Birçoğumuzun sadece otomobil markası olarak bildiği Fiat'ın aslında Ferrari, Iveco ve Lancia gibi büyük markalarının ortağı olduğundan haberdar değiliz. Bu büyük grubun temel markası olan Fiat, Giovanni Agnelli'nin önderliğinde 1 Temmuz 1899 tarihinde at arabalarının sona ereceğini ve yerini otomobillere bırakacağını düşünerek Societa Anonima Fabbrica Italiana di Automobili Torino (Torino İtalyan Otomobil Fabrikası Anonim Şirketi) adıyla kuruldu.
Fiat'ın 100 yılda ürettiği otomobillerin fotoğrafları için tıklayın!
Torino yakınlarında 1900 yılında açılan fabrikanın ardından ilk model olan 3 ½, Aristide Faccioli tarafından tasarlandı. Arkadan motorlu ilk model olan 3 ½'yi 1902 yılında üretilen 24 HP Corsa izledi. Motorsporlarına katılan bu araç ilk tırmanma yarışını kazandı. 1908'de üretime başlayan Fiat'ın 1F modelinin motor ve şanzımanı tek kutu içerisinde üretilirken Newyork, Londra ve Paris'te yaygın olarak kullanılmaya başlandı. 1910 yılında Amerika'da fabrika kuran Fiat, orası için büyük otomobilleri üretmeye başlarken Avrupa'ya 4 kişilik Zero modelini sundu. 1912'de üretime başlayan Fiat Zero'da 4 kişilik bir karoser vardı ve araçta 4 veya 6 silindirli motor seçenekleri vardı.
Rusya'da bir şube açan Fiat,1914'de Birinci Dünya Savaşı'nın başlamasıyla sivil araç üretiminin yerine İtalyan ordusuna askeri kamyon üretmeye başladı. 1919 yılında 501 modeliyle yeniden otomobillere ağırlık veren Fiat, bu aracı 2 ve 4 kapılı olarak yaklaşık 80.000 adet satmayı başardı. Bu başarıda Fiat 501'in ihracat modeli olan 502'nin de katkısı büyüktü. İtalyan üretici, Magnetti Marelli'nin de küçük katkılarıyla ürettiği kamyonlarla Sahra Çölünü baştan başa aşarak 3.000 km'yi sorunsuzca kat etti. Fiat, 1920'de 4 ileri manuel şanzımanı geliştirerek bu dişli kutusu sayesinde motor verimini yüzde 28 arttırdı. 1922 yılında Lingotto'da açılan 5 katlı yeni fabrikanın çatı katında gelecekte kullanılacak bir test pisti alanı bulunuyordu. Aynı yıl Fiat, modellerinde kullanılmak üzere bütün tekerleklere kuvvet uygulayan servolu fren sistemi ve yüksekliğiyle derinliği ayarlanılabilen direksiyon sistemini geliştirdi. Yine 1922'de üretime başlayan Fiat 519'un 6 silindirli motorunun supapları silindirin üst kısmında görev yapıyordu. Özellikle motor ve araç ergonomisi üzerinde sürekli yenilikler yapan Fiat, 1925'te üretmeye başladığı 509 modeliyle daha da öne çıktı. Halkın bir otomobilden beklediği tüm ihtiyaçları motor, fren ve ergonomik özellikleriyle karşılayan 509, 70 km/s'lik maksimum hızıyla adeta dönemin yıldız modellerindendi.
1927 yılında üretilen 806 modeli, soldan direksiyonlu, akülü ateşlemeli, alüminyum alaşımlı silindir kapağına ve seri (şasi) numarasına sahipti. 1932'de Milano Otomobil Fuarı'nda tanıtılan Fiat 508 Balilla zamanın en düşük yakıt tüketimine sahip modelleri arasında yer alırken, İtalyan üreticinin 1936'da üretmeye başladığı Fiat 500 ya da Topolino, dünyanın en küçük otomobilleri arasındaydı. Bu otomobil 1955 yılında kadar 500.000'in üzerinde satış rakamlarına ulaştı.
