Dişin canlılığını sağlayan, sinir ve damar paketlerini içeren pulpa dokusu, çeşitli nedenlerden dolayı canlılığını yitirmişse diş ölmüş demektir. Peki, diş öldüğünde ne yapılmalı?
Dişlerimiz vücudumuzdaki önemli parçalar arasında yer almaktadır. Peki dişlerimize yeterince iyi bakıyor muyuz? Dişlerimiz canlı birer organizma mıdır veya dişlerimizin son kullanma tarihi var mıdır? Endodonti (Kanal Tedavisi) Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Gözde Aysel, diş konusunda önemli noktalara değindi.
Yrd. Doç. Dr. Gözde Aysel, "Dişlerimiz canlı birer yapıdır. Diş mine, dentin, sement ve pulpadan oluşur. Mine, vücuttaki en sert maddedir, dişlerimizi dıştan koruyucu bir katman olarak çevrelerler. İçinde sinir hücreleri olmadığı için duyarlı değildir. Ancak dişin bir katmanı olan dentin ise canlı bir yapıdır ve yüzde 70'i mineral tuzları; yüzde 20'si organik madde ve yüzde 10'u da sudan oluşur.
"Pulpa" adı da verilen diş özü ise dentin tarafından oluşturulan bir odacık içinde yerleşen kılcal atar ve toplar damarlar; duyu sinirleri ve bütün bu yapıları koruyan bir destek dokusundan oluşur ve canlıdır. Sement ise, kökün etrafını kaplayan kemiksi bir tabakadır, çok incedir. Diş kökünün çene kemiğine tutunmasını sağlar. Dolayısıyla dişe de canlıdır diyebiliriz.
BİR DİŞİN ÖLMESİ NE DEMEKTİR?
Dişin canlılığını sağlayan, sinir ve damar paketlerini içeren pulpa dokusu, çeşitli nedenlerden dolayı canlılığını yitirmişse diş ölmüş demektir. Pulpa yaralanmış enfekte olmuş ya da kendi kendini tamir edemez hale gelirse canlılığını kaybeder, yani diş ölür. Pulpa ölmesinin en yaygın nedenleri ise derin çürükler, diş kırılmaları, büyük restorasyonlar, ya da travmatik yaralanmalardır. Bu durumlarda bakterilerin ve bakteri artıklarının pulpaya yerleşmesi ve dişin ölme ihtimali oldukça büyüktür.
Ölen dişlerimiz içinse pulpa dokusunun çıkartılarak kanal boşluğunun temizlenmesi, şekillendirilmesi ve doku dostu kanal dolgu maddeleri ile doldurulması gerekir. Bu işlemler bütünü, kanal tedavisi olarak tanımlanır. Doğru bir şekilde kanal tedavisi yapılan bir diş, normal sağlıklı bir diş gibi bir ömür ağızda kalabilir.
ÖLÜ DİŞLER İÇİN KANAL TEDAVİSİ
Lokal anestezi yapılarak diş ve çevre dokulardaki duyarlılığın yok edilmesi hedeflenir. Tedavi edilecek dişte daha önce yapılmış restorasyonlar varsa uzaklaştırılır. Mine ve dentin tabakalarındaki çürükler temizlenerek pulpaya ulaşılacak boşluk oluşturulur. Çalışma uzunluğu elektronik aletler kullanılarak ve radyografi ile saptanır. Döner alet sistemleri kullanılarak kök kanalı içindeki enfekte dentin tabakaları ve mikroorganizmalar yok edilir ve uzaklaştırılır. Bu esnada çeşitli kök kanalı dezenfektanları ile mikroorganizmalar yok edilir.
Başarılı bir kanal tedavisin en önemli unsurlarından biri de üst tıkamanın iyi yapılmasıdır. Bazı durumlarda dişte aşırı madde kaybı varsa, yapılacak kanal tedavisini takiben, dişin dayanıklılığını arttırmak amacıyla post-kor, ya da kuron yapılabilir.
DİŞİ TAMAMEN KATYBETMEDEN ÖNCE NELER YAPILMALIDIR?
Çürükle enfekte olmuş ya da travma görmüş bir dişin pulpası iltihaplandıktan sonra en kısa sürede kanal tedavisi yapılmazsa, iltihap kök ucundan, kökün içerisinde bulunduğu kemiğe yayılıp, yan dişleri ve çene kemiğini etkileyebilir. En kısa sürede bir kanal tedavisi uzmanına danışılmalıdır" dedi.
