Vitamin ve minerallerin bebeklik döneminde oyun çağında okul öncesi ve okul döneminde, ergenlikte yani çocuğun hayatındaki her dönemde önemi büyük. Yaşı ne olursa olsun çocuklarla yetişkinler aynı besinlere ihtiyaç duyarlar. Sadece miktarları yaşlara göre değişkenlik gösterir. Peki sizin çocuğunuz vitamin ve mineralleri yeterince alıyor mu? Beslenme ve Diyet Uzmanı Gizem Keservuran, vitamin ve minerallerin çocuk beslenmesindeki önemini anlattı ve çocuğunuzun yaşına uygun menü seçenekleri hazırladı.
Besinler ve beslenme
Okul öncesi dönemde çocuklar özel besinlerden çok kalsiyum, protein, A vitamini ve demir gibi besin öğelerine ihtiyaç duyarlar. Değişik besinleri uygun miktarlarda bilinçli olarak tüketmek, çocukların gelişimleri için gerekli besinleri almalarında anahtardır. Bu noktada bilinçli anne-babalara büyük iş düşüyor. Hazır gıda tüketiminin oldukça arttığı, çocukların her istediği anda "abur cubur" diye adlandırdığımız besinlere ulaştığı günümüzde anne-babaların da işi oldukça zorlaşıyor. Vitamin mineraller adeta takım oyuncularıdır. Vücudumuzda gerçekleşen tüm işlemlerde anahtar rolü oynarlar, fakat tek başına çalışmayı sevmezler. Şimdi bu besin öğelerine bir göz atalım…
A vitamini
Gözlerinizin karanlıkta normal olarak görmesine ve alacakaranlığa alışmasına yardım eder. Hücre ve dokularının sağlıklı bir şekilde büyümesinde rol oynar. Çocukları enfeksiyonlardan korur. A vitamini açısından zengin besinler; tam tahıllı gıdalar, havuç, tatlı kabağı, sarı-turuncu meyveler, esmer kayısı, kuru hurma ve yumurtadır. A vitamini, besinlerde beta-karoten ve retinol formunda bulunur. Bu bileşikler vücudumuzda gerçekleşen çeşitli reaksiyonlarla A vitaminine dönüşür.
A vitaminini nasıl daha fazla tüketebiliriz
Yarım fincan havuç suyu ile çocuğunuz bir günlük A vitamini ihtiyacını karşılayabilir. Sebzeleri çok pişirdiğinizde vitamini kaybolur. Yemeklere eklediğiniz havucun fazla pişmemiş olmasına dikkat edin. Çocuğunuza hazırlayacağınız kek ve kurabiyeleri besin değeri açısından zenginleştirin, kuru hurma ve kuru kayısıyla lezzetlendirin.
C vitamini
C vitamini düşündüğünüzden daha çok iş yapar. Bir diğer adı da askorbik asittir. En önemli özelliği vücut sıvılarında dolaşarak, serbest radikallere karşı savaşmasıdır. Serbest radikaller sağlıklı dokulara zarar vererek, adeta yaramaz bir çocuğun evi dağıtması gibi vücudu dağıtır. C vitamini aynı zamanda bitkisel kaynaklı demir mineralinin emilimini arttırır. Vücutta depolanmadığı için günlük alımın yeterli olması önemlidir. Eğer çocuğunuz günde bir bardak taze sıkılmış meyve suyu içebiliyorsa veya 2-3 porsiyon meyve tüketiyorsa endişelenmenize gerek yoktur, yeterli C vitaminini alıyor demektir. Tabii ki C vitamini ihtiyacının yaşla birlikte farklılık gösterdiğini unutmamak gerekir.
Çocuğunuzun C vitaminine ne kadar ihtiyacı var?
1-3 yaş arası günlük 15 mg
4-8 yaş arası günlük 25 mg
9-13 yaş arası günlük 45 mg
C vitamini kaynakları
Bir bardak taze sıkılmış meyve suyu, özellikle turunçgil suları C vitamini açısından oldukça zengindir. Ayrıca çocuğunuzla yemeğe oturduğunuzda sofrada mevsim sebzeleriyle hazırlanmış yeşil salata sunmayı da ihmal etmeyin. C vitaminin önemli bir özelliği ise oksijenle temas ettiği anda uçucu olmasıdır. Dolayısıyla meyve sularını hazırladıktan, meyveleri dilimledikten sonra hızlıca tüketmeye özen gösterin.
D vitamini
Kalsiyum ve fosfor minerallerinin emilimini arttırır. Bu minerallerin kemik ve dişlerde depolanmasını sağlayarak, yapılarının daha güçlü ve dayanıklı olmasını sağlar. D vitamini güneş ışığıyla aktif hale geçer ve "güneş ışığı vitamini" olarak da bilinir. Dolayısıyla özellikle yaz aylarında çocuklarınızın güneş ışığından faydalanmasına özen gösterin. Çocukların D vitamini ihtiyaçlarını karşılamak için UV ışınlarına karşı koruyucu krem kullanmadan haftada sadece 10 dakika güneş ışığı almaları gerekiyor. Kış aylarında çok mümkün olmasa da yaz aylarında güneş ışığından faydalanmaya dikkat edilmelidir.
E vitamini
Bir antioksidan olan E vitamini kalp-damar hastalıkları ve kanser türlerine karşı koruyucudur. Yararlı hücrelere zarar veren serbest radikalleri süpürücü ajan görevini üstlenir. Besinlerde yaygın miktarda bulunur. Dolayısıyla eksikliğine rastlanmaz. Tam buğday ekmeği ve badem gibi yağlı tohumlar zengin kaynaklarındandır.
Mineraller
Kalsiyum
Peynir, süt ve yoğurt çocuklar için önemli bir protein kaynağı olmasının yanı sıra, içeriğindeki özellikle kalsiyum ve fosfor gibi mineraller sayesinde çocukların kemik ve diş gelişiminde yarar sağlar. Peynirdeki kalsiyum biyolojik değeri yüksek olan, yani insan vücudu tarafından kolayca kullanılabilen formdadır. Kalsiyum kemik ve diş gelişiminin yanı sıra, kasların kasılmasında ve sinir iletiminde vücut için gereklidir.
