Üniversite sınavına hazırlanan gençler, bazı küçük ama etkili önlemlerle başarı ve motivasyonlarına katkıda bulunabilirler. "Sınavdan bir gün önce hafif tempolu yürüyüşle rahatlayın. Daha önce alışkın olmadığınız yiyecek ve giysileri deneyerek maceraya girmeyin. Sınav gününe dengeli bir kahvaltıyla başlayın; bal ve reçelden uzak durun. Kan şekerinin dengesi için akide şekeri ve çikolata yerine ceviz ve fındık yiyin" diyen Tarsus Amerikan Koleji Okul Doktoru ve Aile Hekimliği Uzmanı Dr. Ali Cerrahoğlu; üniversite sınavına girecek olan gençlere başarı ve motivasyonlarına katkıda bulunabilecek önerilerinde bulundu:
Araçla yolculuğa çıkarken ilk işimiz depoyu doldurmak olur çünkü yolda kalmak istemeyiz. Biliriz ki o aracın o uzun yolu sağlıklı şekilde tamamlaması için ilk şart depomuzda temiz ve yeterli yakıt olmasıdır. Aynı şekilde; insanların da yoğun bir güne başlarken yakıt depolarını doldurması gerekir. Hele ki bu yoğun gün hayatımızı etkileyecek önemli bir sınav günü ise!
Beynimiz, öğrenme veya sınav sürecinde neredeyse bir spor müsabakasında ya da fiziksel bir performansta olduğu kadar yoğun şekilde enerji kullanır. Eğer bu zihinsel faaliyetleri yürütürken kullanabileceğimiz yeterli yakıtı almamışsak ciddi performans düşüklüğü yaşarız.
KARNINIZ ZİL ÇALMASIN
Bu performans kaybını çoğu zaman fark etmeyiz bile. Sınavda karşılaştığınız bir sorunun cevabı dilinizin ucuna gelir ama bir türlü hatırlayamazsınız. Sınav sürerken yoruluverirsiniz, yavaşlarsınız ve piliniz biter...
Sınav sırasında beynimizin açlığa değil sınava konsantre olması gerekir. Aylarca çalışıp didindikten sonra tam sınav anı gelmişken bitkin olmak istemeyiz. Bu nedenle sınav öncesinde mutlaka yeterli miktarda ve doğru çeşitlerde besin almak gerekir.
SAKATLANMAYIN!
Sınava girecek öğrenciler bir gün öncesinde hafif bir egzersiz yaparak; hem zihinlerini rahatlatabilir, hem de kan dolaşımını hızlandırarak rahatlık sağlayabilirler.
Spor alışkanlıklarına göre yarım saatlik bir yürüyüş, hafif koşular veya oyunlar ideal olur. Egzersizden sonra açma ve germeler çok faydalı olur. Bütün eklemleri açıp germek, kan dolaşımını olumlu etkiler. Ancak sakatlık riski taşıyan rekabetçi sportif aktivitelerden kaçınmak gerekir.
SINAVDAN İKİ SAAT ÖNCE KAHVALTINIZI YAPIN
Beynin enerji ihtiyacını karşılayacak en önemli öğün kahvaltıdır. Sabah kahvaltı yapılmazsa beyin fonksiyonları için yeterince enerji oluşmaz. Yorgunluk, baş ağrısı, dikkat ve algılamada azalma görülebilir. Bu nedenle sınav sabahı yeterli ve dengeli bir kahvaltı yapmak büyük önem taşıyor.
Genellikle sınavdan 2-2.5 saat önce yenilen kuvvetli bir kahvaltı idealdir. Bundan biraz daha erken veya geç de olabilir. Sınav öncesi kahvaltısında doyacak kadar yemek ancak mideyi de tıka basa doldurmamak çok önemli. Az yerseniz kısa sürede yeniden acıkırsınız ancak aşırı yerseniz de ağırlık çöker ve bedeniniz yemeği sindirmekle uğraşır durur.
KAFEİN ODAKLANMA SORUNU YAPAR
Kafein, bağımlılık yapan bir maddedir. Sadece kahvede değil, kolalı içeceklerde de çok miktarda mevcuttur.
Uzun süre ders çalışmak durumunda olanlar zihinleri berraklaşsın diye bolca kafein alırlar. Ama aslında kafein, hem sinirlilik haline ve odaklanma güçlüğüne neden olur, hem de performansınızı olumsuz etkiler.
