Ankara-Bağdat arasındaki kriz sürüyor. Irak Parlamentosu Kuzey Irak'taki Türk askerlerinin çekilmesini öngören kararı neden şimdi çıkarttı, ABD bu krizin neresinde duruyor, Musul operasyonu öncesi ortaya çıkarılan bu krizin şifreleri neler, Taha Dağlı değerlendirdi. IRAK'TAKİ TÜRK ASKERİ MESELESİ NEDEN ŞİMDİ GÜNDEME GETİRİLDİ? Yakında Musul operasyonu yapılacak. Bu operasyonla ilgili Türkiye'nin tasarrufları var. Özellikle Suriye'de Fırat Kalkanı operasyonu, ABD'nin o bölgelerdeki planlarını olumsuz etkiledi. Irak'ta Musul operasyonunda da Türkiye'nin rolü ABD tarafından büyük bir soru işareti olarak görülüyor çünkü orada da planları var ve Türkiye'nin tıpkı Fırat Kalkanında olduğu gibi Kuzey Irak'ta da benzer bir müdahalesi ABD'nin oluşturduğu statükoyu tehlikeye atıyor. IRAK PARLAMENTOSU BU KARARI ALIRKEN KİMDEN ETKİLENMİŞ OLABİLİR? Irak, 2003'ten bu yana ABD'nin çizdiği kurallarla yönetiliyor, onların atadığı hükümetler iktidarda önceki Maliki hükümeti de öyleydi bugünkü Haydar İbadi hükümeti de öyle. Yani ABD'nin istemediği bir karar Irak parlamentosunda gündeme dahi getirilemez. TÜRK ASKERİNİN IRAK'TAKİ VARLIĞINI AÇACAK OLURSAK NELER SÖYLEYEBİLİRİZ? Kuzey Irak'ta 2015 yılının başından bu yana Başika'da Türk askerlerinin bulunduğu bir üs var. Bizzat Kuzey Irak'taki bölgesel yönetimin talebi ve Bağdat hükümetinin onayıyla Türk askerleri Başika'da bulunuyorlar ve oradaki görevleri başından bu yana yerel güçlere eğitim vermek. BAŞİKA KRİZİNDE BARZANİ YÖNETİMİNİN TAVRI NE? Geçtiğimiz yılın sonlarına doğru Irak yine benzer söylemi gündeme taşımış, Başika'daki Türk birliğinin çekilmesini istemişti ancak o zaman da söylendi, Kuzey Irak yönetimi de hem o dönemde hem de bugün aynı şeyi söyledi, 'bizim talebimizle Bağdat'ın onayıyla Türk askeri gelmiştir' denildi. BARZANİ DAHA ÖNCE DE TÜRKİYE'DEN ASKERİ YARDIM TALEP ETTİ Mİ? 6 Ağustos 2014'te DAEŞ teröristleri Erbil'e dayandığında da Kuzey Irak yönetimi, Türkiye'den askeri yardım istedi. Bu bilinen bir durum yani Türk askeri o gün Erbil'e gitmedi ama daha sonra Başika'ya gitti çünkü Kuzey Irak'ta resmi bir yönetim var ve bu yönetim, Bağdat hükümetiyle entegre olarak çalışıyor ve Türkiye'den askeri yardım istiyor, Bağdat onaylıyor ardından da Türk askeri Başika'ya gidiyor. Mesele bu kadar açık eğer Bağdat onaylamasa, izin vermemiş olsa o zaman Barzani'nin tek başına alacağı bir kararla bu intikal gerçekleştirilememiş olurdu. AMERİKA BU KRİZDE TAM OLARAK NEREDE DURUYOR? ABD'nin bölgedeki koalisyon sözcüsü olarak görev yapan komutanı albay John Dorrian 2 gün önce Türk askerinin Irak'taki varlığı için 'illegal' ifadesini kullanmıştı ancak Pentagon bunu yalanladı, böyle bir ifadenin kullanılmadığını vurguladı. ABD, Başika ve Musul operasyonları konusunda Türkiye'nin rolüyle ilgili olarak topu Bağdat hükümetine atıyor. ABD TAM OLARAK NE DİYOR? Sözlü olarak krize müdahil olmak istemiyorlar, Albay Dorrian'ın 'illegal' açıklamasını bile düzeltme ihtiyacı hissediyorlar. Topu merkezi hükümete atıyorlar, yani 'biz karışmayız Bağdat karar versin' diyorlar ama dedikleri önemli bir şey daha var o da 'Irak'ın egemenliğine saygı gösterilmesi'. Şimdi burada sormak lazım hem Amerikalılara hem de Iraklılara, 13 yıldır içini boşalttıkları, sistemini alt üst ettikleri, terör ve kaos yuvası haline getirdikleri Irak'ın hangi egemenliğini kast ediyorlar acaba. IRAK'TAKİ İŞGAL NE BOYUTTA? Irak 2003'ten bu yana 60 kadar ülkeden 200 bin yabancı askerin işgal ettiği bir ülke. Bugün itibariyle sadece Amerika'nın 6 bine yakın askeri var. Kaldı ki bu sayı asgariye indirildi çünkü Obama ile birlikte Irak'tan çekilme süreci başlatıldı, 2010'da başladı bu süreç, ABD askerlerinin büyük çoğunluğu evlerine döndü ama ABD Irak'tan resmi olarak çekildiğini duyursa da dediğimiz gibi hala 6 bine yakın asker bulunduruyor. Bununla birlikte en az 600 civarında İngiliz askeri ile 500 kadar da Fransız asker, Irak'ta. IRAK'TAKİ İŞGAL NE BOYUTTA? Irak 2003'ten bu yana 60 kadar ülkeden 200 bin yabancı askerin işgal ettiği bir ülke. Bugün itibariyle sadece Amerika'nın 6 bine yakın askeri var. Kaldı ki bu sayı asgariye indirildi çünkü Obama ile birlikte Irak'tan çekilme süreci başlatıldı, 2010'da başladı bu süreç, ABD askerlerinin büyük çoğunluğu evlerine döndü ama ABD Irak'tan resmi olarak çekildiğini duyursa da dediğimiz gibi hala 6 bine yakın asker bulunduruyor. Bununla birlikte en az 600 civarında İngiliz askeri ile 500 kadar da Fransız asker, Irak'ta. MUSUL OPERASYONUNDA ABD'NİN PLANI NE? Musul Türkiye için çok önemli bir bölge. 11 Haziran 2014'te bir gün içerisinde Irak hükümetine bağlı asker ve polisin çekilmesiyle DAEŞ teröristlerine teslim edildi. Şimdi orayı DAEŞ'ten temizlemek için operasyon hazırlığı yapılıyor. Koalisyon güçleri, Irak ordusu, Peşmerge ve İran'dan gelen Şii Haşdi Şabi milisleri bu operasyona katılacak. ABD'nin burada PKK teröristlerini de kullanma ihtimali var. Yani Suriye'de DAEŞ ile mücadele adı altında PYD'yi öne süren ABD Irak'ta da yine DAEŞ kılıfıyla PKK terör örgütünü palazlandırabilir. Bu konu uzun süredir Kuzey Irak'ın gündeminde, Türkmenler de Sünni aşiretler de bunu yüksek sesle dillendiriyor ve PKK'nın Musul operasyonuna katılmasından endişe duyuyor. Neticede ABD için Suriye ve Irak planlarında iki ülkenin kuzey blokları çok önemli, bu hatlarda, Kürtler üzerinden özellikle de PYD ve PKK gibi terör örgütleri üzerinden hakimiyet kurma planları var.