Komisyon, Üstün başkanlığında toplanarak, asker hakları ihlalleriyle ilgili genel görüşme yaptı.
Toplantıya geçilmeden önce CHP İstanbul Milletvekili Sezgin Tanrıkulu, Tunceli Hozat'ta fişleme olayının gerçek olup olmadığı konusunun, komisyonda kurulacak bir alt komisyonla araştırılması gerektiğini söyledi ve komisyonun gündemine alınmasını istedi.
Üstün, bu konuyu gelecek hafta gündeme alabileceklerini kaydetti.
Asker Hakları Platformu adına sunum yapan Doç. Dr. Tolga İslam, askerlik yaparken gördüklerinin kendisini rahatsız ettiğini belirterek, bu konuda bir şeyler yapma ihtiyacı hissettiğini kaydetti.
Geçen yılın nisan ayında www.askerhaklari.com sitesini kurduklarını ve buraya gelen şikayetleri dosya haline getirdiklerini aktaran İslam, ''Bizim basit bir derdimiz var; Zorunlu askerlik devam edecekse, bu askerlerin kötü muameleye uğramamasının sağlanması lazım, 20 yaşında savunmasız, haklarını nasıl savunacağını bilmeyen insanlara yardımcı olmak'' dedi.
Bir yılda 432 başvuru aldıklarını anlatan İslam, tüm illerden başvuru geldiğini kaydetti.
İslam, kötü muamelenin intihar, kalıcı fiziksel hasarlar ve akıl sağlığını yitirme gibi sonuçlara yol açtığını söyledi. İslam, ''İntihar konusunda adım atılmadığı her dakika hepimiz sorumuyuz. Dün sadece iki intihar haberi geldi. Sadece 2012 yılında 43 intihar vakası var. Bu açıklanan rakam, daha fazla olduğunu düşünüyoruz'' dedi.
Son 22 yılda yılda 100 kadar askerin intihar ettiğini, İslahiye'de 6 ayda üç intihar olduğunu, birisinin basına yansıdığını savunan İslam, ''Bu mesele herkesin sahip çıkması gereken mesele. Meclis'in daha kuvvetli bir irade göstermesi gerekiyor. Bireyler haklarını aramak için korkuyorlar ve ürküyorlar. Bu korkunun ortadan kaldırılması gerekiyor. Bunu yapacak olan Meclis'tir'' diye konuştu.
Komisyon uzmanları, toplantıda, bu konuda yapılan başvurular ve çalışmalarla ilgili bilgi verdi.
''Birlikte çalışmak durumundayız''
Hakim Tuğgeneral, Milli Savunma Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Akif Vurucu, insan haklarının günümüzün yükselen bir değeri olduğunu, TSK'nın bu konuda hassas ve dikkatli davrandığını kaydetti.
''Burada bir taraf değiliz ve burada birlikte çalışmak durumundayız'' diyen Vurucu, şunları söyledi:
''TSK'da asta kötü muamele, cebir ve şiddet kullanma suç olarak düzenlenmiştir ve ciddi müeyyideler öngörülmüştür. TSK içerisinde bu suçları işleyenlerin tespiti halinde, genel uygulama, derhal yasal işlem yapılması şeklindedir. 'Başıma bir şey gelir' diye şikayet edemiyorum demesinin müeyyidesi de düşünülmüş ama bu konuyu ciddiye almak lazım. Bu konuda onları cesaretlendirici tedbirler elbette uygun olur. Bunun üzerinde durmak lazım. TSK'da asta kötü muameleyi önlemek için askeri okullardan eğitim başlamaktadır.
TSK, intihar vakalarını önleyebilmek amacıyla özellikle sorunlu olabileceği düşünüler personelin önceden tespiti yoluna gitmekte ve koruyucu ruh sağlığına ilişkin tedbirleri uygulamayı önemli öngörmektedir. Türkiye genelinde 20-24 yaş aralığı en fazla intiharın meydana geldiği yaş aralığıdır. Askerlik hizmeti de bu yaş grubu içerisinde yapıldığında intiharların bu döneme rastladığını kabul etmek lazım. İntihar olayları bütün dünyada artış göstermesine rağmen, TSK'da yıllara bağlı olarak bir azalmanın olduğu tespiti var. Alınan tüm tedbirlere rağmen birliklerde intihar ve vefatla sonuçlanan olay meydana geldiğinde vefat eden personelin ailesine derhal bilgi verilmektedir. Ölümle sonuçlanan tüm olaylarda bir defa adli soruşturma kaçınılmaz. Adli soruşturmanın yanında bir idari soruşturmanın konusu oluyor. Bugüne kadar ölüm meydana gelen olaylarda araştırılmamış, şüpheli olarak bırakılmış hiç bir vaka yok. Askerlerin ilk günden itibaren fiziki ve ruh sağlının korunmasına giderek daha çok önem verilmektedir. Bir ordunun askeri disiplinin de o ordunun gücü olduğun kabul etmek gerektiğini ancak disiplinin astın ve üstün hukukuna riayet olduğunu kabul etmemiz gerekiyor. İhlal olduğunda takibini yapmamız gerekir.''
