Hayal gücü çocukların en önemli silahıdır. bir fareden aslan yaratabilir, adamlardan koca bir aile Doğuştan itibaren barındırdıkları güçlerini beslemek ve bu sayede yaratıcı çocuklar yetiştirmekse anne-babaların davranışlarıyla doğrudan orantılı. Çocukların hayal gücünün anne-babalar tarafından baskı altında tutulduğu takdirde yaratıcılıklarının da gerileyeceğini vurgulayan Psikolog Zeren Okçuoğlu Kadıoğlu, hayal gücü yüksek, yaratıcı çocuklar yetiştirmenin sırlarını anlattı.

3-4 yaş çocuğu

Bu yaş döneminde bebeklikten çocukluğa doğru geçiş yapılır. Hayal güçleri çok canlıdır. Hayal ürünü olan gerçek dışı hikayeler anlatabilirler. Bu dönemde korkular ve kaygılar görülebilir. Bu yaş çocukları espri anlayışı geliştirebilirler ve saçma kelimelere gülüp, bu kelimeleri sık sık tekrar edebilirler. Kalemi doğru tutmayı başarır, düğmeleri ilikleyebilir, gözetim altında makas kullanabilirler. Resim ve boyama yapmayı çok severler. Gerçekle hayali ayırt edemezler. Bu ayrım 5 yaşından sonra belirmeye başlar. Hayal ettiklerini gerçek gibi ya da gerçekleşmiş gibi anlatabilirler. Dil gelişimleri ilerlediği için kendilerini rahat ifade edebilirler. Yaşıtları olan diğer çocuklarla birlikte oyun oynamaya başlarlar. Bu oyunlarda gerçek hayatla ilgili özellikler göze çarpar. Oyun gerçeğin bir dışavurumudur. Bağımsızlıklarını kazanmaya başladıkları için özgüvenleri artar ve çevrelerini keşfetmek için kendilerine özgü yollar denerler. Olaylara ve çevrelerindekilere karşı meraklıdırlar. Soru sormaya bu yaş döneminde de devam ederler. Planlama becerileri gelişmeye başlar, öğrendiği oyun ve etkinlikleri planlayabilirler. Dikkat süresi henüz çok uzamamıştır ve yönlendirilmediği takdirde yaptığı etkinlikler sık sık değişir. Hayal gücü ve yaratıcılık iç içe Yaratıcılık; yeni bir ürün ya da süreç ortaya çıkarmaktır. Çocukların gerçek hayattaki sınırları ve başarabileceklerini öğrenmesinin yolu hayal gücünden geçer. Hayal gücünü zenginleştirmek amacıyla yapılan etkinlikler, aynı zamanda onları duygusal ve zihinsel olarak da geliştirecektir. Yaratıcılık, anne ve bebeğin ilk dönem ilişkisinden ortaya çıkar. Bu özelliğin gelişmesinde anne-çocuk ilişkisi önemlidir. Ayrıca bebeklerin duyuları sayesinde çevrelerine karşı farkındalıkları da gelişir. İlk dönemlerde nesneleri ağızlarına götürerek onları tanımaya çalışırlar. Motor becerileri geliştikçe bu defa dokunma yoluyla nesneleri tanırlar. Yaratıcılığın gelişmesinde, duyuların uyarılması ve tüm duyuların birlikte kullanılması da etkili olur. Hayal eden çocuk duyarlı olur Çocuklar çevrelerinde gördüklerini taklit etme becerisine sahiptirler. Yaşları büyüdükçe ebeveynlerini, medyada gördüklerini ve çevrelerinde olan olayları taklit etme yetenekleri gelişir. Bununla birlikte çocuğun kendi dünyası da oluşmaya başlar ve hayal gücü gelişir. 3-4 yaş dönemi gibi okul öncesi olan bir dönemde hikaye anlatma, resim yapma, dramatizasyon gibi etkinlikler çocuğun yaratıcılığını geliştirir. Hayal gücünün geniş olması çocuğun dış dünyada olan bitene karşı daha duyarlı olmasına neden olur. Böylece çocuklar çevresindekilere karşı daha dikkatlidir; gördüklerini rahatlıkla taklit edebilir. Yaratıcılık; çocuğun güvenle kendini ifade edebileceği, merakını ortaya koyabileceği ortamlarda gelişir. Ucu açık sanat, müzik, hareket ve dans etkinlikleri yaratıcı ifadeyi besler. Yaratıcılıkla ilgili gelişimini desteklemek için çocukların fikirlerini ifade edebilmelerine ve keşfetmelerine izin vermek gerekir. Çocuklar için yaratıcı etkinlikler oluşturulduğunda, bundan haz duyarlar ve bu durum onların öz güvenlerini destekler. Çocukların zihninde ulaşmak istedikleri bir hedef belirli olmamış da olsa yalnızca keşfetmek ve yaratıcı etkinlikten zevk almak isteyebilirler. Çocuğa sınırlar koymayın! Oyunları ve yaptığı etkinlikler sırasında ebeveynleri tarafından sık sık engellenen çocukların iç dünyasının zenginleşmesi beklenemez. Öte yandan hayal güçleri desteklenen çocukların yaratıcılığı da gelişecektir. Çocuklardaki yaratıcılık özellikle duygu ve düşüncelerini ifade edebilecekleri aktivitelere dahil olduklarında gelişir. Duygu ve düşüncelerin rahat ifade edilebilmesi de duygusal olarak güven veren bir ortamda ortaya çıkar. Bu nedenle anne-babalara düşen bazı sorumluluklar vardır.

