Ermenistan, birliğe 2014'ün son haftasında kabul edildi. Bir yıl önce AB ile Ortaklık Anlaşması'nı imzalamaktan vazgeçen Ermenistan böylece Rusya, Kazakistan, Belarus ve Kırgızistan'ın ardından AEB'nin beşinci üyesi oldu. Ancak Ermenistan'ın bu kararının siyasi ve ekonomik olarak, ayrıca güvenlik alanında Rusya'ya bağımlılığını artıracağı belirtiliyor.
Ermenistan'ın geçen yıl AB ile Ortaklık Anlaşması imzalamaktan vazgeçerek tercihini Rusya'nın önderliğindeki AEB'den yana kullanmasının altında Rusya'nın baskısının önemli bir etken olduğu düşünülüyor. Özellikle, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov'un AB'nin Güney Kafkasya ülkeleriyle imzalamak istediği ortaklık anlaşmalarını "Rusya'yı çevreleme politikası" olarak değerlendirmesi, Rusya'nın projeye olan bakışını net bir şekilde ortaya koymuştu. Rusya'nın AB'ye yakınlaşan Ukrayna'ya müdahalesi de AB'nin genişleme politikalarına verilen sert bir cevap olarak değerlendirilmişti.
Ancak merkezi Ermenistan'da bulunan Bölgesel Araştırmalar Merkezi Başkanı Richard Giragosyan, Rusya'nın baskısının dışında önemli iç etkenlerin de Cumhurbaşkanı Serj Sarkisyan'ın AB'den vazgeçmesinde etkili olduğu düşüncesinde.
Süreci değerlendiren Giragosyan, Ermenistan'daki muhalefet partilerinin hükümete ciddi eleştirilerde bulunduğunu belirterek, "Muhalefet, AB ile imzalanacak Ortaklık Anlaşması'nın Ermenistan'ınRusya ile olan hayati ittifakını tehlikeye atacağı yönünde ciddi eleştirilerde bulundu" dedi.
Rusya'nın bölgedeki tek askeri üssünün Ermenistan'da bulunduğunu ve Ermenistan'ın Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT) üyesi olduğunu anımsatan Giragosyan, "Hükümet, AB ile Ortaklık Anlaşması imzalayarak Rusya ile güvenlik ilişkilerinin tehlikeye atılamayacağını düşündü" diye konuştu.
25 YILDA AŞIRI BAĞIMLILIK
Ermenistan, Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından geçen yaklaşık 25 yılda Rusya'ya aşırı bağımlılıktan kurtulamayan eski Sovyet ülkelerinin başında geliyor. Ermenistan özel sektöründe enerjiden altyapıya, demiryolu ulaşımından iletişime kadar birçok alan Rus oligarkların tekelinde bulunuyor.
Özellikle enerji alanında Rusya'ya bağımlılık ön plana çıkıyor. Ermenistan'ın doğalgaz ithalatının tamamı Rus devlet enerji şirketi Gazprom'un kontrolünde bulunuyor. Ayrıca, Rusya Ermenistan'a doğalgazı Avrupa ülkelerine kıyasla yaklaşık yüzde 50 daha ucuza satıyor. Rusya'nın bu stratejisi, Ermenistan'ı enerji alanında tamamen kendisine bağımlı hale getiriyor.
Nitekim, Richard Giragosyan da bu konuya dikkati çekti ve "Ermenistan Rusya'ya aşırı bağımlı bir ülke. Taraflar arasındaki ekonomik ilişki tek taraflı ve asimetrik. Bu bağımlılık on yıldır da giderek artıyor. Sarkisyan'ın kararında bu aşırı bağımlılığın da etkisi var" değerlendirmesin bulundu.
AEB ETKİSİ
Ermenistan'ın AEB'ye üye olmasının ülke ekonomisine nasıl yansıyacağı da önemli bir tartışma konusu. Bu noktada Giragosyan, AEB üyeliğinin Ermenistan ekonomisine zarar vereceğini düşünen uzmanlar arasında yer alıyor.
Üyeliğin Ermenistan'ı Rusya'ya ekonomik alanda daha sıkı biçimde bağlayacağını savunan Giragosyan, "Kaçınılmaz biçimde Ermenistan'ın AEB üyeliğinin Ermenistan ekonomi üzerindeki etkileri olumsuz olacak. Fiyatlarda artış görülecek ve Ermenistan iç piyasası üzerinde oligarkların etkisi artacak" şeklinde konuştu.
Giragosyan, Ermenistan'daki otoriterleşmenin de bu kararla aratacağını söyledi. AB ile Ortaklık Anlaşması'ndan vazgeçilmesiyle ülkedeki reformların ve Avrupa ülkeleriyle olan savunma alanındaki işbirliğinin gerileyeceğini belirten Giragosyan, "Bu kararla Ermenistan'ın bağımsızlığı da zayıflayacak" ifadesini kullandı.
Giragosyan, her şeye rağmen Ermenistan'ın şu an için "AB'ye kapıyı kapattığını ancak kilitlemediğini" belirtti. Bu noktada AB'ye de önemli sorumluluk düştüğünü vurgulayan Giragosyan, "Avrupa şimdiErmenistan ile ilişkileri geliştirmek için yeni alternatif yollar keşfetmek zorunda. Hesaplarını Ermenistan'ın limitlerini ve kapasitesini göz önünde bulundurarak daha gerçekçi yapmalı" yorumunu yaptı.
