Her hangi bir gıdayı tükettiğinizde (yağlar hariç), yükselen kan şekerinize karşı pankreasınızdaki beta hücreleri insülin salgılar ki bu kanınızda yükselmiş olan glikozun hücre içine girip enerji için yanmasını, büyüme ve tamir fonksiyonlarınızın doğru çalışmasını düzenler. Şayet vücudunuz bu düzeli minimal bir insülin salgısı ile başarabiliyor ise, insülin duyarlılığınız yerinde ve yeterlidir.
İnsülin duyarlılığının tam tersi, insülin direncidir (şahsi fikrim çağımızın en büyük problemi). Günümüzde insülin direnci obezite, tip 2 diyabet, kalp hastalıkları ve kanser ile güçlü bir şekilde ilişkilendirilmektedir ki kilo problemi olmayan insanlarda bile görülebilir. Pankreasın insüline direnç gösteren hücrelere glikozu sokmak için çılgınlar gibi insülin salgılamasına denebilir ve buna hiperinsülinemi'ye yol açar.
İnsülin direnci devam ettiğinde ve ilerlediğinde vücudunuz artık kan şekerle baş etmek için gerekli olan insülini üretemeyecek duruma gelir ve kan şekeriniz kontrolsüz bir biçimde yükselmeye başlar. Tip 2 diyabet ile tanışmış olursunuz. Herkesin düşündüğünün aksine kalp hastalıklarının en büyük sebeplerinden biri kolesterolden ziyade insülin direncidir.
Karbonhidrat tükettiğinizde glikoz moleküllerine enerji için yakılmak üzere parçalanırlar. (Sofra şekeri ve türevlerinde bu durum früktozdan ötürü bu kadar masum değil!) Eğer yakabileceğinizden fazla glikoz aldığınızda, glikojen olarak karaciğer ve iskelet sisteminde sonradan kullanılmak üzere depolanırlar. Buradaki depolar dolduğunda ise, artık fazladan tükettiğiniz glikozu vücudun saklayacak bir yeri kalmamıştır ve insülin direnci baş verir. Hücreleriniz "yerim yok lütfen daha fazla yeme" çığlığını duymazsınız.
İNSÜLİN DUYARLILIĞI NASIL ARTTIRILIR?
İnsülin duyarlılığını arttırmanın ve diğer bir deyiş ile insülin direnci ile baş etmenin iki yolu vardır:
Beslenme düzeninizi değiştirmek
Spor
Diyet olarak yapılacak şey basit ve nettir! Sofra şekeri ve rafine karbonhidratları hayatınızdan çıkarmalısınız. Bu bir pazarlık konusu olmayıp, kısa yolu yoktur. Ne kadar yediğinizden önce ne yediğiniz insülin duyarlılığı için çok önemlidir. Kan şekerinizde ani sıçramalara yol açacak karbonhidratlar vücudunuzu bir insülin havuzuna dönüştürmektedir. Hastalıkların temelinde bu yani yeme bozuklukları yatmaktadır.
Düşük karbonhidratlı bir diyete geçtiğinizde, vücudunuza yeni glikoz eklemediğinizi düşünün. Hal hazırda vücudunuzun içinde depolanmış glikojeni kullanmak, kan şekerinizi dengelemenizde de önemli bir rol oynamaktadır. Daha farklı bir anlatım ile ülkemizdeki barajlar tıka basa dolu iken, sürekli yağmur yağar ise ne olur? Sel değil mi? Peki bu nedir? Hayati tehlikeye varabilecek bir yıkım. Vücudunuza neden bunun aynısını yapasınız?
Spor yapmanız faydası, inanın kilo vermenizle ilgili değil. Bundan sürekli bahsediyorum, istediğinizi sınırsızca yemek spor ile sadeleştirilebilecek bir denklem değildir. Bu şartlar altında spor yaparak kilo veremezsiniz.
Fakat spor, vücudunuzda bulunan dolmuş glikojen depolarını kullanılmakta ve kanınızda gezen glikozu yakmakta benzersiz bir fayda sağlar. Tekrar baraj örneğine dönersek, tıka basa dolmuş bir barajın kapaklarını hafif açıp buradaki suyu kullanılmak üzere evlere göndermek spor yapmaktır. Vücudunuzda gezen kan şekeri ve depolanmış olan glikojen azar azar yakılacak ve şiddetli insülin salgısına neden olmayacaktır.
Sonuç olarak, ileride tip 2 diyabet, obezite, kalp hastalıkları ve kanser gibi hastalıkların sizde olma ihtimalini azaltmak için yapmanız gerekenler;
Sofra şekeri ve rafine karbonhidratları hayatınızdan elinizden geldiğince çıkarın.
Spor yapın, daha çok hareket edin.
Vücudunuzdaki insülin rolünü unutmayın, bunu dengelemek büyük ölçüde elinizde.
Sevgi ve Sağlık ile Kalın,
Sencer Bulut
