Modernleşen hayatla birlikte, yaşamımıza çok fazla yenilik girdi, koşullar değişti. Eskiden çok daha kolay olan işler artık çok zor hale geldi. İşe girmek, para kazanmak ve kariyer yapmak gibi şeyler ciddi anlamda çaba istiyor artık. İnsanların kendilerinden ve çevrelerinden beklentileri kayda değer şekilde arttı. Zamanın gereği olarak her şey daha iyi, daha mükemmel olmak zorundaymış gibi bir algı oluştu hepimizde. Tüm bunlar ise stres faktörü. Bir anne adayı olarak bebeğinizin bu ve benzeri stresli durumlardan ne ölçüde etkilendiğini bilmek istemeniz kadar doğal bir şey olamaz. Biz de size; Medical Park Bahçelievler Hastanesi'nden Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Dr. Suat Süphan Erşahin ve Medical Park Göztepe Hastane Kompleksi'nden Psikolog Zeren Okçuoğlu Kadıoğlu'nun katkılarıyla; mutlu, sağlıklı ve stresten uzak bir hamile olmanıza yardımcı olacak öneriler hazırladık.

Araştırma sonuçları
Yapılan araştırmalarda, hamile kalan kadınlar stres yaşadığı zaman kanda CRH'nin (kortikotropin salgılatıcı hormon) yükseldiği görülmüş. Bu hormon, plasenta ve beyinden salgılanır ve bebeğin gelişmesinde rol oynar. Aşırı salgılanımda bebeğin gelişimi azalır. Yoğun stres yaşayan kadınların bebekleri (ıugr) düşük doğum ağırlıklı doğarlar. Ağır stres gibi durumlarda ise bebekte bazen yapısal anomaliler de oluşabilir.