Sınav öncesinde en iyi içecek su olmakla birlikte biriki bardak çay veya yeşil çay içebilirsiniz. Ancak eğer alışkanlığınız varsa sınav öncesinde kahveyi birdenbire kesmek de doğru olmaz. Baş ağrısı gibi belirtilere neden olabilir. Bu nedenle kahveyi birden kesmeden ama az miktarda almakta fayda var.
PATATES VE PİLAV UYKU GETİRİR
Proteinden zengin gıdalar beyin faaliyetlerini olumlu yönde etkiler. Yumurta, peynir, yoğurt ve balık proteinden zengin gıdalardır. Somon başta olmak üzere derin suların omega 3 içeriği yüksek balıkları, sınava hazırlık sürecinde de çok faydalıdır.
Kurutulmuş meyveler, incir ve erik sınav öncesinde yenilebilecek yiyeceklerden bazılarıdır. Beyaz undan yapılmış yiyecekler ve kekler, rafine şekerler, çikolata ve tatlılar tercih edilmemeli. Aynı şekilde pilav ve patates gibi gıdalar fazla yenildiklerinde uyku halini tetikleyebilir ve sınav performansını olumsuz etkileyebilir.
KAHVALTIDA BALDAN UZAK DURUN
Kahvaltıda mucize bir diyete gerek yok aslında. Bizim geleneksel kahvaltımız son derece sağlıklı; iki-üç dilim ekmek, peynir, zeytin, domates, salatalık, çay veya süt, yumurta rahatlıkla yenilebilir. Bunlara kuru kayısı ve ceviz de eklenebilir. Klasik kahvaltı en risksiz ve sağlıklı olan kahvaltı türüdür.
EKMEK TAM TAHILLI OLSUN
Ekmeğin tam tahıllı, peynir ve zeytinin tuzsuz olanını tercih edin.
Yumurtayı yağda kızartmak yerine rafadan yapmak daha uygun olur.
İçecek olarak taze sıkılmış meyve suyu veya bir bardak az yağlı süt en sağlıklı seçenek. Hazır meyve sularından kaçınmak gerekir.
Bir-iki bardak çay ve kahvaltının üzerine bir-iki bardak su içerek kahvaltınızı tamamlayabilirsiniz.
Bal ve reçel gibi şekerli gıdalardan sınavın hemen öncesinde mümkün olduğunca uzak durmak gerekir.
Özellikle balın glisemik indeksi çok yüksektir; yani kan şekerini çok hızlı yükseltir ve bir süre sonra da ani düşüşleri tetikleyebilir. Sınav sabahı kahvaltıda bal yemeyin.
ŞEKER YERİNE CEVİZ
Bizim sınav sistemimizde mola verilmiyor ancak bazı ülkelerde çok uzun sınavlarda 5-10 dakikalık molalar verildiğini biliyoruz. O aralarda veya sınav devam ederken çikolata veya şeker gibi yüksek enerji besinleri almak doğru olmaz. Kan şekeri aniden yükselir ama bir süre sonra aynı hızla düşüp şeker düşüklüğüne neden olabilir. Kan şekerinin iniş çıkışlar yapması yerine belli bir seviyeyi koruması gerekir. Bu nedenle; akide şekeri veya diğer şekerlerin sınavın hemen öncesinde veya sınav sırasında yenilmesi yerine; ceviz, badem, fındık gibi atıştırmalıklar çok daha faydalıdır. Ayrıca sınav günü şekerli sodalar, kolalı içecekler ve şekerli gıdaların da tüketilmemesi gerekir.
YENİ BİR KIYAFETİ DENEMEYİN!
Daha önce hiç denemediğiniz ve alışkın olmadığınız yeni bir yiyeceği sınav öncesinde denemek çok riskli. Çok yakın ve güvendiğiniz birisi önerse bile maceraya girmeyin. Vücudunuzun nasıl bir tepki vereceğini bilemezsiniz. Sınav günü önceden defalarca giydiğiniz rahat ve denenmiş kıyafetleri giymekte fayda var. Kıyafetiniz size ek bir stres kaynağı olmamalı. Ayrıca sınavdan bir gün önce çok geç saatlere kalmadan, ertesi gün için hazırlıklarınızı yapıp yatmalısınız. İyi bir uykuya ve dinlenmeye çok ihtiyacınız olacak sınavda.
