Dünyanın en büyük bankalarından birinin New York'ta Park Avenue'ya bakan binasında oturan bir trader Barclays'in Londra genel merkezindeki meslektaşına "Kanka faizi 1 puan indirirsen harika olur" diye bir e-mail atıyor. Ardından günlük 360 trilyon dolar büyüklüğe ulaşan ve tüm dünyada 800 trilyon dolarlık mali piyasalarda paranın fiyatının belirlenmesine yarayan Libor faizi bir anda düşüyor. Bu işlemleri yapan bankanın başkanına ek olarak 2 milyon sterlin yani 5. 6 milyon liralık bonus çeki gönderiliyor.
DÖRT YILLIK SORUŞTURMA
Bu, Libor faizinin manipülasyonuyla ilgili soruşturmada 2005-2009 yılları arasında e-mail ve telefon takibine takılan isteklerden sadece biri. Amerika, Asya ve Avrupa'da onlarca ülke ve 20'ye yakın uluslararası bankayı kapsayan tarihi manipülasyon soruşturmasının sadece Barclays Bank ayağında 300'e yakın e-mail ve telefon görüşmesi kaydı raporlara girmiş durumda. Devletleri, tüketicileri yani borç alan ve veren herkesi dolandırmakla suçlanan, suçlamaları kabul edip, "Soruşturmayı derinleştirmeyin" talebiyle İngiliz ve ABD hükümetlerine 453 milyon dolar ödemeyi öneren, Barclays Bank'ın fon yöneticileri ile ismi verilmeyen diğer bankalardaki meslektaşları arasındaki söz konusu görüşme kayıtları, 2005- 2009 tarihleri arasında İngiliz BDDK'sının yaptığı takibe takıldı. Çete kurarak dünyayı dolandırmakla suçlanan banka yöneticileri olası bir hapis cezasından da kurtulabilmek için yıllar içinde bu manipülasyondan yaptıkları servetlerin bir bölümünü bağışlanmak kaydıyla mahkemelere geri ödemeyi teklif ediyor.
"HİÇ HABERİM YOKTU"
Barclays CEO'su Bob Diamond dün, suçsuz olduğunu iddia ederek, bankadan alacağı 56 milyon dolarlık son prim çekini bağışlayabileceğini açıkladı. Ancak soruşturmanın devamı getirilirse, Diamond, aldığı bonusların tamamını geri vermek hatta Barclays'i 453 milyon dolar zarara uğratmakla suçlanabilir. Ancak Diamond, İngiliz Parlamentosu'nda yaptığı savunmada "Hiç haberim yoktu, alt kademelerce yapılmış. Suçsuzum" dedi. Hatta bir adım daha ileri giderek, kendi emrinde çalışan fon yöneticilerinin mailleri karşısında "Midem bulandı" diyerek işin içinden sıyrılmaya çalıştı.
POZİSYONLARINI KORUDULAR
Ancak araştırmanın sonuçları ve yapılan tüm yorumlarda ortak kanı Barclays'le patlak veren krizin birçok bankaya sıçrayacağı. ABD'de soruşturmayı yürüten Başsavcı Yardımcısı Lanny Breuer, "Yıllardır traderlar Libor manipülasyonunu yapmaya cesaretlendirmiş. Bundaki amaçları ise küresel krizin tam ortasında kendi mali pozisyonlarına fayda sağlamak" dedi.
ALMAN OTORİTELERİ DE DEUTSCHE'Yİ İNCELİYOR
İngiltere'de
Finansal Hizmetler Otoritesi'nin yaptığı araştırmanın bir benzerini de Almanya'da Federal Finansal Denetim Otoritesi (BaFin) yapıyor. BaFin'in "özel araştırma" yaptığını açıklamasının ardından Deutsche Bank'ın hisseleri ilk etapta yüzde 5 düştü. Hisseler üç günde yüzde 8.1 değer kaybetti. Şimdi gözler üç kıtada soruşturma açılması beklenen Citi, UBS, HSBC, JP Morgan Chase, RBS gibi diğer büyük bankaların üzerinde.
