Uluslararası İstanbul Bienali bu yıl 'Derin Devlet'e kapısını açacak! Resmi sanatçı listesinin bugün İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV) tarafından açıklanmasının beklendiği 11. Bienal'e kabul edilen Amerikalı coğrafya uzmanı ve sanatçı Trevor Paglen, İstanbul'da hazırladığı eserde sanatseverleri ABD'deki devlet sırlarının, örtülü ödeneklerin, gizli askeri üslerin ve "kayıp edilmiş" insanların dünyasında gezdirecek. Aynı zamanda yazar olan sanatçı Bienal için İstanbul'da hazırladığı eserde bizi kent gökleri üzerinden 'derin' bir yolculuğa çıkaracak.
ÖZEL KONFERANSI CUMA GÜNÜ
SABAH'a konuşan Paglen, sergilediği tüm doküman ve görsellerin hakiki olduğunu öne sürüyor. Paglen'in bir de şikâyeti var: Hollywood'da herkes onun kapısını çalıyor! Ancak tüm sinemacılar onun birikiminden olabildiğince 'beleş' şekilde faydalanma gayretinde! Bu arada, sanatçının 26 Haziran Cuma akşamı saat 18.00'de, Bienal'in özel
Kırmızı İplik buluşmaları kapsamında İTÜ Taşkışla Kampusü'nde
Haritada Boş Noktalar: Devletin Gizliliği ve Görünürlüğün Sınırları adlı özel bir sunum yapacağını da belirtelim.
-
İŞİM, DEVLETİN KARA NOKTALARI: "Yaptığım işlerin ana konusunu, 'Devlet' mefhumunun 'kara noktaları' oluşturuyor. Devletin gizlenen bu noktaları üzerinden, 'gizli' veya 'örtülü' kısımlarını ortaya koymaya çalışıy o - rum. Bu unsurlar genellikle demokratik olmayan ülkelerde ortaya çıkar. Bu da, bizi demokratik olmayan bir ülkede bile demokratik olmayan unsurların var olabildiği bilgisiyle karşı karşıya bırakır. Bu benim çok ilgimi çekiyor. Bir sosyal mühendis ve sanatçı olmam, 'Derin Devlet'i nasıl 'görebileceğim' konusunu ortaya çıkarıyor. Ben 'Derin Devlet'in görüntüsünün peşindeyim. "Neye benzer?" sorusunun peşinde; birçok proje ortaya koyuyorum. Bunun yanı sıra, yaptığım eserler aynı zamanda 'Derin Devlet'in 'görünmezliğini' de bir biçimde kanıtlıyor. Devletin bu gizli yönlerinin, ABD'deki gibi demokratik değil, monarşik bir karakteri olagelmiş zaten.. Bu noktada, güncel demokratik yapılar bile bir biçimde bu derin uzantılara dahil olmuşlar. Bu ilgimi çekiyor."
-
BİR HAYALET AVCISI : "Yaptığım şeyi hayalet avcılığıyla kıyaslayabiliriz. Ama bu işin özü, hayaletin hayaletliğiyle ilgili. Hatta bazen köşeyi dönerken hayaletin bir ara göründüğü bile oluyor! Bunun üzerinden, bu hayaleti çeşitli dokümanlar, armalar, fotoğraflarla izlemeye çalışıyorum. Ortaya çıkan bulguların tümü hakiki. Zira bunları uydurabilecek kadar yaratıcı olduğumu sanmıyorum! Böylece 'Devlet'i nasıl görebileceğimiz konusunda da bir tartışma açmış oluyorum. Bildiğimizi nereden biliriz ? Bildiğimizi sandığımızın sınırları nerede başlayıp biter ?' Buradan, toplum, ekonomi, demokrasi de sorgulanabilir."
-
TELESKOP DA KULLANIRIM: "Genellikle astronomi biliminin tercih ettiği aygıtlara, sözgelimi teleskoplara başvururum. Farklı bir 'evren'i izlemeye koyulurum böylece. Çektiğim fotoğraflar, ABD'de ve sınır dışındaki gizli hava üsleriyle ilgilidir. Nevada'da, gizli ve son teknoloji uçakların denendiği, isimsiz yerlerde olduğu gibi...Oralarda 'var olmayan' uçaklar inip kalkarlar, ben de onları çekerim... Bu tür hava alanları çölün ortasındadır. Bunun için 100 mm ile 400 mm arasında telefoto lenslere başvururum. Bu lenslerin boyutları da inanılmaz oranlara varabilir bazen; 2 bin ila 7 bin mm'lik lensler kullandığım da olur. Fotoğraflarımı hem dijital, hem de kimyasal olarak basarım. Onları itinayla arşivlerim, sergiler açarım."
-
SORGULARDA İNCİRLİK DE KULLANILDI: "1950'lerden bu yana hizmet veren Adana İncirlik ABD Hava Üssü'nün özellikle Soğuk Savaş sırasında kullanılan casus uçaklarınca kullanıldığını biliyorum. Aynı üssün bir süredir gizli işkence ve sorgulamaların yapıldığı uçuşlara da açık olduğunu da. Ancak bu konunun üzerinde detaylı olarak çalışmadım."
-
PARAVAN ŞİRKETLERLE İLGİLENİYORUM: "Geçen yıl, sahte isimlerle varlık gösteren ticari şirketler hakkında bir araştırmaya başladım ve ne kadar fazla oldukları dikkatimi çekti. Tam bu projenin üzerinde çalışırken küresel ekonomik kriz patlak verdi! Projeye ara verdim. Kafam çok karışmıştı. Kaldı ki, 'Derin Devlet' diye adlandırdığımız yapının da ulusal ve uluslararası piyasada bu tür örtülü şirketlerle çalıştığını biliyoruz."
-
OBAMA KUŞKUSU: "Obama,Başkanlığa geldiği ikinci gün, Guantanamo üssünü kapatacağını, gizli hapishanelere son vererek işkenceyi durduracağını söylemişti. Ben de ona inandım ve 'Tanrım, kazandık,' dedim. Ancak şu anda durum çok hayal kırıcı. Çünkü Obama bu uygulamalara devam ediyor. Obama'nın zekâsını takdir ediyorum; Bush'tan daha iyi bir seçenek olduğunu biliyorum; ama yine de durumdan rahatsız ve kuşkuluyum. "
Bilgi: www.paglen.com
CIA'NIN GİZLİ SORGU PROGRAMLARIYLA YAKINDAN İLGİLİYİM
"BİR süredir, Amerikan Merkezi Haberalma Teşkilatı CIA'nın yürüttüğü sorgulama (Rendition) teknikleri üzerinde çalışıyorum. Aslında bu yöntem, erken 1990'lardaki Bill Clinton döneminden bu yana kullanılıyor. Ancak George W. Bush döneminde bu uygulamanın sınırlarını aştığını ve giderek ağırlaştırıldığını da biliyoruz. Başta küçük bir programmış; daha sonra küresel bir 'kıyı ötesi işkence' sistemine kadar varmış. Clinton döneminde bu yöntem bilgi amaçlı olarak hapishanelerde yapılırken; Bush döneminde direkt işkence amaçlı olarak kişiler üzerinde uygulanmış. Bu, işin daha da kirli politik yüzü. ABD bu gizli sorgulama yöntemini sınırları dışındaki gizli kamplarda da sürdürüyor. Bu kapsamda ben de 2006'da Afganistan'a giderek fotoğraf çektim.