Çocuk istismarı son yıllarda giderek artıyor. Verilere göre 2016'da toplam 160 bin adli vaka dosyası var. 2017'de ise sadece cinsel istismara uğrayan çocuk sayısı 387. Ne yazık ki her beş çocuktan biri cinsel istismara uğruyor...Tabii bu rakamlar net değil; çünkü bazı aileler ve çocuklar durumu saklıyor.
Bir ebeveyn ya da çocuk bakan kişinin gerçekleştirdiği ya da ihmal ettiği olaylar çocuk istismarını doğuruyor. Yani bu çocuklar sadece tanımadıkları insanlardan zarar görmüyor. Bir çimdik, ısırma, vurma... Sınırlar aşıldığında tüm bunlar fiziksel istismar. Bu işin psikolojik ve cinsel boyutu da var. Ama çocuk bunu nasıl anlar? Alışık olduğu sevgi davranışlarının sınırını bilebilir mi?
Tüm bunlara cevaben kamu kurumları yetkilileri, sivil toplum kuruluşları ve akademisyenler 22 Kasım'da Işık Üniversitesi Maslak Kampüsü'nde bir araya gelecek. 20 Kasım Dünya Çocuk Günü sebebiyle, Çocuk ve Haklarını Koruma Platformu öncülüğünde Çocuk İstismarında Önleme Çalışmaları başlıklı bir bilgilendirme toplantısı düzenlenecek. Amaç; önümüzdeki dönemde farkındalık kampanyası başlatarak önleyici politikalara imza atmak. Biz de toplantı öncesi istismar nedir, ne değildir, bu konuda neler yapılmalı diye Çocuk ve Haklarını Koruma Platformu üyelerinden dört uzmana sorduk.
Klinik Psikolog Görkem Demirdöğer Güller:
YAŞANILANLARI AİLE SIRRI OLARAK SAKLAMAYIN
Bizde kadının istismar yoluyla da olsa cinsel bir eyleme dahil olmasını namus meselesi gibi gören ataerkil feodal bir bakış açısı var. Ülkemizde birçok vakanın yıllarca sessiz sedasız sürüp gitmesi de bu yüzden. Bu toplumsal algı, mağduru ve ailesini susturmaya, faili cesaretlendirmeye yarıyor. Oysa ki, istismar, kişinin yaşamsal bütünlüğüne saldıran bir eylemdir ve mağdurun hiçbir koşulda suçu yoktur. İstismar ne kadar duyurulursa mağdurlar o kadar güçlenir, failler de görünür olur. 'Aile onurunu koruma' adı altında çocuklarınızın yaşadıklarını aile sırrı olarak saklamayın. Bunu dile getirmek hem kendi çocuğunuza hem de diğer çocuklara karşı sorumluluğunuz.
Psikolog Deniz Bozunoğulları:
SIKIŞTIRARAK SEVMEMEK GEREKİYOR
Sevgi ifade etmek amacıyla yanağına 'masum bir tokat' atıyor olmak fiziksel istismardır. Çocukları sıkıştırarak sevmek, "Hayır, bırak, gideceğim, öpmeyeceğim" gibi ifadelerde bulunmasına rağmen ısrarcı olmak çocuklara olumsuz mesajlar veriyor. Öyle ki, bir başkası tarafından istismara maruz kalan çocuğun kafasının karışması, duygusal olarak zorlansa da öğrendiği bilgileri davranışa geçirmesini zorlaştırabilir. Çocuğa bakanlar, çok yakın akrabalar dahi olsa çocuğun hayır dediği koşulda durmalı, istemiyorum dediğinde "Aaa ama bak küserim" gibi ifadelerle çocuk zorlanmamalı. Beden sınırlarına saygı duyulmalı.
Psikoterapist Berçem Göktürk:
ÇOCUK KENDİNİ NASIL KORUYACAĞINI BİLMELİ
Çocuk, bedenine rızası olmadan kimsenin dokunamayacağını bilmeli. Hatta herhangi bir istismara uğradığında güvendiği bir yetişkin ile konuşabileceğinin farkında olmalı. Yani, çocuğun istismara uğradığını hangi noktada fark ettiğinden çok, istismarın ne olduğunu ve kendini nasıl koruyacağını bilmesi gerekiyor. İstismarcıların çoğunun yabancılar değil, çocuğun tanıdığı ve güvendiği kişiler olduğunu araştırmalardan ve yaşananlardan biliyoruz. Bu kişi bazen aileden birisi, bazen servis şoförü hatta öğretmen bile olabiliyor. Çocuğa iyi davranan kişilerin çocukları daha fazla istismar ettiğini gözlemliyoruz.
Psikolog Tuğçe Nur Doğan:
ANNE BABAYLA DOĞRU İLETİŞİM KURMAK ÇOK ÖNEMLİ
Çocukların internette ne kadar değil nasıl zaman geçirdiği önemli. Sosyal medya ve online forumlar çocukların istismara maruz kalabileceği alanlar. Cinsel, pornografi ve şiddet içeren söylemler dijital tehlikeler arasında. Çocuğun ne yaptığını takip etmek önemli ancak burada asıl koruyucu davranış anne babanın çocukla kurduğu iletişimin kalitesi. Çocuğun internette ne yaptığını merak etmek samimi bir iletişim kapısı açar. Ailesiyle her şeyi konuşabileceğini bilen bir çocuk uygunsuz bir durumun içine düşse dahi bunu paylaşabileceği için minimum zararla kurtulur. Öte yandan, çocuklarının fotoğraflarını internette paylaşmaları da çocuğu istismara açık bir hale getirebiliyor.