Bunlar:

• Resimli masal kitapları okuduğunuzda, resimlere bakarak hayal güçlerine göre kendi hikayelerini yaratmasına fırsat verebilirsiniz.
• Bazı çocuklar yeni aldıkları oyuncaklarını kendileri keşfetmek isteyebilirler. Çözemeyeceğini düşündüğünüz durumlarda ya da çocuğunuz yardım istediğinde ona bilgi verin.
• Yapboz, blok gibi bazı oyunlarla çocuklar hayal güçlerine göre yeni nesneler yaratabilirler.
• Resim yapmak bu yaş çocuklarının hayal güçlerinin zenginleşmesine yardımcı olur. Çocuklar resim yaparken ebeveyn olarak sınır lamalar koymamak ve sürekli nasıl yapması gerektiğini söylememek, yaratıcılıklarının gelişmesi için oldukça önemlidir. Farklı renkler ve boyama şekilleri kullanmak da çocuğun yaratıcılığını destekler. Resim yapmaları için onlara büyük resim kağıtları verin; yaptıkları resimleri anlatmaları konusunda onları teşvik edin.
• Çocuk tiyatroları da çocukların hayal gücünü destekleyen bir etkinliktir. Çocuklar yaşlarına uygun bir tiyatro oyununu seyrederlerken, kendilerinin benzer bir durumda ne söyleyeceklerini, nasıl davranacaklarını hayal etmeleri yaratıcılıklarını geliştirmektedir.
• Özellikle 3-4 yaş çocuklarında hamurla oynamak ve böylece hayalindeki nesneleri oluşturmak çocuğun eğlenirken yaratıcı beceriler kazanmasında da etkili olacaktır.
• 6 yaşından önce müzikle tanışmış olan, yaşına uygun müzik eğitimi alan çocukların yaratıcılıkları da olumlu yönde etkilenmektedir. Farklı müzik tonlarına maruz kalmış çocukların bu seslere daha çabuk uyum sağladığı ve bunları hafızasında daha rahat tuttuğu görülmektedir. Bu çocuklarda yaratıcı özellikler daha erken yaşta gelişmektedir.
• 3-4 yaş çocuğunun yaşına uygun olan bazı nesneleri vererek onları oyuncak yerine kullanması da beklenebilir. Aynı zamanda bir oyuncağın başka özelliklerini de keşfetmesi veya başka bir oyuncak yerine kullanıyor olması da hayal gücü açısından önemlidir.
• Bu dönemde çocuklara hazır oyuncaklar yerine yaratıcılıklarını harekete geçirebilecek, bloklar, legolar, yapboz gibi oyunlar sunulmalıdır. Çamur, boya, tebeşir, oyun hamurları, değişik boyut ve renkteki küpler, su ve kum yaratıcı oyun etkinliği oluşturur.
• Çocuğunuzun karşısında aşması gereken bir sorun olduğunda bir sorunun birden fazla çözümü olabileceğini göstererek yaratıcılığının gelişmesini destekleyin.
• Olması gerektiği gibi olmasa da yaptığı etkinlikler sonucunda ortaya çıkardıkları karşısında eleştirel olmayın, saygı duyun.

Hazırlayan: Işıl Evrim Akgün