Bir yanda göçmenini işsiz bırakan Avrupa, diğer yanda cazibe merkezi haline gelen Türkiye... Yarım asır önceki emek göçü dalgası, 2008'de başlayan Küresel Kriz ile durağanlaştı. Şimdi de Türkiye'ye yönelmeye başladı. Benzer olguya, gurbetçilerimizin emeklilik tercihlerinde tanık oluyoruz. Balık ile karıncalar arasındaki ilişki gibi; sular yükselince balıklar karıncalarla, sular çekilince de karıncalar balıklarla beslenir.
Burada beslenmenin yönünü, karınca veya balık olmak değil, suyun konumu belirliyor. 1.2 milyar insanın göçmen, 200 milyonun da gurbetçi olduğu kürede emeğin yönü daima, yeni zenginlik alanlarına doğru olmuştur. Durgunluğun pençesindeki Avrupa'da işsizlik tırmanırken, işe çıkarmalarda yabancılara öncelik(!) verilmesi, fazla şaşırtıcı değil. Öyle ki AB ülkelerinde yerli işsizlerin oranı, bu ülkede doğmamış yabancı işsizlerin yarısı kadar.
Türkiye bu süreçte rekor kalkınma sağlamasıyla biliniyor. OECD ülkeleri arasında kriz sürecinde istihdamı arttıran becerisi de cabası. Fakat temel sorun, Türkiye'nin her yıl istihdama katılan kendi vatandaşlarından 600 binine iş sahası açmak kadar, yabancı gurbetçileri de emek piyasasında barındırıyor olması...
Düne kadar kayıtdışı istihdamdan söz ederken bugün kaçak istihdam sorunumuz var artık. Sayılarını bilmiyoruz. Bilsek kaçak olmazlardı zaten. Ancak tahminler, 24 milyon istihdam içinde 2 milyon civarında oldukları. Son 2 yılda bunlara AB kökenli kaçak gurbetçiler de dâhil olmaya başladı. TÜİK bu gibi araştırmalar yapmıyor fakat resmi olmayan "400 bin" rakamı konuşuluyor.
5,5 milyon gurbetçimizden 600 bininin emekli olmak için Türkiye Sosyal Güvenlik Kurumu'na başvurması ve bunların 307 binine aylık bağlaması, bizim bu alanda politikalarımızı gözden geçirmemizi gerektirecek.
Aynı şekilde kendi işsiziyle boğuşan Türkiye'nin bugün küresel gurbetçi dediğimiz kaçak istihdamı da hesaba katacak çözümler geliştirmesi şart. Bu çare, sınırlara daha sıkı denetim ya da işyerlerinde göçmen işçi avı değil. ABD ve AB ülkeleri çok sıkı denetimlere rağmen küresel gurbetçiyi durduramıyor. Eğer zenginleşiyorsanız, kaçak istihdam hep var olacak. Siz, kendi işsizinize öncelik vermek koşuluyla göç alan Türkiye'de yabancılara da yeni iş yaratmaya bakın.
