Ukrayna'da Rusya yanlıları ile batı taraftarları arasında yaşanan iç karışıklık, Kırım'ın referandumla Ukrayna'dan tek taraflı olarak ayrılarak bağımsızlığını ilan etmesi, ardından Rusya'ya ilhak olma kararı ve son olarak Ukrayna'nın diğer kentlerinde de Rusya yanlısı seslerin yükselmesi Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'nin dağılma sürecinde yaşananları yeniden tartışmaya açtı. Rusya Parlamentosu'nun alt kanadı Duma'da Birleşik Rusya Partisi'nden 2, Komünist Parti'den 2, ve Liberal Demokrat Parti'den bir milletvekili SSCB'nin son lideri Mihail Gorbaçov'un halkın yüzde 71 oranında birliğin devamına yönelik referandum desteğini hiçe sayarak önceden yapılan birtakım planlarla dağılma sürecinde etkin rol oynadığını öne sürerek soruşturma talebinde bulundu. "SSCB dağılmasaydı şu anda Ukrayna ve diğer tüm eski blok ülkelerinde istikrar olurdu" diyerek dağılmadan Gorbaçov'u sorumlu tutan vekillerin soruşturma talebini 83 yaşındaki eski lider "Kendi isimlerini saçma sapan iddialarla duyurmaya çalışıyorlar" şeklinde yorumladı.
SOVYETLER NASIL DAĞILDI?
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Belarus Cumhurbaşkanı Aleksander Lukaşenko ise daha önce SSCB'ye duydukları özlemi dile getirmişlerdi. Öte yandan Rusya'da yapılan bir ankette SSCB zamanlarını "en iyi yönetimin olduğu dönem" olarak gördüklerini belirtenlerin oranı yüzde 40 çıktı. İkinci Dünya Savaşı'nın ardından başlayan ve "Soğuk Savaş" olarak adlandırılan gergin dönem SSCB'de tedavisi imkânsız ekonomik ve sosyal yaralar açmıştı. 1985'te göreve gelen Gorbaçov SSCB'yi bir arada tutmak için "yeniden yapılandırma" politikaları denemiş fakat eski sistem yanlısı generellarin darbe girişimine maruz kalmıştı. 1991'de birliği oluşturan 15 cumhuriyetten 9'unda bir referandum düzenlendi. 9 cumhuriyetin 6'sının boykot ettiği oylamada, halkın yüzde 76.4'ü SSCB'nin varlığını korumasından yana görüş bildirdi. Referandum da karışıklığı bitiremeyince Gorbaçov, 1991'de istifa etti. Rusya Federasyonu başta olmak üzere Sovyetler Birliği'ni oluşturan federasyonlar bağımsızlıklarını ilan etti.