Vurucu, yeni hazırlanan taslakta komutanın oda hapsi cezası vermesinin kaldırıldığını kaydetti.
Kötü muameleden dolayı ceza alan, mahkemeye verilen rütbeli sayısının 2008'de 637, 2009'da 709, 2010'da 758, 2011'de 857 ve 2012'nin şimdiye kadarki bölümünde 515 olduğunu bildiren Vurucu, ''Bu da gösteriyor ki bu tür ihlaller halinde idarenin uygulaması kesinlikle yargıya götürmek ve gerekli müeyyideleri uygulatmak'' dedi.
Vurucu, askere gidenlerin sigortalarını devlet tarafından karşılanması için Başbakanlık'ta bir düzenlemenin bulunduğunu ifade etti.
Akif Vurucu, askerlikte ''devrecilik'' ile ilgili uygulamanın önlenmesinin üzeride durduklarını söyledi.
''Hak arama süreçleri garanti altına alınmalı''
AK Parti Ordu Milletvekili İhsan Şener, kendisine ''ekmek fırınına ısınmak için girmiş iki askerin yanmasıyla'' ilgili dosya geldiğini belirterek, ''İki askerin aynı yanmaları çok manidar. Isınmaya ihtiyaç duyuyorlarsa bu başka bir problemdir'' dedi.
Şener, ''Üstler mükemmel ama erler psikolojisi bozuk, izlenmesi gereken adamlar. Bir yüzbaşının, binbaşının psikolojisi bozulamaz mı? Sonuçta pimi çekilmiş bombayı veren de bir komutandı'' diye konuştu.
Şener, askerlikte hak arama süreçlerinin mevzuat garantisi altına alınması gerektiğini ifade etti.
BDP Mersin Milletvekili Ertuğrul Kürkçü, TSK'daki intiharların Türkiye geneline göre on kat fazla olduğunu iddia etti. Kürkçü, ''Bunu düşünmemiz lazım. Bu savuşturulabilir geçiştirilebilir bir şey değil. Gençlerin intihara böyle sürüklenmesine ne biz ne TSK kayıtsız kalamayız'' dedi.
Kürkçü, cinsel yönelim tartışmasının kaçınılmaz olarak TSK'nın gündeminde olduğunu belirterek, ''Eşcinsellikle ilgili hak koruyucu mekanizmalar TSK'ya da aynen aktarılmalı'' dedi.
AK Parti Adıyaman Milletvekili Mehmet Metiner, ''İntihar meselesinin spesifik olarak incelenmesi gerekiyor. Toplumdan fazla orduda intihar varsa, bu bilim adamları tarafından da incelenmeli'' ifadelerini kullandı.
Kabul edilemez
Komisyon Başkanı Üstün, son 2,5 buçuk yılda 175 er ve erbaş, son 10 yılda ise toplam 934 erbaş ve erin intihar ettiğini ifade ederek, ''Son 2,5 yılda iç güvenlik olaylarında 233 şehit, son 10 yılda ise 818 TSK personeli şehit olmuş. Son on yılda intihar olayları şehit sayısını geçmiş durumda. Bu rakamlar kabul edilemez. Bunun üzerine hep birlikte gitmesi lazım'' diye konuştu.
AK Parti Diyarbakır Milletvekili Oya Eronat, ''Askerlik yaşı yükseltilemez mi?'' diye sordu. Eronat, ''18, 20 yaşındaki insanları çocuk görüyoruz. Eski olgunluklar yok, toplum, hayat, bakış açısı değişti'' dedi. CHP İstanbul Milletvekili Mahmut Tanal, askere gidenlerin sigortalarının devam ettirilmesi gerektiğini ve bununla ilgili bir düzenlemenin yapılmasını istedi.
