Zeytinyağı insanlığın çok eski dönemlerinden beri beslenme ve birçok alanda kullanılmıştır. Özellikle insan sağlığına olan faydası hem gıda olarak tüketiminde hem de modern tıp içerisinde ve eski dönemlerde bitkisel ilaçların yapımında yer almıştır.
GİRİTLİLER ÜRETTİ
Zeytinyağının kaynağını teşkil eden zeytin ağaçları ile ilgili tarihsel olarak keşfedilmiş en eski veri milattan önce yaklaşık 40 bin yılına dayanmaktadır. Zeytin hasadının ilk olarak hangi tarihlerde ve hangi uygarlıklar tarafından yapıldığı hakkında kesin verilere ulaşılamamaktadır. Buna karşın Ege ve Akdeniz bölgelerinde özellikle Giritlilerin ticarette gelişmesi ve zeytin ağacı yetiştiriciliği ve zeytinyağı üretimi ile uğraşması, bu bölgelerde ticaretinin yüksek miktarda yapılıp bölge civarlara dağılmasına etken olmuştur. Günümüzde denizlerde yapılan arkeolojik araştırmalarda, boyları yarım metre ile iki metre arasında değişen zeytinyağı küpleri ve yazıtlarda ticaretin nerelerde yapıldığı hakkında bilgiler edinilebilmektedir.
TÜRKİYE ÖNCÜ KONUMDA
Tarihte ilk zeytinyağı elde etme yöntemi, uygun taş havuzlar içerisinde ayakla ezilen zeytinlerin daha sonra sıcak su içerisinde bekletilmesi ile yağının alınmasıdır. Bu işlemler tarihi kayıtlarda hep Antik Yunan medeniyetine mal edilmiş olsa da Anadolu ve özellikle Ege'de yine benzer oranda rastlanmaktadır. Efes, Milet, Urla, Muğla ve Marmaris bölgelerinde yaşamış tarihi uygarlıklar keşfedildikçe bu keşiflerin altında kullandıkları gerek zeytinyağı üretimi gerekse ticareti ile ilgili bilgiler keşfedilmektedir. Dönemin gelişmiş uygarlıklarından biri olan Roma, zeytini iki taş arasında ezerek zeytinyağı elde etme yöntemini keşfetmiştir. Zeytinyağı elde ediliş şekli, yetiştiği coğrafya ve iklim, toplanış şekli gibi koşullar ile farklı kalite, tat ve koku özellikleri kazanmaktadır. Bu özellikleri belirleyen etkenlerden birisi olan elde ediliş şekli, özellikle hasat sırasında elle mi yoksa çırparak mı toplandığıyla bağlantılıdır. Zeytinlerin yağının, zeytinin çekirdeği ile bütününden mi yoksa yalnızca çekirdeği çıkarılmış kısmından mı elde edildiği ile belirlenir. Buna ek olarak zeytin ağaçlarının bulunduğu bölgenin iklim koşulları da etkilidir. Örneğin, Ayvalık bölgesinde yetişen zeytin ile Muğla bölgesinde yetişen zeytin arasında farklılıklar olabileceği gibi, daha uzak coğrafya olan İtalya'da yetişen zeytinlerde her ikisinden farklı tat ve koku özelliklerine sahip olmaktadır. Türkiye bulunduğu coğrafi konum nedeniyle ve sahip olduğu Akdeniz iklimi sayesinde İtalya, İspanya ve Tunus gibi diğer Akdeniz ülkeleri ile birlikte bu alanda öncü konumdadır.
ZARARI VAR MI?
ÇOK fazla tüketilirse kilo alımına neden olur. Yüksek ısıda kolay yanar. Kızartma yapmadan önce yandığını fark ederseniz kesinlikle kullanmayın. Çok fazla miktarda zeytinyağı tüketimi safra kesesinde taş oluşumuna ya da tıkanmaya neden olabilir.
NE KADAR TÜKETİLMELİ?
SAĞLIK sorunu olmayan bir birey günde ortalama 1–2 yemek kaşığı zeytinyağı tüketebilir. Ancak bu miktar değerlendirilirken kullanılan farklı yağlar ve gıdaların içeriğinde halihazırda var olan yağları da göz önüne almak gerekmektedir.
ZEYTİNYAĞI İÇİLİR Mİ?
HALK arasında sıvı altın adıyla da bilinen bu yağı yemeklerinizde kullanabilir ya da içebilirsiniz. Zeytinyağını içecekseniz; özellikle sabah kahvaltısında, birkaç yemek kaşığı kadar içmenizi tavsiye ederiz. Akşam zeytinyağı içmek, zararlı değildir; ancak uzmanlar genellikle sabahları içilmesini öneriyor.
BAĞIŞIKLIK SİSTEMİNİ GÜÇLENDİRİR
ZEYTİNYAĞINDA bulunan yağ asitleri çeşitli bağışıklık işlevleriyle ilgili olarak önemli bir rol oynar. Bağışıklık sisteminin sağlıklı çalışması için verilen beslenme önerileri, gıda takviyeleri ve çeşitli ürünler sık sık karşımıza çıkıyor. Güçlü bir bağışıklık sistemine sahip değilseniz hastalıklar sizin de kapınızı çalabilir.
KALIN BAĞIRSAĞI İYİLEŞTİRİR
Zeytinyağı, kansere yol açabilecek zararlara karşı hücreleri korur. Ayrıca kalın bağırsağı güçlendirerek kabızlık durumunda rahatlama sağlar.
KARACİĞERİ TEMIZLER
Karaciğer, vücudumuzda son derece önemli bir rol oynar: iç sistemlerimizin tümünü temizler.
KILO VERDİRİR
Zeytinyağı çok fazla miktarda yağ asidi içerir. Yağ asidi, kısa süre içinde 'tok' hissetmenizi sağlayan sağlıklı bir yağ türüdür.
KALBİ KORUR
İki tip kolesterol vardır: LDL (kötü tip) ve HDL (iyi tip). HDL, LDL'yi giderir. Vücudumuzdaki HDL seviyesini nasıl artırabiliriz? Bunu yapmanın en iyi yollarından biri tahıllar, sebzeler, meyveler ve zeytinyağından oluşan Akdeniz tipi diyet ile beslenmektir.
KAN ŞEKERİNİ DENGELER
Zeytinyağı, kolesterolü ve kan şekeri seviyelerini ciddi oranda düşürür. Bu da zeytinyağının şeker hastaları için ve aynı zamanda kalp-damar sistemimiz için çok faydalı olduğu anlamına gelir.
BEYNİ KORUR
Zeytinyağı beynimizi destekler. Alzheimer hastalığını ve ruhsal çöküntüyü önler, hafızayı güçlendirir ve depresyon riskini azaltır. Her gün zeytinyağı tüketmekten çekinmeyin.
ANTEP USULÜ YEŞİL ZEYTİN PİYAZI
MALZEMELER
400 gr. Hatay kırma yeşil zeytin
3-4 dal maydanoz
4-5 dal taze soğan
1 kırmızı kapya biberi
1 çay bardağı iri çekilmiş ceviz
SOSU İÇİN:
Yarım çay bardağı zeytinyağı
5 yemek kaşığı nar ekşisi
Tuz
YAPILIŞI: Yeşil zeytini geniş bir servis tabağına alın. İnce kıydığınız maydanoz, taze soğan, kırmızı kapya biberi ve iri çekilmiş cevizi ilave edip harmanlayın. Sosu için gerekli olan tüm malzemeyi bir kasede karıştırıp piyazın üzerine gezdirin. Karıştırıp servis yapın.
