Hükümet olası deprem riskine karşı yapıların yenilenmesi için başlattığı kentsel dönüşüm hamlesinde yeni düzenleme için düğmeye bastı. Milyonları ilgilendiren bu yeni düzenlemeyle birlikte dönüşümün önünü tıkayan bürokratik engeller bir bir ortadan kalkacak. İşte dönüşümün yol haritası...
Anlaşma nasıl sağlanacak?
Dönüşüm sürecini yavaşlatan maddelerin başında hak sahiplerinin anlaşması ve daha sonra ruhsat aşamasında üçte iki çoğunluk aranması geliyordu. Çoğu yerde üçte iki çoğunluğa ulaşılamadığı için dönüşüm başlayamıyor ya da yavaşlıyordu. Kabul edilen kanun maddelerinin en önemlilerinden biri, çoğunluğa ilişkin oldu. Buna göre kentsel dönüşümde yapılacak tüm işlemler, hisseleri oranında maliklerin yüzde 50+1 ile aldığı karara istinaden yapılabilecek. Yani bir apartmanda 10 dairenin 6'sında yaşayan hak sahipleri anlaşma sağlarsa dönüşüm süreci başlayacak. Uzlaşamayan 4 daire sahibine ise, alınan kararlar noter veya ilgili muhtarlıkta 15 gün ilan edilerek bildirilecek.
Tespit nasıl yapılacak?
Riskli yapı tespiti, yapı malikleri tarafından, lisanslı kurum ve kuruluşlara yaptırılacak. Sonuç, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'na bağlı Kentsel Dönüşüm Başkanlığı'na bildirilecek. Başkanlık resen tespit yaptırabileceği gibi maliklere süre vererek de tespit isteyebilecek.
Kaç günde itiraz edilecek?
Riskli yapı tespitine ilişkin bilgiler riskli yapıya asılacak, maliklere e-Devlet üzerinden bildirim yapılacak ve ilgili muhtarlıkta 15 gün süreyle ilan edilecek. Riskli yapı tespitlerine karşı maliklerce 15 gün içinde itiraz edilebilecek. Riskli yapıların tespitinin hak sahibi veya kiracılarla engellenmesi halinde mülki idari amirinin yazılı izniyle riskli yapılar çilingir yardımıyla açılarak denetlenebilecek. Tahliye engellenirse polis devreye girecek.
Yıkım için süre ne olacak?
Riskli yapıların yıktırılması için maliklere tek seferde 90 günden fazla olmamak üzere süre verilecek. Mevcut kanunda bu süre 60 gün olarak uygulanıyordu. Süresinde yıktırılmadığı tespit edilen riskli yapılar, idari makamlarca yıktırılacak. Yıkım başkanlık ya da idarece yapılırsa masrafları, hisseleri oranında maliklerden tahsil edilecek.
Kira yardımı olacak mı?
İstanbul'da kentsel dönüşümü hızlandırmak için başlatılan 'Yarısı Bizden' kampanyasının uygulanabilmesi için hak sahiplerine yapım için mali yardım yapılabilecek. Yapım için yapılacak yardımın usul ve esasları Cumhurbaşkanı'nca belirlenecek. Kira yardımları ise ile göre 2 bin ila 3 bin 500 lira arasında değişiyor.
Ödeme şartları ne olacak?
Dönüşümü tıkayan süreçlerden biri de maliyetlerdi. Bina yıkıldıktan sonra yeni dairenin yapımı için gereken bedeli ödeyemeyeceği için çoğu kişi dönüşümü onaylamıyordu. Şimdi başkanlıkça yürütülen uygulamalarda, yoksul veya dar gelirlilerin borçlanma bedelini ödeyecek mali gücünün olmaması durumunda, üzerine kayıtlı ikamet edebileceği konut nitelikli başka bir gayrimenkulü yok ise bu bağımsız bölümler üzerinde hak sahibine ve hak sahibi evli ise işlem yapıldığı tarihteki eşine oturma hakkı tanınacak.
BÜROKRATİK ENGEL ORTADAN KALKTI
6 Şubat Kahramanmaraş depreminin ardından dönüşümün hızlanması için yeni düzenlemelere gerek olduğunun altını çizen Gayrimenkul Hukuku ve Kentsel Dönüşüm Uzmanı Avukat Çiğdem Kezir, "Kentsel dönüşümün önündeki en büyük engel bürokrasiydi. Yeni düzenlemeyle birlikte bu engel ortadan kalktı. Yine süreci tıkayan, yüklenicilerden haksız talepte bulunan kişileri engellemek amacıyla yapılan düzenlemeyi çok önemli buluyorum" dedi.
KİMSE BİR YERE GÖNDERİLMEYECEK
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakan Yardımcısı Vedad Gürgen, "Rezerv alanın tanımına düzenleme yapıldı. Yasanın önceki halinde rezerv alan tanımında 'yeni yerleşim alanı' deniliyordu ve uygulamalarda süreç tıkanıyordu. Eski haliyle yorumlanınca rezerv yapı alanlarına sadece konut yapılabileceği gibi dar bir görüş ortaya konulmaya başlandı. Yeni düzenlemede ise amaç rezerv yapı alanlarının konut, ticaret ve sosyal donatı alanı olarak da kullanılabilmesi. Eğer bir ilde rezerv alan ilanı yaparsak, kimse bir yere gönderilmeyecek. Evler yenilenecek, vatandaş mahallesine geri dönecek" dedi. Gürgen, "Ayrıca vatandaş dönüşümün maliyetini karşılayamıyorsa biz ortak olacağız. Evi yenilenen kişi ölene kadar kira ödemeden evinde kalacak. Sonrasında mirasçılar devralma hakkına sahip olacak" dedi.
