Ülkemizde corona virüs yüzünden 131 kişi hayatını kaybetti. Testi pozitif çıkan vaka sayısı ise 9.217. Tüm dünyanın bir numaralı gündem maddesi olan corona virüsle ilgili soruları Enfeksiyon Hastalıkları Derneği Başkanı Profesör Doktor Mehmet Ceyhan'a sorduk. Corona virüsün yarasa ve pandolin hayvanlarından ortaya çıktığını ifade ederken küresel salgına evrilen süreci sırasıyla anlattı. Virüsle mücadele edip tedaviye olumlu yanıt veren bir hastanın daha sonra hayatına normal şekilde devam edebileğini söyleyen Prof. Dr. Ceyhan; yaşlara göre ölüm oranını da paylaştı.
CORONA VİRÜS GERÇEKTEN VUHAN'DAKİ HAYVAN PAZARINDAN VEYA YARASALARDAN MI BULAŞTI? COVİD-19'UN ÇIKIŞ NOKTASI NEDİR?
Olayın ilk başlarında bilgiler kesin değildi fakat süreç işledikçe artık daha net bilgiler mevcut. Bu virüsün annesi; yarasaların geninde olan 2003'te SARS'ı meydana getiren yarasa corona virüsüdür. Babası ise uzun kuyruklu uzun burunlu kabuklu pandolin hayvanının geninden gelmektedir. Corona virüsünün gen yapısı incelendiğinde %81 oranında SARS virüsünün tamamen aynısı olduğu görülüyor. Geri kalan %19'u da pangolin corona virüsünün aynısı olarak dikkat çekiyor. Bu iki virüs yarasanın vücudunda bir araya geldi ve birbirinden gen alışverişi yaparak ortaya çıktı fakat bu kadar büyük bir salgına yol açması için bu da yetmiyordu...
İnsandan insana bulaşma özelliği için de muhtemelen insanda olan bir virüsle karşılaştı ve o geni de oradan aldı, böylece dünya çapında salgına neden oldu. Corona virüslerin birçoğunun başlangıç noktalarında yarasalar vardır. Genellikle yarasalardan insana direk bulaşmıyorlar ve aracı bir hayvan kullanıyorlar. Yani yarasa önce o hayvanı ısırıyor, virüsü o hayvanın insana teması bulaştırıyor. Bu hayvan SARS'ta oraya özgü bir kedi cinsiydi, MERS'te deveydi bu virüste ise hangi hayvan olduğu henüz tespit edilemedi. Aracı hayvanın hangisi olduğuna dair araştırmalar devam ediyor.
PROF. DR. MEHMET CEYHAN: "YARASA ÇORBASINDAN BULAŞMASI MÜMKÜN DEĞİL!"
Hem sosyal medyada hem de bazı yayın organlarında virüsün yarasa çorbasından bulaştığına dair iddialar olsa da corona virüsün yarasa çorbasından bulaşması mümkün değil. Virüsün bulaşması için solunum gerekli. Örneğin; bir dağcı yarasaların bulunduğu mağaraya girip orada yarasaların olduğu ortamda solunum yoluyla virüsü kendine bulaştırmış olabilir. Virüs bulaşırken aracı bir hayvan da kullanmış olabilir ama tüm araştırmaların sonunda şimdiye dek o hayvanın cinsi belirnemedi.
VİRÜSÜ ATLATAN BİRİ TEDAVİNİN ARDINDAN HAYATINA NORMAL ŞEKİLDE DEVAM EDEBİLİR Mİ?
Öncelikle corona virüs tanısı konulan hasta tedaviye alınıp izole edildikten sonraki süreç çok önemli. Kişi, hastalığı eğer hafif öksürük, halsizlik gibi durumlarla atlatıyorsa yani hastalığı ağır bir şekilde geçirmiyorsa 8 gün içerisinde tedavisi iyi gidiyorsa hastalığı bulaştıramaz hale gelir. Hastaların yüzde 10'unda bu süre 12 güne kadar uzayabilir. Akciğer enfeksiyonu yani nefes darlığı söz konusu olursa veya hastanın kronik bir rahatızlığı varsa bu süre 20 güne kadar uzayabiliyor. Bilindiği gibi tedavinin sonunda hastaya üst üste testler yapılıyor. Test sonuçları negatif çıktıktan sonra kişi artık normal hayatına dönebilir. Corona virüs hastalığı olan birinin daha sonra tekrar bu virüse yakalanma durumu yok.
