Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani'nin katıldığı "Türkiye-Rusya-İran Üçlü Zirvesi" dün Ankara'da gerçekleşti. İlki 22 Kasım 2017'de Soçi'de yapılan üçlü zirvenin ikincisi Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde yapıldı. Zirve çalışma yemeği ile beraber 1 saat 40 dakika saat sürdü. Zirve sonrası bir açıklama yapan ve "Afrin operasyonundaki dayanışmayı çok önemsiyorum" diyen Erdoğan şunları söyledi:
İRAN VE RUSYA'YA KONUT ÇAĞRISI
"Menbiç başta olmak üzere PYD/YPG'nin kontrolündeki tüm bölgeleri güvenli hale getirene kadar durmayacağımızı tekrarlamakta fayda görüyorum. Tel Rıfat bölgesini, Suriyeli kardeşlerimiz için yaşanabilir hale getirmek için Rus ve İranlı dostlarımızla çalışma yürütmeye hazırız. Güvenli bölgede, gerek bizim gerekse kuzey Suriye tarafında konut inşaatı temin etmeyi öneriyorum.
Suriye'de kaos çıkartılmak istenen yerlere önce DEAŞ'ın yerleşmesinin önü açılmakta, sonra onunla mücadele bahanesiyle YPG/PYD sokulmakta ve böylece terör döngüsü tamamlanmaktadır. Ne Suriye'nin, ne de bölgemizin geleceğinin üç beş terör örgütünün tasallutu altında kararmasına izin vermeyeceğiz. Yaşanan krizin ve çatışmaların kaybedeni Suriye halkıdır."
TOPRAK BÜTÜNLÜĞÜ VURGUSU
Zirve sonrası Türkiye, Rusya ve İran'dan bir de ortak açıklama geldi. Açıklamada terörle mücadele kisvesi altında Suriye'de yeni gerçeklikler yaratılmasına karşı çıkıldı:
TAAHHÜTLER YİNELENDİ: "Suriye'nin egemenliğine, bağımsızlığına, birliğine, toprak bütünlüğüne ve belli bir mezhep temelinde olmayan yapısına olan kuvvetli taahhütlerini yinelemişlerdir. Kim tarafından gerçekleştirildiğine bakılmaksızın, atılacak adımların hiçbirinin ilgili BM kararları ve Suriye toplumunun tüm kesimlerinin temsilcilerinin iradesi tarafından tasdik edilen bu ilkelere halel getirmemesi gerektiğini vurgulamışlardır.
'ASKERİ DEĞİL SİYASİ ÇÖZÜM' AYRILIKÇILARA KARŞI DURULACAK: Terörle mücadele kisvesi altında sahada yeni gerçeklikler yaratılmasına dair her türlü girişimi reddetmiş, Suriye'nin egemenliği ve toprak bütünlüğü ile komşu ülkelerin ulusal güvenliğini zayıflatmayı amaçlayan ayrılıkçı gündemlere karşı durma kararlılıklarını ifade etmişlerdir.
KONGRE SONUÇLARI TAKİP EDİLECEK: Soçi'de 30 Ocak 2018'te toplanan Suriye Ulusal Diyalog Kongresi'nin, Suriye toplumunun tüm kesimlerinin temsilcilerinin iradesini yansıtan kongre sonuçlarının takibini yapma yönündeki taahhütlerini yinelemişlerdir.
ASKERİ DEĞİL SİYASİ ÇÖZÜM: Suriye ihtilafına askeri değil sadece siyasi süreç yoluyla sona erdirilebileceğine dair inançlarını ifade etmişlerdir.
TERÖRE KARŞI İŞBİRLİĞİ: Suriye'deki DEAŞ, Nusra Cephesi ve El Kaide ile bağlantılı tüm bireyler, gruplar ve oluşumların ortadan kaldırılması amacıyla aralarındaki işbirliğini sürdürme kararlılıklarını teyit etmişlerdir.
TERÖRİSTLER AYRIŞTIRILMALI: Terör örgütlerinin ateşkes rejimine katılmış ve katılacak silahlı muhalif gruplardan ayrıştırılmasının altını çizmişlerdir.
ATEŞKES İHLALLERİ: Doğu Guta, Yarmuk, Fua ve Kefraya, İdlib Eyaleti, Kuzey Hama Vilayeti, Rukban ve Rakka dahil olmak üzere tüm Suriye'deki vahim insani duruma tepki olarak alınan 2401 sayılı BM Güvenlik Konseyi Kararını memnuniyetle karşılamışlar; çatışan taraflara, kararın hükümlerine uymaları konusunda çağrıda bulunmuşlardır.
