Başbakan Tayyip Erdoğan'ın fiyatlardaki spekülasyonu engellemek için yaptığı çıkış ve ardından et ithalatı talimatı vermesiyle başlayan süreç sadece enflasyonu düşürmekle kalmadı varlıklı kesimin de sofrasında çalkantılara neden oldu. Bugüne kadar 'en pahalı et' ünvanıyla sadece İstinye Park'taki Masa, Mardan Palace ve Günaydın Steak House'larda bifteği 100 liradan, bir porsiyon köftesi 30 liradan satılan Angus cinsi sığırları, Türkiye'de üreten çiftliklerde 'elde kalacak' korkusu başladı. Tarım Bakanlığı tarafından siparişi verilen ve büyük çoğunluğu Anguslar'dan oluşan 18 bin büyükbaş sınıra bile gelmeden Türkiye'deki hemcinsleri apar topar kesimhaneye gönderildi. Manisa'da yetiştirilen Anguslar'dan 110'u kilosuna bile ulaşmadan kesildi.
ETİN ROLLS ROYCE'U
Sosyete etçilerinin en büyük korkusu ise lüks restoranlarda rekor fiyatla alıcı bulan Angus etlerinin ithalatın ardından her kasapta 18-20 liraya vatandaşa da ulaşacak olması. İskoç cinsi sığırların ABD'ye götürülüp bizonlarla melezlenmesiyle ortaya çıkan ve etin Rolls Royce'u olarak adlandırılan Angus'lar günümüzde Kobe bifteklerinden sonra dünyanın en popüler eti olarak biliniyor. Dillere destan Angus'u ise Türkiye'de ilk tanıtan 2007'de bu sığırlar için Manisa'da özel çiftlik kuran Türkiye Futbol Federasyonu Yönetim Kurulu Üyesi Arif Koşar ve Vestel İcra Kurulu Başkanı Ömer Yüngül oldu. Anguslar'ı daha geniş kitlelere tanıtan ise Türkiye'nin en büyük kasabı Günaydın Et'in sahibi Cüneyt Asan'dı.
EN DEĞERLİ YERİ SIRTI
Asan varlıklı kesimin rağbet ettiği bu eti şu cümlelerle tanımlıyor: "Bu hayvanın değerli yeri sırtıdır. Buradan bonfile, antrikot ve kontrafile çıkar. Ama hayvanın her yeri pişirilebilen tüm tencere yemekleri için ideal. Canlı olarak 1.5 tona kadar çıkan sığır, 800 kilo et sağlar. Bu hayvan süt vermez, tüm o dev cüssesine karşın 2- 4 kilo sütü olur." Anguslar'ın ırk özelliklerini kısaca özetleyen Asan bir de kasap gözüyle tarif veriyor: "Şunu da açıklığı kavuşturalım; ucuzmuş gibi grünüyor ama ucuz olan yeri kıyması ve kuşbaşısı. Değerli kısmı ise tam aksine diğer etlerden dört katı pahalı. Dünyada bile 30 dolardan başlayıp 100 dolara kadar çıkıyor. Türkiye'de ise kıyma ve kemiksiz kuşbaşısının 18-20 liradan satılacağını düşünüyorum.
İLK 1957'DE TANIŞTIK
Aslında Türk çiftçisi Anguslar'la ilk kez tanışmış değil. Ülkemize ilk geliş tarihleri 1957. O tarihte ABD'den Türkiye'ye ithal edilmiş ve Yerli Kara inekler arasında melezleme denemeleri yapılmış. Ancak elde edilen melezler saf Yerli Kara'lara karşı et verimi özellikleri yönünden önemli bir üstünlük gösteremediğinden Angus ırkıyla yapılan bu çalışmalar uygulama alanına aktarılmamış. Ve Angus'lar bir iz bırakmadan silinmişler.
2000'DE SELÇUK YAŞAR DENEDİ
Hayvan yetiştirmeye özel ilgisi olan işadamı Selçuk Yaşar 2000 yılında Amerika'dan 3 farklı et ırkı damızlık getirtmişti. Angus, Hereford ve Charolais ırkı damızlıkların hangisinin Türkiye şartlarına uyum göstereceği gözlendi. Görüldü ki, Türkiye şartlarına en iyi uyum gösteren Angus inekleri oldu. Bunun üzerine 2003 yılında da 100 damızlık Angus ithal edildi. Bunlar Pınar çiftliğinde çoğaltıldı. Erkekler belli bir ağırlığa gelince de kesildi.
MERMER GİBİ ET VERİYOR
Anguslar, bütün dünyada en kârlı besi ırkı olarak biliniyor. Et kalitesi de diğer ırklara göre daha yüksek. Yağ oranı düşük. Türkiye'de yerli ırklarda yağ oranı yüzde 35 iken Anguslar'da yüzde 7. Mermerleşme (yağın kas lifleri içinde dağılımı), besi bitiş dönemindeki yağ oranı gibi özelliklerinde kaynaklanan et kalitesiyle daha da cazip hale geliyor. Angus eti ABD ve Japonya'da daha çok müşterisi olan bir et.
110 TÜRK ANGUS'U BIÇAK ALTINDA
Günaydın etin sahibi Cüneyt Asan ithalat haberinin ardından yaşanan hayalkırıklığını anlatıyor. '2 haftada 110 Angus kestim' diyen Asan, bu hayvanların bir yıl önce Güney Amerika'dan Manisa'daki çiftliğe gebe olarak geldiğini kaydetti. Kesilen Anguslar'ın Türkiye'de doğduğunu belirten Asan, sözlerini şöyle sürdürdü: "12 ay sonra, yani erken kesildiler. Bunlar et olarak 280-350 kg verdi. Canlısı 600-700 kg civarındaydı."
MANİSA ÇİFTLİĞİ BÖLÜNDÜ
Manisa'daki çiftlik konusunda ise son dakika haberi veren Asan; "Çiftlikte geçen yıl 1.500 Angus vardı. Kendi aralarındaki anlaşmazlıklar nedeniyle ikiye bölündüler. Ömer Bey (Yüngül) zaten Turgutlu'da kendi çiftliğine taşıdı hayvanları, bu şekilde devam ediyor. Arif Bey ise kendi yerinde devam ediyor" diye anlatıyor. Ardından sözlerini şöyle sürdürüyor: "Şu anda bu iş kârlı gözüküyor, devlet desteği de olduğu için birçok isim Angus ithal edip çiftlik kurmaya çalışıyor. Devlet politikası çok önemli. Bu kadar çiftlik ne olacak? Hayvan enflasyonu olacak. Devlet belli bir zaman sonra tekrar yasaklamazsa, hepsi batar. İyi takip edilip, belli bir noktaya geldikten sonra kesinlikle durdurulması gerek. En küçük yatırımın tutarı 5 milyon dolar."
YARIN:
Angus'ların riskleri neler?
Angus ırkın buzağılarının canlı ithal edilip besicilere ve köylülere verilip Türkiye'de yetiştirilmesinde çiftçileri neler bekliyor?
Et Balık Kurumu vasıtasıyla ithal edilen Angus etlerinin iç piyasadaki değerlendirilmesi nasıl olacak?
Sahte Angus'lar nasıl anlaşılacak, önlemi var mı?