Fiat 508C Mille Miglia modeli 1.620 kilometrede ortalama 112 km/s ile hız rekoru kırdı. Küçük otomobillere ağırlık veren Fiat, 1948'de üretmeye başladığı 500 Belvedere modelinde metal, ahşap, tahta ve elyaf kaplı karoseriyle 4 kişilik hem yük hem de yolcu taşıma özelliğine sahipti. Günümüzün Doblo'suna benzer bir işlev sunan 500 Belvedere farklı karoser seçenekleriyle de tercih edilen bir modeldi. Arazi için geliştirilen Campagnola, 1.9 lt'lik motora ve 4 tekerlekten çekiş sistemine sahipti. Fiat Campagnola, 11 gün 4 saat 54 dakika'lık süreyle Afrika kıtasını kuzeyden güneye geçerek dünya rekoru kırdı. Fiat'ın 1952 yılında tanıttığı aerodinamik konseptli 8V modeli otomatik şanzımanı, bağımsız ön ve arka süspansiyonlarıyla sedan ve coupe olarak üretildi. 1953 yılında dizel motor üretmeye başlayan Fiat, 1400 ve Campagnola (SUV-4x4) modellerinde uygulamaya başladı. 1955 yılında Cenevre Otomobil Fuarı'nda tanıtılan Fiat 600, arkada bulunan hava soğutmalı motoruyla öne çıkarken aynı yıl üretilmeye başlanan Multipla ise geniş iç hacmi ve tasarım özellikleriyle günümüz MPV'lerine bir örnek teşkil edecekti. 1957 yılında üretilmeye başlayan Fiat 500, küçük bir model olarak sunulurken bu araç 1974 yılında kadar 4 milyon'un üzerinde satıldı. 1967'de üretilmeye başlanan ve aynı yıl "Yılın Otomobili" seçilen Fiat 124, sedan, station ve coupe modelleri haricinde, tasarımı Pininfarina'ya ait olan 124 Spider, 1438 cc hacmindeki motorunda çift eksantrik ve triger zincirine sahipti. 1969 yılında üretilmeye başlanan Fiat Dino Coupe, Ferrari Dino'dan esinlenilerek geliştirilirken başta motor olmak üzere bir çok parça Ferrari'den alındı. 1969'da Lancia'nın yönetimini devralan Fiat, gruplaşma yolunda yeni bir rota çizerken 131 ve 132 modelleri 1974 yılında tanıtıldı. Üç farklı karoser seçeneğiyle satışa sunulan Fiat 131'de; 1.3 lt, 1.6 lt, 2.0 lt'lik 16 supaplı 140 HP gücünde benzinli, 2.0 lt ve 2.5 lt'lik dizel motor seçenekleri vardı. İtalyan marka, 1978 yılında robotlu montaj bantlarında Fiat 127 platformu üzerinden Fiat Ritmo'yu üretmeye başladı. Tampon, far ve panjur tasarımıyla sıradışı bir otomobil olan Ritmo'nun 1981 yılında üretilmeye başlanan Ritmo Supercabrio versiyonu da Pininfarina tasarımına sahipti. Fiat, 1985 yılında Saab 9000, Lancia Thema ve Alfa Romeo 164 ile aynı platformda üretilen Croma'yı satışa sundu. 1988'de de Tipo, 1990'da Tempra kardeşle üretilmeye başlandı. 1993 yılında bantlarla buluşan Punto, 1983 ile 1993 yılları arasında üretilen Uno'dan görevi devralırken 1995 yılında üretilen Bravo ve Brava'ya Marea eklendi ve bu araçlar Fiat'ı kompakt sınıfta temsil etti. 2000'de Türkiye'de üretilmeye başlanan ve geçtiğimiz günlerde ikinci nesli tanıtılan Doblo ile 2007'de dünya prömiyeri İstanbul'da gerçekleşen Linea öne çıkan güncel Fiat modellerini oluşturuyor. Brezilya'dan Çin'e Türkiye'den Arjantin'e kadar çok sayıda ülkede üretim tesisi bulunan Fiat, 124 ile başta Lada ve Murat (Tofaş), Fiat 128 ile Zastava markaları olmak üzere çok sayıda doğu bloğu ülkesine lisans vererek yeni markaların doğmasına da imkan sağladı. Ayrıca İspanyol Seat markası da Fiat desteği ile 1950'de kuruldu. Fiat, son dönemde Chrysler ile yaptığı birleşme sayesinde uzun yıllar sonra Kuzey Amerika pazarına geri dönmeye hazırlanıyor.
