ŞU anda biri, Kıbrıs'ın güneyindeki Larnaka kenti yakınlarında eski bir Kıbrıs Türk köyü olan Esendağ'da (Rumcası Ptrofani) ve diğeri adanın kuzeyindeki Girne Limanı yakınlarında olmak üzere iki ayrı kazı yapılıyor.
1974 ÖNCESİ TÜRK KÖYÜYDÜ
Rum tarafında Lefkoşa'dan 40 km uzaklıktaki Larnaka Havalimanı yolunda ilerlerken soldaki toprak yola sapıldığında karşımıza Esendağ köyü çıkıyor. 1974 öncesinde silme bir Türk köyü olan Esendağ 150 haneliydi. Köylüsü hayvancılıkla uğraşıyor ve ürettiği sütü hemen yanı başındaki Rum kasabası Athineu'daki Rum tüccarlara satarak geçimini sağlıyordu. 1974 savaşı sırasında köyü terk etmek zorunda kalan Esendağlılardan 6 kişi kayıplara karışmıştı. Görgü tanıklarının verdikleri ifadelerden sonra Esendağ etrafında kazı çalışmalarına başlandı. Yapılan kazılarda 6 Kıbrıslı Türkün kuyulara atılmış cesetlerinin kemikleri bulundu. Kuyulardan birinde bulunan kayıp şahsın kemiklerinin tümü çıkarıldı ve ailesine teslim edildi. Ancak geri kalan 5 kayıp kişinin hepsi başka bir kuyuya atılmış olması, yıllar içinde yağan yağmur ve toprak kaymalarıyla iskeletlerin kemikleri birbirine karıştığı için hangi kemiğin hangi şahsın iskeletine ait olduğu anlaşılamıyor. Bu nedenle iskeletlere ait irili ufaklı bütün kemiklerin bulunması için kazılar hala devam ediyor. Esendağ'daki kazı çalışmalarına katılan karma ekibin başında Rum bir arkeolog bulunuyor: Margarita Kuali. Yardımcısı ise bir Türk arkeolog Güliz Bürüncük.
