Durdurulamayan bir felaket olarak da nitelendirebileceğimiz iklim değişikliğinin etkilerini fazlasıyla hisseder olduğumuz şu günlerde aslında konuşulması gereken en önemli konu hiç şüphesiz karbon salınımı. Zira karbon salınımı yani çoğunlukla insan faaliyetlerinin neden olduğu, doğada oluşan karbonun atmosfere salınımı diyebiliriz.
EN ÇOK KARBON SALAN ÜLKELER: ABD, AB VE ÇİN
Bu noktada atmosfere en çok karbon salan ülkelere baktığımızda karşımıza ilk olarak ABD, Çin ve AB ülkeleri çıkıyor.
Boğaziçi Üniversitesi İklim Politikaları Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Levent Kurnaz
Son dönemde tüm dünyanın 'en büyük küresel sorun' olarak tanımladığı iklim değişikliği ya da küresel ısınma etkilerini arttırmaya devam ediyor. Küresel ısınma dünyamızda art arda felaketlere yol açarken uzmanlar ise karbon salınımı ile ilgili uyarılarına devam ediyor. İklim değişikliği dünyanın birçok bölgesinde felaketlere yol açarken uzmanlar karbondioksit salınımının hızla azaltılmadığı takdirde iklim krizinin birçok krizi tetikleyeceği uyarılarında bulunuyor. Nitekim Birleşmiş Milletler bünyesindeki Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli'nin (IPCC) 9 Ağustos'ta yayınlanan raporunda şu ifadelere yer verildi:
Önümüzdeki yıllarda karbondioksit salınımı çok hızlı bir şekilde durdurmazsak olağanüstü hava olayları, seller, kuraklıklar ve sıcaklıklar yaşanacak.
"KARBON SALINIMININ BU SEVİYEYE GELECEĞİ BİLİNİYORDU"
Etkileriyle bundan sonraki hayatımızın adeta bir parçası haline gelecek olan iklim değişikliğine neden olan karbon salınımını yani dünyayı kimlerin nasıl kirlettiğini ve küresel ısınmanın yol açacağı felaketleri en aza indirmek için en önemli gündemimiz olması gereken 2050 yılı sıfır emisyon hedefini Boğaziçi Üniversitesi İklim Politikaları Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Levent Kurnaz ile masaya yatırdık. Küresel ısınmayı ve neden olacağı felaketleri en aza indirmek için çok önemli olan 2050 yılı sıfır emisyon hedefiyle ilgili tüm dünyanın adeta önlem almamışçasına devam ettiğine dikkat çekerken karbon salınımı ile ilgili şu ifadeleri kullandı: 1800'lerin sonundan bu yana karbon salınımının bu seviyeye geleceği biliniyordu. Kömür, petrol, doğal gaz yaktığımızda atmosferin ısınacağını biliyorduk. Ve bunu bile bile yaptık. Bunu bile bile yapan ülkelerin başında ise AB ülkeleri ve ABD geliyor.
"KARBONDİOKSİT SALINIMI 3 AYRI BAŞLIKTA ÖLÇÜLEBİLİYOR"
Karbondioksit salınımını 3 ayrı başlıkta ölçülebildiğini ifade eden Boğaziçi Üniversitesi İklim Politikaları Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Levent Kurnaz, "Birincisi; Bir ülkede ne kadar karbondioksit yakılıyor. İkincisi; O ülke nedeniyle ne kadar karbondioksit yakılıyor. Bu da ülkenin ne kadar kömür, petrol, doğalgaz yaktığını ve başka ülkelerde de o ülke için üretim yapılıyorsa onu da hesaba katarak yapılan bir ölçme yöntemi.
KİRLİ GÖRÜNMEMEK İÇİN KİRLİ TEKNOLOJİLERİ BAŞKA ÜLKELERE KAYDIRDILAR
Üçüncü hesap ise o ülkede yaşayan insanlar ne kadar karbondioksit salınmasına neden oluyor? Şeklinde yapılan bir ölçümleme. Şu anda üçüncü dünya ülkelerinde AB, ABD ve Japonya için çok büyük üretim yapılıyor. Bunlar özellikle kirli görünmemek için kirli teknolojileri başka ülkelere kaydırdılar. Sonra da o ülkelere sen neden kirli metotlarla kirli üretim yapıyorsun diyerek parmak sallıyorlar. Yeşil mutabakat denen konu tam da buna dayanıyor işte. AB'deki tüketiciler de AB'nin politika olarak yaptığı bu davranışı fark ettiler. Vatandaşlar devletler üzerinde baskı kurarak AB'ne ithal eden her şeyin aynı zamanda karbondioksit salmaması gerektiği maddesini Yeşil Mutabakatın içine koydular" dedi.
