Organ nakilli hastalar, tıpkı sağlıklı insanlar gibi normal yaşamlarına devam edebiliyorlar. Yeter ki ilaçlarını ve kontrollerini ihmal etmesinler.
Medicana Sağlık Grubu Organ Nakli Bölüm Başkanı Prof. Dr. Murat Tuncer, nakilli hastaların yaşantılarını anlattı…
Son yıllarda neden böbrek hastalığı hızla artış gösteriyor? Ne zaman diyaliz hastası oluruz?
Son yıllarda tıpta yaşanan gelişmelere paralel olarak özellikle diyabetik, hipertansif ve nefritli hastaların daha uzun yaşayabilmeleri, böbrek hastalığına sahip hastaların sayısının hızla artmasına neden olmuştur. Türk Nefreoloji Derneği'nin yaptığı bir çalışmada, toplumumuzda yüzde 10 civarında böbrek yetersizliği saptanmıştır. Böbreklerimizin çalışması dakikada 20 milimetrenin altına inerse, son dönem böbrek yetmezliği tanısı alırız. 20 ml/dakikanın altında süzmesi olanlar organ nakli adayıdırlar. Böbrek süzmesi 10ml/dakikanın altına düşene dek yakınları tarafından böbrek bağışında bulunulmayan veya kimsesi olmayan hastalar ise diyaliz adayıdırlar.
BÖBREĞİN BİR ÖMRÜ YOKTUR
Böbrek hastası olmamızı engelleyebilmek için, erken teşhise katkı amacıyla yapabileceğimiz neler var?
Böbrek hastası olmayı engellemenin yolu, düzenli olarak altı ayda bir sağlık kontorolü ve tetkiklerin yaptırılmasıdır. Basitçe, her yerde çalışılabilen kanda serum kreatinini ve tam idrar tahlili, bu anlamda yapılabilecek en basit ve ucuz yöntemlerdir.
Nakledilen böbreğin ömrü ne kadardır?
Nakledilen böbreğin ömrünün 5-10 yıl olduğu konusunda şehir efsaneleri çıkarılmaktadır. Hasta düzenli olarak kontrollere gidiyor ve ilaçlarını düzenli kullanıyorsa, hasta yaşadıkça o böbrek o vücutta hayatının sonuna dek kalacaktır.
Bir insan kaç kere böbrek nakli olabilir?
Bir insan, karın ve kasık damarlarında problem olmaması durumunda sayısız kez böbrek nakli olabilir. Ekibimizin beşinci kez böbrek nakli yaptığı hastası var.
İLAÇLAR KANSER YAPMIYOR!
Böbrek naklinden sonra ömür boyu kullanılan ilaçların yan etkileri var mı, kanser yapar mı?
Böbrek naklinden sonra kullanılan ilaçlar, binlerce deneyden geçerek piyasaya sürülen son derece önemli ilaçlardır. Devletimiz de bu ilaçları vatandaşlarımıza ücretsiz olarak sağlamaktadır. Organ nakli ilaçları uygun terzilikle hastaya verildiğinde genellikle sorun yaratmaz. Yanlış bilinen olgulardan biri, organ nakli ilaçlarının kanser yaptığıdır. Yeni ilaçlar ve düşük doz tedavilerle organ nakli hastalarındaki kanser gelişme oranı genel toplumla benzer bulunmuştur. Organ nakli ilaçları kanser yapmaz.
Bir böbrek hastasının neyi kesinlikle yapmasını istemezsiniz, ne kesinlikle yasak/yapılmamalı?
Bir organ nakli hastasından kesinlikle yapmasını istemediğimiz tek şey sigara kullanımıdır. Sigara kullanımı, organ nakli hastalarında kalp krizi oranını genel topluma göre ciddi oranda artırır.
Adrenalin içeren sporlar, kayak, ski, bungee jumping gibi sporlar tehlikeli mi, yasak mı?
Hastalarımızın, naklin üçüncü ayından sonra spor yapmalarını teşvik ederiz. Özellikle pilates ve aerobik egzersiz önerdiğimiz hastalarımız; futbol, basketbol gibi takım sporlarının yanı sıra kayak, atletizm gibi bireysel sporlar da yapabilir. Hastalarımızdan bir tek bungee jumping yapmamalarını rica ederiz.
İDRARI TUTMAK BÖBREĞİ BİTİRİR
Günlük hayatta yaptığımız ve yavaş yavaş böbrek sağlığına ciddi zararlar veren davranışlar şunlardır:
Fazla tuz kullanımı: Fazla tuz kullanımının, kan basıncını artırarak böbrek hastalıklarını tetiklediğini unutmayın.
Yeterince su içmemek: Vücudun susuz kalması ile ilk olarak böbrekler alarm verir. Sağlıklı bir insanın günde 1.5-2 litre su içmesi gereklidir.
İdrarı tutmak: İdrar tutmak tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonlarına, mesane yapısının bozulmasına ve böbrek yetmezliğine yol açabilir.
Fazla protein tüketmek: Birçok böbrek hastalığında idrarda atılan protein miktarı artar. İdrardaki bu artmış protein, böbrekte hasarlara yol açabilir.
Bilinçsiz ilaç kullanmak: Bilinçsiz antibiyotik ve ağrı kesici kullanımı böbrek yetmezliğine yol açabilir.
ELİMDE OLSA TÜM HASTALARIMA BARINAKLARDAN HAYVAN HEDİYE EDERİM
Organ nakli hastaları evcil hayvan besleyebilir mi?
Tüm organ nakli hastalarımızın evcil hayvan sahibi olmalarını teşvik ederiz. Güvercin beslemek dışında diğer tüm evcil hayvanlar sahiplenilebilir. Yapılan çalışmalar evcil hayvan sahibi insanların daha mutlu ve uzun bir yaşam sürdüğünü gösteriyor. Elimde olsa tüm hastalarıma barınaklardan sevgi bekleyen birer dost canlısı hediye ederim.
BİR HASTAMIZ İKİZ, DİĞERİ ÜÇÜZ DOĞURDU
Hastalarınızın anne-baba olmasını istiyor musunuz? Yoksa yasaklar var mı?
Hekim olarak en büyük mutluluklarımızdan biri organ nakli hastalarımızın anne-baba olmalarını görmektir. Kadın hastalar birinci yıldan sonra anne olabilir. Geçen yıl çok sayıda hastamız anne ve baba oldu; bir hastamız ikiz, bir hastamız da üçüz çocuk sahibi oldu. Hastaların organ nakli ilaçlarını kullanırken emzirmelerinde de bir sorun yoktur.