TÜRKİYE sanayisinin fotoğrafını çeken İstanbul Sanayi Odası'nın İSO 500 çalışması yıllardır ekonomideki gelişimi ve değişimi en iyi ortaya koyan çalışma. İSO 500 sonuçları özel sektörün ve kamunun mülkiyet yapısının değişiminden, cirolardaki artışa, sanayinin ekonominin içindeki payından firmaların kârlılığına kadar bir çok ilginç rakamı barındırıyor. Ancak üzerinde durulması gereken en önemli ve çarpıcı rakam üretimden satışlar rakamındaki değişim. 1985'te bu rakam sadece 12.189 liraydı. 2008'e bakınca 1985'teki rakamın 19.873 kat arttığını görüyorsunuz. 1993 yılında 688.043 lira olan ISO 500'ün karnesi 2000'de 34 milyon lira oldu. Üretimden satışlar rakamı 2008'de 242 milyon liraya ulaşmış durumda. 2001 ve 2008 gibi büyük iki krize rağmen.
KRİZLERDE KAMU BÜYÜDÜ
500 Büyük Sanayi Kuruluşu içinde 1983'te 74 olan kamu kurumu sayısı 2008'e gelindiğinde 14'e kadar düşmüş durumda. Firmaların finansal büyüklükleri açısından da bir değişim söz konusu. Kamunun toplamdaki payında azalma var. 1985 yılı sonrasında, 5OO büyük firma kapsamına giren kamu kuruluşu adedi düşme eğilimine girmesine rağmen, 1988 yılında kapsamdaki kamu kuruluşu sayısı 95'e yükselerek rekor düzeyine ulaşmıştı. Bundan sonra kamu kuruluşlarının sayısındaki düşüş eğilimi sürekli bir hale geldi. Ancak, 1994 ve 2001 kriz yıllarında kamu kuruluşları sayısında tekrar artmalar izlendi. Kısacası kriz yıllarında İSO 500'de özel şirketlerinin payı azalıyor. 500 Büyük Sanayi Kuruluşu'nda katma değer yaratmada gözlemlenen değerler de ilginç. Çünkü kriz dönemlerinde değerlerin gerçek değer sapmaları görülüyor. 1993 yılına kadar bir artma trendi içinde bulunan 500 Büyük Sanayi Kuruluşu'nun katma değer yaratma potansiyeli de o yıldan bu yana düşüş trendine girmiş durumda.
İHRACATIN PAYI YÜZDE 52
500 Büyük Sanayi Kuruluşu 'nun Türkiye ihracatındaki payları da artış eğiliminde. 500 Büyük Sanayi Kuruluşu Türkiye ihracatının, ortalama 52 yapıyor. 1989 sonrası, 2000 yılına kadar bu oran oldukça istikrarlı, 2000 yılından sonra artış eğiliminde. 500 Büyük Sanayi Kuruluşu'nun ihracatı 1983 yılında 2.5 milyar dolar dolaylarındayken, ihracat gelirleri sürekli bir artış göstermiş ve 2004 yılına gelindiğinde 33.2 milyar dolara ulaştı. Yani, bu dönemde 500 Büyük Sanayi Kuruluşu'nun ihracatı 13.5 misline kadar ilerledi. Kriz dönemlerinde ise 1994 ve 2001'de artış olurken 2009'da yaşanan krizin yurtdışı kaynaklı olması ihracatta düşüşü de beraberinde getirdi. Krizin Türkiye'nin ihracatının ağırlıklı olduğu Avrupa'da olması bunda en büyük etken olarak kendini gösterdi.