DÜNYAYI HANGİ ÜLKELER KİRLETTİ?
1800'lerin sonundan bu yana karbon salınımının bu seviyeye geleceğinin bilindiğine dikkat çeken Kurnaz, "Kömür, petrol, doğal gaz yaktığımızda atmosferin ısınacağını biliyorduk. Ve bunu bile bile yaptık. Bunu bile bile yapan ülkelerin başında ise AB ülkeleri ve ABD geliyor." ifadelerini kullandı.
GEREKLİ TEDBİRLER ALINMIYOR
Karbon salınımının neden olduğu küresel ısınma gerçeğinin etkileri ile mücadele eden dünyamızda alınan önlemleri değerlendiren Kurnaz, açıklamasında şunları kaydetti:
Şu anda dünya neredeyse önlem almamışçasına devam ediyor. Eğer bir takım önlemler alınmış olsaydı bunları günlük hayatımızda da yaşıyor olurduk. Son 10 senemize baktığımızda bile her şeyi daha fazla tükettiğimizi görüyoruz. Gıdadan yiyeceğe telefona… Esasında o tükettiğimiz şeylerin azalması gerekiyor. Dünyada açlık var fakirlik var ama obezite de artıyor. 10 sene öncesine baktığımızda çöpe giden gıda miktarı da artıyor. Dünya genelinde. Ülkemizde ve dünyanın geri kalanında özel araç kullanımı da çok hızlı artıyor. Bunları üst üste koyduğunuzda yeterli adımları atmıyoruz demektir. Sadece ufak rötuşlar yapıyoruz. Adım atıyormuş gibi görünüyoruz. Çünkü gerekli olan çok ciddi adımlar var ve bu adımları atarsak yaşam tarzımızı değiştirmek zorunda kalıyoruz. Hiç kimse yaşam tarzını değiştirmek istemiyor ama bazı şeyler de değişsin istiyor. İkisinin bir arada olması mümkün değil.
2050 SIFIR EMİSYON HEDEFİ HAYAL Mİ?
Küresel ısınmayı ve neden olacağı felaketleri en aza indirmek için çok önemli olan 2050 yılı sıfır emisyon hedefiyle ilgili tüm dünyanın adeta önlem almamışçasına devam ettiğine dikkat çeken Kurnaz, şu açıklamada bulundu:
Dünyanın tamamının 2050 yılında net sıfır emisyon hedefine ulaşmış olması gerekiyor. Yani 2050'de artık atmosfere karbondioksit eklemiyor olmamız lazım. Hatta mümkünse atmosfere karbondioksit eklemiyor atmosferin karbondioksiti yeryüzüne geri verebiliyor olmamız lazım. 2050 esasında en geç süre. Tarihi sorumluluğu olan ülkelerin yani ABD AB ülkeleri ve Japonya gibi ülkelerin 2050'den çok daha önce net sıfır emisyonuna ulaşmış olmaları gerekiyor. Sonra az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin yani Afrika, Bangladeş gibi ülkelerden bahsediyorum 2060 – 2070'de sıfır emisyon hedefine ulaşması, bizim gibi ülkelerin de 2050'de sıfır emisyon hedefine ulaşması gerekiyor ki herkesin 2050 yılında sıfır emisyon hedefine ulaşmış olalım. Ama şu anda ne yazık ki bu konuda en çok sorumlu olan ülkeler bile en iyi ihtimalle 2050'yi gösteriyorlar. Onların da bu hedefi tutturması çok zor.
KARBON SALINIMINDA HANGİ SEKTÖRLER İLK SIRADA
Boğaziçi Üniversitesi İklim Politikaları Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Levent Kurnaz, karbon salınımında atmosfere en çok zarar veren sektörler ile ilgili şu ifadeleri kullandı:
Özellikle ağır sanayi yani çimento demir-çelik gibi büyük üretim sektörleri. Sonrasında tarım geliyor. Çünkü tarım çok geniş bir alana yayılıyor. Özellikle hayvansal ürün yetiştirmeden salınan sera gazları çok tehlikeli.