Stresin hamilelere etkileri

• İster dış etkenlerden, ister hamilelikten kaynaklansın; stres anne adayına zarar verir. Stres yaşayan anne adayı kendisini yeme içmeden kesebilir. Bu durumda kilo kaybı yaşar, bulantı, kusmalar oluşabilir. Hyperemesis gravidarum dediğimiz hamilelik aşırı bulantı kusmaları oluşabilir. Bu kişilerde hastane tedavisi gerekebilir.
• Bazı stres yaşayan hamileler aşırı beslenebilir. Bunlarda da aşırı kilo alımına bağlı olarak hamilelik diyabeti anlamına gelen gestasyonel diyabet oluşabilir. Bunlarda diyet ya da insülin tedavisi başlanabilir. Hamilelik tansiyonu (preeklampsi) daha çok görülür.
• Stres yaşayan anne adayları, daha önceki zararlı alışkanlıklarına (sigara, alkol vb.) dönebilirler. Aile ve iş hayatı olumsuz etkilenir. İş başarısı düşer, ailede huzursuzluk ve gerginlik olmaya başlar. Bu olaylar bazen iş kaybına ve hatta bazen de eşinden boşanmaya kadar gidebilir.
• Bu tür hamileler sosyal hayattan uzaklaşırlar, spor yapmak istemezler, toplumsal olaylara katılmak istemezler, çoğu zaman kapalı ve tek başına kalmak isterler. Hastanın uyku düzeni bozulur. Panik ve öfke nöbetleri geçirir, anksiyete ve depresyon belirtileri ortaya çıkar ve kişisel beklentileri artar.
• Bazen hamilelik sırasında oluşan olumsuz analitik sonuçlar (örneğin 2'li testin sorunlu çıkması vb.) hastada strese yol açar ya da hastanın doğum şeklini düşünmesi, komşusunun anomalili bebek doğurması ya da aşırı internet araştırması sonucu hamilelik hakkında fazla bilgiye ulaşması da strese yol açabilir. Stresin bebek üzerindeki olumsuz etkileri Özellikle oluşan komplikasyonlar bebeği olumsuz etkiler. Hamilelik tansiyonunun (preeklampsi) daha sık görülmesi, düşük ağırlıklı bebek doğumuna, hatta bebek ölümlerine yol açabilir. Erken doğum ihtimali daha da artar ve bu da düşük doğum ağırlıklı bebeklerin doğmasına yol açar. Hamilelik tansiyonu ayrıca plasentanın erken ayrılmasına yol açarak hamilelik kanamaları oluşturur.
• Hamilelik diyabetinin ortaya çıkması makrosomik bebek oluşumuna, amniyon mayının aşırı olması erken doğuma, kötü alışkanlıkların başlaması ise bebekte yapısal anomalilere ve gelişme geriliğine yol açabilir.
• Yoğun stres yaşayan anne adayları bazen bebeklerini aldırmak isteyebiliyorlar. Hatta yasal sınırları geçmiş (10 hafta) halde, yasal olmayan yerlerde ve sağlıksız koşullarda bebeklerini aldırma yoluna gidebiliyorlar. Ne yazık ki bu durumlar anne ölümleriyle sonuçlanabiliyor. Hamilelikte stresi önleme yolları
• Spor yapmak,
• İş hayatına devam etmek,
• Sosyal olaylara katılmak,
• Gerektiği zamanlarda tatil yapmak,
• Stres yaratacak ortamlarda bulunmamak,
• Grev, lokavt, yürüyüş, siyasi tartışmalar vb. katılmamak,
• Dinlenmek ve düzenli uyumak,
• Çiçek yetiştirmek, resim yapmak vs. hobiler edinmek,
• Beslenme düzeninin normal olması,
• Hamileliği kabullenmek oluşabilecek tüm olumsuzlukları baştan normal kabul etmek gerekir. Hamilelikte her türlü analitik sonucun olabileceğini ve hamilelik sırasında oluşabilecek her türlü anormalliği kabul etmek ve doğum şeklini düşünmemek stresi azaltacaktır. Stres başladığında bunları yapın!
• Stres ortamından uzaklaşın,
• Derin nefes alıp verin,
• Gerekirse uzanıp dinlenin,
• Gürültülü ortamdan uzaklaşın,
• Kendinizi iyi hissettiren bir ortamda düşünün,
• Sevdiğiniz hafif bir müziği dinleyin. Hamilelik döneminde stresle nasıl baş edilebilir? Günlük stresi azaltın Stres yaratan durumları engellemeye çalışsanız da stresi hayatınızdan tümüyle çıkartmak mümkün ve gerçekçi bir durum değildir. Ayrıca uygun düzeyde, aşırı olmayan stresin varlığı sağlıklıdır. İşyeri stresi, ilişki problemleri ve ev işleriyle ilgili günlük sorumluluklar stres yaratıcı olabilirler. Hamilelikte stresi kontrol altında tutabilmek için etkin başa çıkma mekanizmalarını öğrenmek gerekir. Nefes egzersizleri ve yoga; hamilelikte stresle mücadele etmekte etkili yöntemlerdendir ve doğumun daha kolay gerçekleşmesini de sağlayabilir. Bu yöntemlerin düzenli uygulanması, bedenin direncini ve strese karşı dayanıklılığını arttırır.

Sağlığınıza özen gösterin
Stres ve sağlık durumu birbirleriyle ilişkilidir ve birbirlerini etkiler. Kişinin sağlığına dikkat etmemesi, stres düzeyini artırabilir. Yetersiz uyku ve iyi beslenememe hamilelik döneminde strese neden olabilecek etkenler arasındadır. Aşırı kafein tüketiminin olmamasına da hamilelikte dikkat edilmelidir.

Olumlu bir tutum geliştirmeye çalışın
Yaşama karşı bakışınız stres düzeyinizi etkiler. Olumsuz düşüncelerinizin varlığı, karamsar tutumlarınız stres etkenlerini fazlalaştırarak huzursuz hissetmenize neden olur. Hamilelik dönemi boyunca olumlu bir tutuma sahip olmak, stres unsurlarıyla başa çıkmayı sağlayacak daha sağlıklı bir tutumdur.

Gerektiğinde yardım almaktan çekinmeyin
Doğum, kadınların hayatında çok önemli bir olaydır. Bu nedenle, anne adayının yakınlarından, sevdiği kişilerden duygusal destek görmesi hamilelik döneminin daha rahat geçmesine yardımcı olacaktır. Sosyal desteğe ve kişisel çabaya rağmen stresle baş edilemeyen, anne adayının kaygı düzeyinin fazlaca arttığı, depresif belirtilerin ortaya çıktığı bazı durumlarda bir uzmana danışmak ve psikolojik tedaviden faydalanmak hem bebeğin hem de annenin sağlığı için doğru bir seçenek olacaktır.

Hazırlayan: Aytülike KESKİN