ULUSLARARASI TOPLUMA ÇAĞRI: İnsani yardım, mayın temizliği, temel altyapı unsurlarını eski haline getirmek ve tarihi mirası korumak suretiyle Suriye'ye yapılan yardımı artırmaları için başta BM olmak üzere uluslararası topluma çağrıda bulunmuşlardır.
ÇALIŞMA GRUBU ÖNEMLİ: Alıkonulanlar/ kaçınlanların serbest bırakılması, cenazelerin teslimi ve kayıp şahısların tespiti Çalışma Grubu'nun üç garantörün yanı sıra BM ve Uluslararası Kızılhaç Komitesi'nin (ICRC) katılımıyla 15 Mart 2018'de Astana'da ilk toplantısını yapmış olmasını memnuniyetle karşılamış ve Çalışma Grubu'nun etkili şekilde faaliyet göstermesinin önemini vurgulamışlardır."
'DÜNE GÖRE BUGÜN UMUT DAHA ÇOK'
İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani de zirve sonrası yaptığı konuşmada, "Suriye halkının umudunun bugün düne nazaran daha çok olduğunu görmekten memnunum. Suriyeli mülteciler de bugün geçmişe nazaran daha çok ümitliler evlerine dönmek için" dedi.
Ruhani, 3 liderin de Suriye'nin mazlum halkına daha fazla yardım sağlama konusunda mutabık kaldığını söyledi.
Ruhani, Suriye sorunun çözümünde hiçbir şekilde askeri seçenek olmadığını belirterek şöyle dedi: "Hep birlikte Suriye'deki savaşın durması için yardımcı olmamız lazım. Hiçbir ülke Suriye'nin geleceği için karar verme hakkına sahip değil. Suriye'nin geleceği Suriye halkını ilgilendiriyor ediyor ve onlara aittir. Bölgemizin en büyük bayram günü Suriye'deki savaşın son bulduğu gün olacaktır."
Hasan Ruhani, başta Türkiye olmak üzere Suriyeli mültecileri destekleyen ve onları barındıran bütün ülkelere de teşekkür etti.
TOPRAK AMELİYATI YAPILMASINA GÖZ YUMMAYIZ
Cumhurbaşkanı Erdoğan açıklamalarında, Suriye'nin toprak bütünlüğünün önemine de değinerek şu mesajları verdi:
"Suriye'nin toprak bütünlüğü bizim için olmazsa olmazdır. Suriye'de huzur olmazsa Türkiye'de huzur olmaz. Biz toprak ameliyatlarına sıcak bakmıyoruz. Burada bizim durumumuzda olan bir ikinci ülke yok. Türkiye'nin içeride ve sınır ötesinde terörle mücadele sorunu vardır. Bu sorun bitene kadar devam edeceğiz.
Çadırkentlerde konteynır kentlerde kalanlar Cerablus'a dönmeye başladı. Afrin'de de aynı şekilde olacaktır. Bu bir inşa ve ihya hareketidir. Astana sürecinin garantörleri olarak Soçi'de başlayan bu süreci emin adımlarla yürüteceğiz. Netice alma mecburiyetimiz var, oyalanmaya tahamülümüz yok. Doğu Guta'da o yavruların nasıl acımasızca öldürüldüğünü gördük. Bunlara dayanabilmek için insan olmamak gerekir."
PUTİN: ERDOĞAN'IN İNSANİ YARDIM TEKLİFİ ÇOK İSABETLİ
Rusya Devlet Başkanı Putin, Cumhurbaşkanı Erdoğan'a teşekkür ettiği konuşmasında şu mesajları verdi: "Kesin kararlılığımız; 3 ülke Suriye için egemenliği, toprak bütünlüğü ve bağımsızlığını sağlamaktan yanadır. Üçlü işbirliğimizi tüm yönleriyle artırmaya, genişletmeye karar verdik." Türkiye'nin mültecilerle ilgili büyük bir yük aldığını ve insani yardım konusunda Erdoğan'ın yeni teklifler sunduğunu söyleyen Putin, "İhtiyaç duyulan bölgelerde insanlara acil yardım, tıbbi yardım konusunda neler yapabileceğimizi somut şekilde değerlendireceğiz. Teklif isabetli oldu. Çalışma yapacağız" diye konuştu.
