Müzik eseri sahiplerinin haklarını korumak için 1987'de kurulan MESAM (Türkiye Musiki Eserleri Sahipleri Meslek Birliği), üye sayısını hızla artırsa da müzik yayını yapan birçok işletme telif sözleşmesine imza atmaya yanaşmıyor. 800 bin işletmenin telif borçlusu olduğu Türkiye'de bugüne kadar 50 bin mekânla sözleşme imzalayan MESAM çalışanları hafiye gibi dolaşıp, telif sözleşmesi imzalamadıkları halde müzik çalan yerleri sokak sokak tespit ediyor. "Ben işletmemde müzik yayını yapmıyorum" diyen yerleri gizlice ziyaret eden MESAM çalışanları, eğer müzik yayını tespit edilirse noter ve polis eşliğinde kayıt tutup savcılığa başvuruyor.
'50 KURUŞ VERMEDİLER'
Ancak bu yaptırımlara rağmen telif sözleşmesi imzalayan işletme sayısı çok sınırlı. MESAM Yönetim Kurulu Başkanı Ali Rıza Binboğa "telif barışı" için Beyoğlu'nu pilot bölge olarak seçtiklerini; tarifelerini yüzde 50 aşağıya çekmelerine rağmen işletmelerin günde 1 TL vermeye bile yanaşmadığını anlattı. Binboğa şöyle dedi: "Beyoğlu'ndaki kampanyada 970 yere 'Siz telif borçlususunuz' diye kağıt bıraktık. Ve günde 1 lira, bazılarından 50 kuruş istedik. 1 ay geçti sadece 35 kişi geldi. Topladığımız para dağıttığımız ilana yetmedi" derken durumu şöyle özetliyor: Müzik dinletip kâr ederken, eseri yayınlanan sanatçının binde 1 hakkını vermiyorlar!"
15 MİLYON $ DAĞITTIK
Eğlence mekânları ile sorun yaşayan MESAM 53 radyo-televizyon yayıncısından ise toplam 18 milyon TL telif alıyor. Örgütün kurduğu telif takip sistemi ise şu an 25 ülke tarafından kullanılıyor. Sistem sayesinde hangi radyo ve televizyonda hangi eserin ne kadar süre yayınlandığı kayıt altına alınıyor. Bu şekilde hangi sanatçıya ne kadar para ödeneceği hesaplanıyor. Sistem geçen yıl yüzde 35'i yabancı olan 6 bine yakın üyesine 15 milyon dolar dağıttı. 190 ülkeyle yabancı sanatçıların haklarının korunması için anlaşma yapan MESAM'dan en çok telif alan sanatçılar ise Sezen Aksu, Cahit Berkay, Orhan Gencebay, Selami Şahin, Ali Tekintüre ve Ömer Ahunbay...
EN BÜYÜK GELİR KAYNAĞI TELEFON BEKLETME MÜZİĞİ
MESAM, MSG, MÜ-YAP, MÜYORBİR'in her yıl yayınladığı ortak bir tarife var. İşletmeler ödemeyi buna göre yapıyor. MESAM çatısı altında toplanan bu paralar, daha sonra üyelere paylaştırılıyor. Kategorilere ayrılan işletmeler metrekare bazında ödeme yapıyor. Örneğin bünyesinde birden fazla eğlence mekânı bulunan işletmelerden 100 metrekareye kadar yıllık 11 bin 648 lira alan MESAM, 100 metrekareye kadar lokantalardan en fazla 4 bin 283 TL alıyor. En az ödemeyi ise metrekare başına 2.80 lira ödeyen güzellik merkezleri yapıyor. Yani 100 metre kare bir güzellik salonundan yıllık bin 400 TL alınıyor. En fazla para ise santral bekletme müzikleri. Bunun için firma başına tüm hatlar dahil 27 bin 600 TL isteniyor.
EN ÇOK TELİF AKSU'YA
MESAM'dan en çok telif alan sanatçılar arasında Sezen Aksu, Cahit Berkay ve Orhan Gencebay var. Ancak hangi sanatçının şarkı başına ne kadar telif ücreti aldığı açıklanmıyor.
