Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Türkiye'de ilk olarak 7 Şubat 1993 yılında yayımlanarak yürürlüğe giren ve zaman içerisinde çeşitli revizyonlar yapılmış Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Yönetmeliği'nde bazı güncellemeler gerçekleştirdi. Yeşil Kalkınma Hedefleri çerçevesinde yenilenen yönetmelik bugünkü Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Bakanlık tarafından yapılan açıklamada, Türkiye'de yatırımların çeşitlenmesi, iklim değişikliği ile mücadele ve sıfır atık çalışmaları, bilimsel ve teknik gelişmelerin takip edilmesi, zaman içerisinde karşılaşılan yargı kararları, diğer mevzuatlarda yapılan değişiklikler gibi sebeplerle ÇED Yönetmeliği'nin revize edilmesi gerekliliğinin ortaya çıktığı ifade edildi.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı-Hacettepe Üniversitesi İşbirliği ile "ÇED Yönetmeliği'nin Geliştirilmesi Projesi"
Bu kapsamda, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ve Hacettepe Üniversitesi iş birliği ile "ÇED Yönetmeliği'nin Geliştirilmesi Projesi" yapıldığı, akademisyenler, kurum ve sivil toplum kuruluşlarının da yer aldığı çalışma grupları oluşturulduğu, bugüne kadar yürürlüğe girmiş olan tüm ÇED yönetmelikleri ve yönetmelik revizyonları, izin-lisans ve denetim yönetmelikleri, AB ülkeleri ve diğer ülkelerdeki uygulamalar, yargı kararları da dikkate alınarak 'ÇED Yönetmeliği Değerlendirme Raporu' hazırlandığı hatırlatıldı. Proje kapsamında; seminer, çalıştay, çalışma toplantıları ve farklı paydaşlarla yüz yüze görüşmelerin yanı sıra saha çalışmaları da gerçekleştirildiği kaydedildi.
Açıklamada, yapılan çalışmalar sonucunda yeni bir anlayış ve katılımcı bir yaklaşım ile ÇED Yönetmeliği'nin idari kısımlarında ve ek listelerinde düzenlemelere gidildiği, bu çerçevede yeni bir ÇED Yönetmeliği hazırlandığı bilgisi paylaşıldı.
ÇED Yönetmeliği, Türkiye'nin yeşil kalkınma hedefleri kapsamında ayrı öneme sahip
ÇED Yönetmeliği'nin; Türkiye'nin yeşil kalkınma hedefleri kapsamında ayrı bir önem taşıdığı vurgulanan Bakanlık açıklamasında, katılımcı ve şeffaf bir anlayışla yürütülen ÇED sürecinde; ilgili kamu kurumları arasında koordinasyon sağlanması, projelerin fiili olarak uygulanması sırasında ortaya çıkabilecek olası çevresel ve sosyal problemlerin, tasarım aşamalarında değerlendirilerek önlemlerin ortaya konulması, yapılması planlanan faaliyetlerden etkilenmesi muhtemel yöre insanı ve sahip olunan değerli ekosistem bileşenlerinin sürece dâhil edilmesi sayesinde, sürdürülebilir kalkınmanın sağlanmasının aşikar olacağına dikkat çekildi.
Bu bilinçle hazırlanan ÇED Yönetmeliği'nin, büyümeye devam eden Türkiye'ye, korumacı yaklaşım ile kalkınmaya, sahip olunan tüm çevresel ve sosyal değerlere katkı sunacağının ve yol gösterici olacağının ümit edildiği aktarıldı.
Hazırlanan yeni yönetmelikte şu maddelere yer verildi:
Mevcut tanımlarda revizyonlar gerçekleştirilmiştir, uygulamaya esas yeni tanımlar eklenmiştir.
Halkın bilgilendirilmesinin etkinleştirilmesine yönelik düzenlemeler gerçekleştirilmiş, yürürlüğe alınan Paydaş Katılım Planı ile katılımcılıkta iletişim yollarının sayısı arttırılmıştır.
İdari kısımların daha etkin uygulanmasına yönelik düzenlemeler gerçekleştirilmiştir.
Faaliyetlerin/Projelerin çevreye olan etkileri göz önüne alınarak Ek-1 ve EK-2 Listelerinde düzenlemeler gerçekleştirilmiş, ÇED Raporu hazırlanması zorunlu olan faaliyetlerin sayısı arttırılmış, hatta bazı sektörlerin tamamı eşik değerine bakılmaksızın tümüyle Ek-1 Listesi'ne alınmıştır.
Ek-2 Listesi'nde yer alan faaliyetlerin/projelerin de çevresel etkilerinin daha kapsamlı ve detaylı incelenmesi için Ek-1 Listesi'nde yer alan faaliyetlerde/projelerde olduğu gibi kümülatif etki değerlendirme yapılması, çevresel ve sosyal eylem planı hazırlanması, sürdürülebilirlik ve çevre izleme planı hazırlanması zorunlu hâle getirilmiştir.
Sıfır Atık Planı, Sera Gazı Azaltımı Planı, İklim Değişikliğine Etkiler, Çevre İzleme Planı, Çevresel ve Sosyal Yönetim Planı vb. birçok planın "Sürdürülebilirlik Planı" altında ÇED Raporları'nda yer alması zorunlu hâle getirilmiştir.
