Bitkilerde tozlaşma olayına polinasyon ismi verilmektedir. Türlerin devamlılığı açısından son derece önemlidir. Polinatör ismi verilen canlılar sayesinde tozlaşma sağlanır. Arılar doğa dostu böcek türlerinden biri olarak polinatörler arasında en aktif olanıdır. Tozlaşmaya etki eden faktörlerde başrol oynar.

Tozlaşma Nedir?

Tozlaşma aynı zamanda polenleşme olarak da bilinmektedir. Bitki erkek organında üretilen polenlerin dişi organın tepecik bölümüne yapışmasına tozlaşma denir. Bu çeşitli nedenlerle olmaktadır. Tepeciğe yapışan polen dişicik borusunun yumurtalığına inerek döllenme meydana gelir. Zigot, döllenmiş yumurtaya verilen isimdir. Zigot gelişir ve sonrasında embriyo oluşur. Polenlerin dişicik borusuna taşınması su, hava ve böcekler ile olabilir.

Bitkilerde Tozlaşmaya Etki Eden Faktörler Nelerdir?

Bitkilerde tozlaşmaya etki eden faktörler; rüzgar, böcekler ve kendi kendine tozlaşma şeklinde sıralanabilir. Rüzgar; polenlerin taşınmasını sağlar. Sık görülen ve kullanışlı tozlaşma seçeneği olarak ifade edilmez.

Tozlaşmayı etkileyen faktörler arasında böcekler de yer almaktadır. Polenlerin sinekler, arılar ve benzer böcekler tarafından taşınması çok yaygın bir tozlaşma çeşidi olarak ifade edilir. Çiçeğim parlak ve güzel görünümü böceklerin dikkatini çeker. Çiçek üzerine gelen böceklerin ayaklarına yapışan polen diğer çiçeklere konması ile taşınmış olur.

Diğer tozlaşma çeşidi ise kendi kendine tozlaşmadır. Aynı çiçeğin erkek organındaki polenlerin dişi organına ulaşması ile meydana gelir. Döllenme sonrasında çiçekte tohum meydan gelir. Tohumun etrafında yumurta çevrilmesi ile meyve oluşur.

Bitkilerde Tozlaşma Çeşitleri

Doğal ve yatay olmak üzere tozlaşma çeşitleri 2 temel yapı altında incelenebilir. Yapay tozlaşma, kapalı ortamda yetişen bitkilerin yaşamlarını devam etmesi için insanlar tarafından gerçekleştirilmektedir. Doğal tozlaşma; doğal koşullar altında çapraz tozlaşma ve kendine tozlaşma olarak 2 farklı şekilde incelenir.

Kendine tozlaşma aynı çiçeğin dişi ve erkek organları arasında olmaktadır. Aynı bitki türüne ait farklı çiçekler arasında ise çapraz tozlaşma meydana gelir. Arılar tarafından yapılan çapraz tozlaşma kaliteli ve verimli üretim sağlar. Arıların bitkisel üretimde önemli yere sahip olmasının ana nedeni verimli çapraz tozlaşmanın sonucu olarak ifade edilir.