CORONA VİRÜSÜ DİĞER HASTALIKLARDAN AYIRAN TEMEL FARK NEDİR, NEDEN BU KADAR HIZLI YAYILDI?
Virüsün bu kadar hızla yayılması genel corona virüslerin özelliği değil sadece bu corona virüse özgün bir durum. Bu virüs aynı ataları gibi yani SARS virüsü gibi solunum yoluna yerleşiyor ve oradan bulaşmaya başlıyor.
GEÇMİŞTE ÇEKİLEN BAZI FİLMLERDE CORONA VİRÜS İSMİNİN TELAFFUZ EDİLMESİ SOSYAL MEDYADA ÇOK KONUŞULDU; BU DURUMDA ÖNCEKİ VİRÜSLERİN DE CORONA VİRÜS AİLESİNDEN OLDUĞUNU SÖYLEYEBİLİR MİYİZ?
Grip ve corona virüslerinde çok tip gördüğümüz bir durum vardır; virüsler birbirinden gen alarak farklı noktalara evrilir. Bu mutasyonun bir çeşididir. Bu corona virüs annesi kadar çok öldürmüyor fakat bulaşma hızı daha fazla. SARS virüsünde ölüm hızı %9.4 olarak belirtilmişti. Corona virüsün diğer hastalıklardan farklı olmasının nedeni de tamamen genetik yapısıyla açıklanabilir. Virüsün genetik özelliği bunu kodluyor.
YAŞLI VE KRONİK HASTALIK GEÇMİŞİ OLMAYAN KİŞİLERDE DE VİRÜSÜN ÖLÜME NEDEN OLMA İHTİMALİ NE KADAR?
Yaş ne kadar artarsa virüsün öldürme oranı da o kadar yükseliyor. 80 yaş üstü hastalarda virüsün öldürme oranı %14.8 olarak dikkat çekiyor. Ölüm oranı 70 - 80 yaş aralığındaki hastalarda %8, 60 - 70 arası hastalarda ise %3.4, 50 - 60 yaş arası hastalarda %1.6...
Yaş aşağıya düştükçe ölüm oranı o kadar azalıyor. Araştırmalar sonucunda genç grupta ölüm oranı binde 4 olarak ifade ediliyor.
EVDE TÜKETİLEN GIDALARIN HİJYENİNE YÖNELİK NELER YAPILMASI GEREKİR? SANATÇI LEVENT DÖRDER; KENDİSİNE MARKETTEKİ POŞETLERDEN VİRÜS BULAŞTIĞINI AÇIKLADI. BU KONU HAKKINDAKİ DÜŞÜNCELERİNİZ NELER?
Levent Bey, büyük bir ihtimalle markette virüs taşıyan birisiyle karşılaştı ve onun solunumuyla öksürüğüyle çıkardığı virüsü aldı. Toplumda marketlerdeki poşetlerden virüs bulaşır mı diye bir korku var bu durumda yapılması gerekenler şunlar: Öncelikle marketten aldığınız poşetleri getirdikten sonra önce kapıda bırakın. Daha sonra poşetlerin içinden çıkardığınız ürünleri dezenfekte edin ve boş poşetleri ters çevirip bir başka poşetin içine koyup çöpe atın.
Dışarıda giydiğiniz ayakkabıları kapıda bıraktıktan sonra ayakkabının altına dokunup ağzınıza geçirmedikten sonra bir sorun olmaz. Ayakkabılarınızı en az 5-6 saat kimsenin ulaşamayacağı bir yere koyarsanız oradan virüs bulaşma durumunu ortadan kaldırmış olursunuz.
