OBSESİF KOMPULSİF BOZUKLUK
Koronavirüs döneminden şüphesiz ki en fazla etkilenen psikolojik hastalık grubu takıntılı kişilik bozukluğuna sahip olanlardır. Obsesif kompulsif kişilik bozukluğu adı verilen bu hastalık insanları tekrarlanan düşünce ve davranışlara bağımlı kılan ve kısıtlayan bir rahatsızlıktır.
Obsesyon takıntı, kompulsiyon ise takıntıyı rahatlatan davranıştır.
Koronavirüs döneminde televizyonda, gazetelerde ve sosyal medyada sıkça karşılaştığımız elleri yıkamak, maske takmak, ayakkabılarla içeri girmemek gibi pek çok uyarı ve önlemler zaten kaygılı, stresli ve takıntılı olan obsesif kompulsif kişilik bozukluğuna sahip olan kişilerin takıntılarını daha da artırmaktadır.
OBSESYONU OLAN OLAN KİŞİLERE TAVSİYELERİM;
1- Gerekli tedbirleri aldıktan sonra hala virüsün bulaşmasıyla ilgili endişeleri devam ediyorsa örneğin ellerini 20 saniye yıkadıktan sonra hala ellerini pis hissediyorlarsa o duyguda kalıp ellerini yıkamamaları. Ellerini yıkamadıkça kötü duygular gelmeye başlayacaktır. Bu duygular korku, çaresizlik, boşluk, anlamsızlık, yetersizlik gibi duygulardır. Ellerini yıkamadıklarında gelen bu duygular bu kişilerin çocukluk yaşantısıyla ilgilidir. Gelen duyguların çocukluktaki anısıyla bağlantısı kurulduğunda kişide rahatlama duygusu olur. Burada önemli olan ayrıntı kişinin elleri temiz olduğu halde içinden gelen elini yıkama davranışına tahammül edip elini yıkamamasıdır. Bu bilgi bütün kompulsif davranışlar için geçerlidir. Örneğin parkeyi sildiği halde tekrar silme isteği, kıyafetini yıkadığı halde tekrar yıkama isteği gibi bütün kompulsif davranışlara entegre edilebilir.
2-Yine de takıntı hastalığına sahip olan kişilerin bunu tek başlarına yapması kolay değildir. Bu durumda online terapi yapan bir uzmandan destek almalarını öneririm.
BORDERLİNE KİŞİLİK BOZUKLUĞU
Borderline kişilik bozukluğu dediğimiz zaman aklımıza gelecek olan ilk şey bölmedir. Bu kişilik bozukluğuna sahip olanlar dünyayı ya siyah ya beyaz görür. Korona günlerinde de duyguları sürekli değişkendir. Bazı günler depresif, mutsuz, huzursuzken bazı günler neşeli ve mutlu olurlar. İki uç duygu arasında sık sık gidip gelirler.
Borderline kişilik bozukluğu olanların çocukluk travmaları çok fazladır. Bu travmalar bu süreçte ateşleniyor. Özellikle yalnızlık, boşluk, anlamsızlık, değersizlik, korku gibi duyguların bu kişilerde sıkça yaşandığını görüyorum. Korona sürecinde evde diğerleriyle (eş, anne, baba) sürekli vakit geciriyor olmak ise bu kişilerde boğulma, yutulma duygularının ateslenmesine sebep oluyor. Borderline kişilik bozukluğunda yakınlık boğucu uzaklık korkutucu gelir. Hep belirli bir mesafeden ilişki kurmak isterler. Dolayısıyla bu süreçte sevdikleriyle ayrı olan borderline kişiler korku yaşarken, sürekli dip dibe olanlar boğulma yaşıyor. Borderline kişilik bozukluğunda tavsiyelerim;
1- Hep iyi duyguda kalmaya çalışmayın. Sürekli yemek yiyerek, alış-veriş yaparak(internetten), dizi izleyerek iyi duyguda kalmaya çalışırsanız kötü duygular geldiğinde daha zorlayıcı olur. Kötü duygularınıza'da sahip çıkın. Onları yaşayın.
2- Gün içinde yarim saatlik kısa uykular uykuyun. Kötü duygular bu uykularda yatışıyor, beyin temizleniyor.
3-Çocukluk anılarınızı bulun. Hissettiğiniz kötü duyguları çocukken nasıl yaşadınız onlarla bağlantı kurun.
NARSİSTİK KİŞİLİK BOZUKLUĞU
Narsistik kişilik bozukluğu 'nun en önemli özelliği abartılı bir şekilde kendine hayran olma, kendini beğenme, tüm güçlülük ve büyüklenmeciliktir. Bu bozukluğa sahip olan kişiler kendilerini yüceltirken, diğerlerini küçümseme ve aşağılama eğiliminde olur.
Narsistik kişilik bozukluğuna sahip olan kişiler dışardan bakıldığında parlak, özel ve akıllı görünür. Fakat iç dünyasında bu kişiler kendilerini o kadar da değerli görmez. Hep diğerinin takdirine ve onayına ihtiyaç duyar. Diğeri ona sen çok akıllısın dediğinde iyi hisseder. Diğerleri tarafından onaylanmadığında ya da taktir edilmediğinde kendisini berbat hisseder.
Koronavirüs sürecinde narsistik kişilik bozukluğuna sahip olan kişilerin en önemli problemi değersizlik duygusudur. Bu süreçte taktir görme, beğenilme duygusunu alamayan bu kişiler çok değersiz hissediyor.
Narsistik kişilik bozukluğu olanlara tavsiyelerim;
1-Kendi kendine taktir etme yetilerini geliştirebilirler. Dışardan taktir görmek yerine kendi içlerinde kendilerini taktir etsinler.
2-Çocukluk döneminde degersizlik duygusunu yaşadıkları anıları bulsunlar. Bu değersizlik duygusu çoğunlukla kendilerine ait değildir, anne, baba ya da bir yetişkinin duygusudur.
3-Empati yeteneklerini geliştirsinler. Bununla ilgili videolar izleyebilirsiniz, yazılar okuyabilirsiniz. Bu ilişkide gerçek yakınlığı sağlar, taktir görmeye ihtiyacı azaltır.
