Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Avrupa Organizasyonları Direktörü Nedret Emiroğlu, geçtiğimiz hafta A gribiyle (domuz gribi) ilgili çalışmaları izlemek için Türkiye'ye geldi. Türk doktor Emiroğlu, üzerinde uzun tartışmalar süren A gribi aşılarıyla ilgili sorularımızı yanıtladı:
A gribi aşıları konusunda neden bu kadar polemik yaşandı? Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) bu tepkileri bekliyor muydu?
Sağlıklı insana önlem aldırmak kolay değildir, salgın başlayınca 'Aşı olacağım' diyen insan sayısı yüzde birlerden yüzde 20'lere, sonra da yüzde 80'lere çıkıyor. Biz buna hazırlıklıydık.
TÜRKİYE İYİ ÖNLEMLER ALDI
Türkiye'de A gribi için alınan önlemler biraz abartılıyor mu?
Türkiye çok iyi koruyucu önlemler aldı. Aşı üretimi sınırlı olduğu için bu kadar kısa sürede, üstelik bu fiyattan aşı bulması büyük başarı. Biz şu anda aşısı olmayan ülkeler için panik yaşıyoruz. Balkanlar'daki ülkelerin büyük bölümünün aşısı yok ve şu anda grip Ukrayna'da büyük bir salgın oluşturdu, bu tarafa doğru geliyor.
Bu salgında aşı firmaları çok kar etti. Dünya Sağlık Örgütü aşıların maliyetine üretilmesini isteyemez miydi?
DSÖ böyle bir pazarlığa girmez. Bir Avrupa ülkesi 10 euro ödüyorsa biz 2 euroya alıp bunu ihtiyacı olan ülkelere götürüyoruz o kadar. Dünya Sağlık Örgütü üç firmaya birden virüs dağıtarak tekelleşmeyi önledi.
Dünya Sağlık Örgütü tüm aşılarda standart isteyemez miydi? Amerika neden adjuvansız aşı kullandı?
'Adjuvansız aşı iyidir, adjuvanlı aşı kötüdür' diye bir şey yok; bunu kafalardan silmek lazım. Çoğu ülkede adjuvanlı aşı kullanılıyor. Amerika ilaç şirketleriyle yıllar önce kuş gribi çıktığında aşı anlaşması yapmıştı, ama o aşılar yetmedi, şimdi onlar da adjuvanlı aşı için Amerikan Sağlık Bakanlığ ı ' n d a n onay istiyor. Ben de Türkiye'deki aşıdan oldum.
Bu aşıların yeterince denenmeden, piyasaya çıkartıldığı ve aşıları öneren DSÖ'nün güvenilirliğinin zedelendiği konuşuluyor. Ne düşünüyorsunuz?
BU AŞILAR ÇOK GÜVENİLİR
Aşıların bütün çalışmaları tamamlandı. Zaten firmaların kuş gribine karşı ön hazırlığı vardı, yalnızca virüs değişti, bu nedenle aşılar hemen çıkabildi. Dünyanın en güvenilir aşılarından biridir. Yine de en ufak şikayetler bile araştırılıyor. Amerika'da aşı olduktan sonra geri geri yürüdüğü söylenen vaka araştırıldı, aşı ile hiç ilgisi olmadığı kanıtladı.
Türkiye aşıyı kullanan ilk ülkelerden biri... Sizce denek mi olduk?
Aşı Türkiye'den önce Avustralya, Çin, Kanada ve Amerika'da uygulama başlamıştı. Türkiye'nin denek olmasına gerek yoktu.
Risk grupları her geçen gün değişiyor, DSÖ yeni risk grupları belirledi mi?
Küçükler ağır geçiriyor. Yaşlılar zor yakalanıyor ama ağır geçiriyor. Hamileler şiddetli geçiriyor, ölümler açısından tehlikeli. Ölümlerin yüzde 40'ında risk faktörüne rastlayamadık. ABD'deki verilere göre şişmanlar da büyük risk altında.
1976'da grip salgını aşısı felçlere neden olmuş. Bu örnek varken sizce aşı konusunda tereddütlerin olması normal değil mi?
1976 model bir arabayla 2009 model bir arabayı düşünün ve karşılaştırın. Artık teknoloji çok değişti. En ufak bir reaksiyon olduğunda inceliyoruz. Aşılar çok güvenilir. Ayrıca 1976'da ortaya çıkan felç riskinin aşılamadan kaynaklanıp kaynaklanmadığı çok araştırıldı ve bir sonuç alınamadı.