusu, 6 yaşından küçük çocuklar için günde 90 mikrogram iyot alınmasını önerirken, 6-12 yaş arası çocuklara günde 120 mikrogram, yetişkinlere günde 150 mikrogram, hamile ve emziren annelere ise günde 250 mikrogram tavsiye ediyor. Ülkemizde ise iyot eksikliği gibi element ve mineral yetersizlikleri önemli bir halk sağlığı sorunu olarak karşımıza çıkıyor. Özellikle doğurganlık çağındaki kadınlar, gençler ve çocuklar etkileniyor.
Hamilelikte iyot ihtiyacı bölgelere göre değişiyor
Yapılan araştırmalar; iyot eksikliği görülen bölgelerde yaşayan ve hamileliğinin 6. ayından önce iyot almaya başlamış annelerden doğan çocukların, hamileliğin son 3 ayında iyot almış annelerin çocuklarından veya 2 yaşında iyot almış çocuklara oranla daha iyi motor ve bilişsel performans gösterdiklerini ortaya koyuyor*. Uzmanlar, hamilelikte ne kadar iyot desteği verilmesi gerektiğini şöyle açıklıyor: Hafif, orta derecede iyot eksikliği bölgelerinde; iyotlu tuz kullanan tüm hamileler günde 100 mikrogram, tuz kullanımına hipertansiyon, toksemi gibi tıbbi nedenler yüzünden izin verilmeyen hamileler ise günde 200 mikrogram kullanmalı. Ciddi derecede iyot eksikliği bölgelerinde; iyotlu tuz kullanan tüm hamileler günde 200 mikrogram, iyotlu tuz kullanımına tıbbi nedenler yüzünden izin verilmeyen hamileler günde 300 mikrogram kullanmalı.
Emzirme döneminde "iyot" desteği gerekebilir!
Emzirme döneminde de, bebeğin tek iyot kaynağı anne sütü olduğu için iyot desteğine devam edilmesi öneriliyor. Süt veremeyen anneler için bebeğin iyotlu formüllerle desteklenmesi gerektiği, ayrıca anne sütü veriyorsa da hipertiroidi olduğu için iyot alımı kısıtlanmış annelerin bebeklerine de iyot desteği mutlaka tavsiye ediliyor. Uzmanlar, iyot yetersizliğinin "önlenebilir bir sağlık sorunu" olduğunu hatırlatıyor ve konuyla ilgili anneleri uyarıyorlar: "Hamilelik ve emzirme dönemindeki anneler, artan iyot ihtiyacına karşı iyot takviyesi almak konusunda doktorlarına danışmalılar."
Hazırlayan: Zuhal K. Eyüboğlu
