YAŞLILIKLA BARIŞIK OLMAK
Yabancı filmlere gelince Haneke'nin Cannes'dan Altın Palmiye ödüllü Aşk, zaten yaşlanmayı sofistike bir şekilde ele alan ve epey de ilgi gören bir yapım olarak herkesin dilinde. Ama hafızamızı biraz zorlarsak konuyla ilgili ilk akla gelen filmlerden biri İstanbul Film Festivali'nde izlediğimiz Sade Bir Hayat/A Simple Life. Ann Hui'nin yönettiği film, yapımcı Roger Lee'nin gerçek bir hikayesinden yola çıkıyordu. Bir hizmetçinin huzurevi macerasını konu ediyordu. Oldukça dramatik bir film olarak hafızalarda yer etmemesi pek de mümkün değildi. Yine festivalde izlediğimiz Yaşlı Kediler / Old Cats filminde (Pedro Peirano ve Sebastian Silva yönetiyordu) 70 yaşındaki bir kadının günden güne zayıflayan belleğini diri tutma çabası anlatılıyordu. Bu iki filme göre daha duygusal bir perspektiften yaşlılara yaklaşan iki film daha geliyor aklıma. İlki All Together. Stephane Robelin'in yönettiği, Pierre Richard, Jane Fonda, Geraldine Chaplin, Guy Bedos gibi oyuncuların rol aldığı film huzurevine gitmektense birlikte yaşamayı seçen beş arkadaşın hikayesi üzerine kurulu. Tabii bu yaşlıların yanına 'yaşlı nüfus' üzerine tez yazan bir öğrencinin katılmasıyla gelsin çatışma. İkinci film ise Marigold Oteli'nde Hayatımın Tatili/The Best Exotic Marigold Hotel. John Madden'in yönettiği filmde Judi Dench, Bill Nighy ve Maggie Smith gibi oyuncular var. Bu film bir grup emekli İngilizin Hindistan tatilini konu ediniyor. İki film de hayatlarını iyi yaşamış insanların yaşlılık meselesine bakışlarını ve bununla barışık olma hallerini anlatması açısından önem kazanıyor.
Bir örnek:AKILLI YAŞLANMA DERNEĞİ
Yaşlılık konusunda sadece resmi kurumların değil dernek ve vakıf gibi sivil toplum kuruluşlarının da çalışmaları var. Bunlardan biri bu yıl Büyükada'da kurulan Akıllı Yaşlanma Derneği. Derneğin amacı, ileri yaşlardakilerin tecrübelerinden faydalanıp, onların istekleri için fikirler geliştirirken, gençleri de iyi yaşlanmaya hazırlamak. Derneğin kurucuları, uzun yıllar Antalya'da dershane işleten Hasan Güzel, emekli öğretmen eşi Nevin Güzel ve diyetisyen kızları Gonca Güzel. Dernek Başkanı Hasan Güzel, "Büyükada'nın nüfusu 6 bin. Bunun 2 bin 500-3 bin kadarı 60 yaşın üzerinde. Biz de bunun için uzun süredir düşündüğümüz derneğimizi burada kurmaya karar verdik. Bunun bütün Türkiye'ye örnek olmasını istiyoruz. Adalar Belediyesi de bu önerimize destek verip, bize bir yer tahsis etti. Adada yaşayan yaşlıların tek tek evlerini ziyaret ederek, amaçlarımızı anlatıyoruz. Herkes büyük ilgi gösterdi. Amacımız sağlıklı yaşlanmayla ilgili bir anlayış geliştirmek. Yaşlılar toplumun bilgi bankası, hafızasıdır. Onların tecrübelerini gençlere de aktarmalarını sağlayacağız," diyor. Emekli öğretmen Nevin Güzel de öncelikli olarak yapmak istedikleri projelerden birinin sözlü tarih çalışması olduğunu anlatıyor: "Dernek için tanıştığımız yaşlıların hepsinin çok ilginç hayat öyküleri var. Adalı olanlar ya da daha sonra burada yaşamayı tercih edenlerin en az 40-50 yıllık anı birikimlerinin boşa gitmemesi için hepsini kaydetmek istiyoruz."
ÇEVRECİ ULAŞIM ŞART
Güzel, yaşlıların ada içinde ulaşımı rahatça yapabilecekleri dört akülü araç tahsis edeceklerini söylüyor: "Yaşlıların iskeleden evlerine kadar rahatça gidip gelebilecekleri bir araç bugüne kadar düşünülmemiş. Dört akülü aracı, bu amaçla kullanmak istiyoruz. Ayrıca uzun vadede de yaşlılar için evlerinde alıştıkları konforu devam ettirecek, bir yaşlılar evini hayata geçireceğiz." Derneğin ilk etkinliğinde diyetisyen Gonca Güzel, akıllı beslenmeyle ilgili bilgiler verdi. Güzel, beyni besleyen, mutluluk, enerji veren, unutkanlıkla sindirim ve uyku sorunlarına iyi gelen besinlere ağırlık verilmesini anlattı: "Dopamin beyne enerji verir. Düşünmede, odaklanmada, konsantrasyonda, rasyonel düşünmede, dikkatte etkilidir. Eksikliğinde ADD, çabuk sıkılma, odaklanamama, depresyon, kilo artışı, troid problemleri görülebilir. Dopamin eksikliği olanlar başlayıp bitirmekte zorlanır. Unutkanlık, yorgunluk, uyku hali yaşar. Dopamini artıran besinler: Keçi peyniri, tavuk, ördek, ricotta-lor, hindi, ceviz, soya, siyah çikolata, süt, yumurta, yoğurt, yulaf, çay, elma, sebze. Dopamini yükselten egzersizler ise sakinleşme, derin nefes, yoga ve meditasyon.
YAŞLILARIN YAŞAYABİLECEĞİ EVLER
"Yaşlanınca ev artık bize eskisi kadar uygun olmamaya başlıyor. Raflara uzanamıyoruz. Banyolarda yerler kaygan oluyor, eşikleri atlayamamaya başlıyoruz, ev içerisinde dolaşırken tutunacak yerler arıyoruz. Türkiye'de ne yazık ki 'yaşlılar için ev içi düzenlemeler' konusunda çalışan firma yok sayılır. Halbuki yaşlı teknolojileri çok önemli. İhmal edilmiş olan bir alanı gündeme getirdik, projeler hazırladık. Bu konuda bir rehber hazırlıyoruz. Ayrıca engellilerin girişimciliği konusunda yürüttüğümüz proje çerçevesinde bu konsepte uygun ekipmanların üretilmesini de sağlayacağız."