BERNANKE VE GEİTHNER DA İFADE VERECEK
ABD Merkez Bankası (Fed) 2007'de Libor belirleme konusunda bilgisi olduğunu ve İngiltere'deki otoriteler ile bu bilgiyi paylaştığını açıkladı. ABD Senatosu Bankacılık Komitesi Başkanı Tim Johnson, Fed Başkanı Ben Bernanke'nin ifadeye çağrılabileceğini söyledi. Johnson ayrıca Hazine Bakanı Timothy Geithner'ın da Bernanke gibi hazır olması gerektiğini belirtti.
SOYGUN NASIL YAPILDI?
Savcıların
iddialarına göre, bankalar sadece kendilerinin işlem yapma yetkisi olduğu Libor piyasasında faiz oranlarını piyasa şartlarına göre çok düşük seviyede belirledi. Söz konusu kuruluşlar böylece hem birbirlerinden hem de -ve daha da önemlisi- dünyanın geri kalanından piyasaya akan dövizlere çok düşük fiyat ödeyip borçlandı. Ancak bu ucuz kaynakları, küresel krizin başladığı dönemde tüketicilere, şirketlere, devletlere, kısacası tüm kredi çekenlere olağan koşullara göre fahiş fiyattan sattı. 'Ucuza borçlan, çok pahalıya sat' olarak tanımlanacak bu işlem banka kârlarının daha önce görülmedik seviyelere çıkmasına neden oldu.
BAŞROLDE ALTI İSİM VAR
Bob Diamond Barclays CEO'su İstifa etti
DİAMOND dış baskıların bankaya zarar verdiği gerekçesiyle geri çekildi ve istifa etti. Diamond'un İngiltere Merkez Bankası Başkan Yardımcısı Paul Tucker ile e-mailleri soruşturuluyor.
Marcus Agius Barclays Başkanı İstifa etti
MARCUS Agius bankanın davranışının kabul edilemez olduğunu açıkladı. Agius yeni bir CEO atanana kadar vekaleten görevi yürütecek.
Jerry del Missier Barclays COO'su İstifa etti
BARCLAYS'İN en kıdemli üst düzey yöneticilerinden Jerry del Missier'in adı Diamond ve Paul Tucker arasındaki görüşmede geçti. Suçunu kabul etti ve ayrıldı.
Paul Tucker İngiltere Merkez Bankası Başkan Yardımcısı
İFADE veren Tucker, Barclays'in istifa eden başkanı Bob Diamond ile 2008'de Libor faizlerini belirleme konusunda yaptığı bir telefon görüşmesi basına sızdı.
Sir Jeremy Heywood Bakan
HEYWOOD Ekim 2008'de krizin en derinleştiği dönemde Hazine'ye hükümetin Barclays konusunda çekincelerini ve endişelerini iletti.
David Green QC Yolsuzluk Ofisi Direktörü
LİBOR konusunda araştırma yapan birimin başında. Green, düzenleyicilerin ve yöneticilerin üzerine fazla gitmediği yönünde baskı altında.
300 telefon ve e-mail yakalandı
İngiliz
Finansal Hizmetler Otoritesi'nin 4 yıllık araştırması sonucu çıkan ve dünyanın en zengin bankacılarından Diamond'a "Lağım çukuru, midemi bulandırdı" dedirten e-mail ve telefon trafiğinde ise Libor faizlerinin manipüle edildiği şu ifadelere kuşkuya yer bırakmaksızın ispatlanıyor:
Kanka (dude) 4.17 gerekiyor 1 aylık. Üç aylık da 4.41.
Düşük kalmasını istiyoruz 1 aylığına. Bize çok pahalıya, servete mal olma ihtimali var. Yardımınız için teşekkürler.
Üç aylık yüksek gerekiyor. 80 milyarımız var. 0.1 puan düşükte sabitleyelim. 4.90 veya daha düşüğü harika olur.
Pazartesi günü için uzun 3 aylık nakitimiz olacak New York'ta. Bunun için elinizden gelen en düşüğü ayarlayın lütfen... Teşekkürler.
Eğer değişmeden gelirse artık "Ölü bir adamım ben!"
Yarın ciddi yardıma ihtiyacım var. 1 aylık sabit...
