Partiden, Irak'ın Süleymaniye kentinde "Referanduma evet" faaliyetine davet edilmesi üzerine yapılan yazılı açıklamada, "Her yanı acılarla boğuşan ve şimdiye kadar görülmemiş tehditlerle karşı karşıya olan Arap dünyasının değerli bir bölümünü parçalamak için yapılacak bir faaliyete katılmayı reddediyoruz." değerlendirmesinde bulunuldu.
"IKBY'deki Kürt liderlere referandumdan vazgeçmeleri ve Güney Sudan'ın acı deneyiminden ders almaları çağrısında bulunuyoruz." ifadeleri yer alan açıklamada, ülkelerdeki tüm ulusal ve etnik gruplara karşı adaletli davranılması, herkesin evrensel insan haklarına ve temel özgürlüklerine hiçbir ayrım yapılmaksızın saygı gösterilmesinin de Ümmet Partisinin bir ilkesi olduğu vurgulandı.
Açıklamada ayrıca şunlar kaydedildi:
"Siyasal ve kültürel adaletsizlik ile hakların inkarı problemi, anayasanın ve devletin vatandaşlıkta eşitliği benimsemesi, etnik grupların kültürel haklarını kabul etmesi ve bunu üstlenmesiyle çözülür. Kendi kaderini tayin etmekle değil. Güney Sudan da 2011 yılında bağımsızlık kaderini belirleme konusunda aceleci davranarak, kendi aralarında ve iç çatışmalarla boğuşan iki zayıf ülkenin ortaya çıkmasına neden oldu."
Güney Sudan 2011 yılının Ocak ayında düzenlenen referandum ile Sudan'dan ayrılma kararı vermiş, 9 Temmuz 2011'de de resmen bağımsız bir ülke olmuştu. Fakat Güney Sudan'da devam eden iç çatışmalar ve Sudan'la yaşadığı gerilim nedeniyle bölgede hala istikrarsızlık sürüyor.
- IKBY'NİN TEK TARAFLI REFERANDUM KARARI
IKBY Başkanı Mesut Barzani, 7 Haziran tarihinde bazı siyasi partilerle yaptığı toplantı sonrası 25 Eylül tarihinde referandum yapılacağını duyurmuş, bunun Kerkük gibi statüsü tartışmalı olan bölgelerde de gerçekleşeceğini bildirmişti.
Irak merkezi hükümetiyle başta bütçe olmak üzere birçok sorun yaşayan Erbil yönetimi, Haziran 2014'te terör örgütü DEAŞ ile mücadeleye karşı halkı koruma bahanesiyle girdiği Arap ve Türkmenlerin yoğun yaşadığı tartışmalı bölgelerde de referandum planını uygulamaya koymayı hedefliyor.
Referandum kararına, Irak merkezi hükümeti, tartışmalı bölgelerde yaşayan Türkmen ve Araplar, ABD, Birleşmiş Milletler, İngiltere, Türkiye ve İran karşı çıkıp iptal edilmesini talep etmişti.
Irak Başbakanı Haydar el-İbadi ise referandum kararının anayasaya aykırı olduğunu belirterek, sonucu tanımayacaklarını belirtmişti. Irak meclisi de yaptığı oylamada bölgesel yönetimin 25 Eylül'de gerçekleştireceği "bağımsızlık referandumunu" reddetmişti.
Beyaz Saray Sözcüsü Sarah Sanders, dün yaptığı yazılı açıklamada, "IKBY yönetimine, referandumu iptal etmesi ve Bağdat ile ciddi ve sürdürülebilir bir diyaloğa girmesi çağrısında bulunuyoruz." ifadelerini kullanmıştı.
