Hormonları adeta bir orkestra şefi gibi yöneten hipofiz bezinde ortaya çıkan tümörler, "Dev hastalığı" olarak tanımlanan Gigantizm rahatsızlığına neden olabiliyor. Bir anda ayakkabı ve yüzüğün sıkmaya başlaması, adet düzensizliği gibi sorunlara neden olabilen hipofiz bezi tümörleri, hamile kalmada güçlük ve cinsel fonksiyon bozukluklarına yol açabiliyor.
Beyin, Sinir ve Omurilik Cerrahi Bölümü'nden Prof. Dr. Gökhan Akdemir, hipofiz bezi tümörleri ve tedavileri hakkında bilgi verdi.
HORMONLARI ORKESTRA ŞEFİ GİBİ YÖNETİYOR
Beynin tabanında, "Sella Turcica" yani Türk eyeri olarak bilinen kemiğin içerisindeki bölgede yer alan hipofiz bezi, yaklaşık 0,6 gram ağırlığında olsa da önemli görevleri bulunmaktadır. Buluğ çağına geldikten sonra biraz daha büyüyen hipofiz bezi, vücuttaki hemen hemen bütün hormonları kontrol etmektedir. Tiroitten büyüme hormonuna, böbrek üstü bezlerinin çalışmasından doğumda rahmin kasılmasını dek birçok fonksiyonda hipofiz bezi önemli rol oynamaktadır. Ayrıca östrojen ve testosteron salgısının kontrolünü de hipofiz bezi sağlamaktadır.
HAMİLE KALMANIZI ENGELLEYEBİLİR
Hipofiz bezinde ortaya çıkan tümörlerin nedeni tam olarak bilinmemektedir. İyi huylu olan hipofiz bezi tümörleri kansere yol açmamaktadır. Tüm beyin tümörleri arasında üçüncü sırada yer alan hipofiz bezi tümörleri, kadınlarda neden olduğu yumurtlama problemleri nedeniyle gebelik üzerinde olumsuz etki yaratabilmektedir. Hipofiz bezi tümörleri ayrıca;
-Baş ağrısı
-Görme bozukluğu veya kaybı
-Adet veya hormon bozuklukları
-Göğüsten süt gelmesi
-Erkeklerde cinsel fonksiyon bozukluğu gibi değişik belirtilerle ortaya çıkabilmektedir.
Hipofiz bezi tümörlüri bazen çok büyüyerek kendi içinde kanama yapabilmektedir. "Hipofizer apopleksi" yani ani hipofiz yetmezliği durumunda hasta aniden şoka girerek, hormonların yetersiz kalması sonucu tansiyon düşüklüğü, şok, çift görme gibi bulgularla acile başvurabilmektedir.
AYAKKABINIZ BİR ANDA SIKMAYA BAŞLAYABİLİR
Hipofiz bezi tümörleri en sık el ve ayaklarda büyümeyle kendini göstermektedir. Çocukluk çağında hızlanan büyüme devlik de denilen Gigantizm hastalığına neden olabilmektedir. Erişkin kişilerde herhangi bir sorun yokken, bir anda ayakkabılar ayağa olmamaya veya yüzük parmağa küçük gelmeye başlayabilmektedir. Genellikle 40'lı yaşlarda ortaya çıkan hipofiz bezi tümörleri bazen de Cushing hastalığı belirtisi olan; ani tansiyon ya da şeker, özellikle karın ve ense yağlanmasıyla ortaya çıkabilmektedir.
ERKEN DÖNEMDE TEŞHİSLE TAMAMEN TEDAVİ EDİLEBİLİYOR
Hipofiz bezi tümörleri iyi huylu olmasına rağmen, hormon salgıladıkları için insan vücudunu yorarak yaşam kalitesi ve süresini azaltmaktadır. Detaylı bir muayene ve hasta hikayesinin ardından hormon tetkikleri ve gerekli görüldüğü durumlarda MR çekilerek teşhis rahatlıkla konulabilmektedir. Geçmişte sadece cerrahi yöntemler kullanırken artık tümörün türüne göre hem cerrahi hem de medikal tedavi uygulanabilmektedir. Prolaktinoma yani süt hormonu salgılayan tümörlerde nadiren cerrahiye başvurulurken çocukluk çağında devlik ya da erişkin çağda el ve ayaklarda büyüme olması, Cushing sendromu ve non sekretuar adenomların tedavisinde ise ilk tercih cerrahi olmaktadır. Cushing sendromu, akromegali veya prolaktinomada cerrahiyle başarı sağlanamazsa ilaç ile ayda bir yapılan enjeksiyonlar da kullanılabilmektedir. Cerrahi yöntemde, hastanın durumuna göre mikroskop eşliğinde ya da endoskopik yollar tercih edilmektedir. Erken teşhis ve tedaviyle hastalar sağlığına kavuşarak normal yaşantısına dönebilmektedir. Tekrarlama riski bulunan hipofiz bezi tümörlerinin düzenli kontrollerle takip altında tutulması gerekmektedir.
