Esenyurt'taki "galaksi" temalı, 500 milyon liralık AVM inşaatının şantiyesinde çıkan yangında 11 işçinin ölmesi, "Çadır yerine konteynırda kalsalardı bu facia yaşanır mıydı?" tartışmasını da doğurdu. SABAH'a konuşan uzmanlar, "Konteynır böyle yanmazdı" dedi. İddiaya göre inşaat alanlarında kurulan çadırlar 2 bin liraydı. İçinde 20-25 kişi kalabiliyordu. Konteynerlerin fiyatları ise 5 bin liradan başlıyordu. İçinde en fazla 8 kişi barınıyordu. İnşaatta çalışan 80 işçi, 4 çadırda kalıyordu. Yani işçilerin konaklaması için 10 konteynır alınarak yaklaşık 50 bin lira harcanmamış; "sorun" 8 bin liraya çözülmüştü. Bu iddia, "Birkaç bin lira için mi öldüler?" yorumuna neden oldu.
KONTEYNIRDA YAŞANMAZDI
Yangın bölgesinde inceleme yapan iş güvenlik uzmanı İbrahim Arıgüzel, "Çadır normal standartlarda. Fakat böyle bir çadırda sıcaklığı ışınla yayan elektrikli sobaların kullanılması yanlış" dedi. Arıgüzel, "İnşaatların yapım aşamasında iş güvenliği uzmanının bulunması gerekiyor. Hafriyat aşamasında risk analizleri yapılması gerekir. Gece yangın sonrasında risk analizini kontrol ettik. Çadırlar doğru. O tür yerlerde bu tarz çadırlar kullanılıyor. Fakat hata elektrikli ısıtıcı kullanmaları. Isınma şekli yanlış. Üşüyen işçi, ısıtıcıyı yaklaştırıyor. Çadır küçük bir kıvılcımla ateş topuna dönüşebiliyor. Böyle çadırlarda elektrikli fanların kullanması lazım. Ya da kombi sistemi kullanılmalı. Buradaki yangın elektrikli ısıtıcıların kullanımından kaynaklanıyor. Çadırlarda kesinlikle sigara içmeleri yasak. Ama sigaradan da böyle bir yangın çıkmış olabilir. Elektrik kablolarının kontrol edilmiş olması gerekir. Daha önce başka şantiyelerde ufak çaplı yangınlar yaşandı. Bu biraz da işverenle ilgili. Çadır yerine konteynır olsaydı böyle bir kaza yaşanmazdı" diye konuştu. "İnşaatlarda işverenden para alıp işverenin denetçiliğini yaptığımız için kısıtlı kalıyoruz. Yaptığımız denetimler kısıtlı" diyen iş güvenlik uzmanı Nilgün Arıgüzel ise şunları söyledi: "İşverenle sıkıntı yaşıyoruz. Sistemsizlik içinde iş yapmaya çalışıyoruz. Vicdanı ve yasal olarak sıkıntı çekiyoruz. Büyük inşaatlarda işçilerin kalacağı yer asla düşünülmez. İnşaatın ihalesini, en düşük fiyatı veren alır. İhalede maliyetler kısıtlandığı için hatalar yapılıyor. İnşaatta risk analizi mutlaka yapılmalı. Şantiye yangınında kaçak akım söz konusu olabilir. "
Yangın faciası kamerada!
BÖYLE ISITICI OLUR MU?
Arıgüzel şöyle devam etti: "Çadırlarda sobalar gün içinde de sürekli yandığı için sıkıntı yaşatıyor. Isı yalıtım malzemesi straforların üzerinde battaniyelerle ısınmaya çalışıyorlar. Strafor yanıcı bir madde. Küçük bir kıvılcımla ateş topuna dönüşüyor. Biz sobayı söndürmek isteyince işçi ile münakaşaya giriyoruz. Isıtıcılar da ışınla ısı yaydığı için sıkıntı yaşanıyor. Hava üfleyen ya da kalorifer tipi ısıtıcılar kullanılmalı. Uzun sürecek inşaatlarda yerleşik, kalıcı sistem gerekiyor. Bir işçinin iki yıl boyunca yaşacağı koşullar yok.
STANDARDA UYAN YERDE SORUN YOK
Yangının ardından gözler, farklı inşaat alanlarına çevrildi. SABAH muhabiri, İstanbul'daki şantiyeleri dolaştı. Bunlardan birisi, Ağaoğlu İnşaat'ın Ataşehir'de devam eden 200 milyon dolarlık "My Towerland" projesiydi. Tespitlere göre, bu inşaatta bin 700 işçi çalışıyor. Bin 376'sı prefabrik yapılarda kalıyor. 30 taşeron firmanın işçileri, 3 katlı prefabrik barakalarda 4-8 kişilik odalarda barınıyor. Her barakada kaloriferli ısıtma sistemi, banyo, tuvalet ve yatakhaneler, yangın tüpleri, yangın hidratları yer alıyor. 24 saat ambulans bulunuyor ve revirde bir doktor, 2 sağlık memuru ve bir ambulans şoförü hazır bekliyor. İş güvenliği de 30 kişilik özel bir ekiple sağlanıyor. Proje müdürü Haydar Yaraman, "Hizmet almak istiyorsan, işçiyi rahat ettireceksin. Artık hem işçiler düşük yaşam koşullarında çalışmak istemiyor hem de yasalar işçinin güvenliğini ve çalışma ortamlarının yükselmesini gerektiriyor" dedi. Yaraman, "İş güvenliği ve sağlığı bakanlık standartlarında olmak zorunda" diye konuştu.
11 İŞÇİNİN ÖLDÜĞÜ YANGINDA 11 GÖZALTI
İnşaatına 2011'in mart ayında başlanan ve 200 bin metrekarelik Marmara Park AVM şantiyesindeki yangınla ilgili şirket sahiplerinin de aralarında bulunduğu 11 kişi gözaltına alındı. İtfaiyenin hazırladığı ilk rapora göre, Kayı İnşaat'a ait 4 büyük şantiye çadırında meydana gelen yangının sebebi, yüzde 90 elektrik kontağı. Taşeron firmanın genel müdürü Abdullah Altun, mühendis Kaan Akarsu, şantiye şefi Erdal Gümüş, inşaat kalfası Süleyman Arslan ve şantiye iç güvenlik sorumlusu Cem Yıllar'ın da aralarında olduğu 11 kişi gözaltına alındı. Kayı İnşaat, 2009 yılında, 1 milyar 100 milyon dolarlık cirosuna rağmen 10 bin dolar vergi ödediği ortaya çıkınca 30 bin lira ceza almış. Yangında ölen işçilerin Bayram Ege Pehlivan (Sivas 48), Çetin Çoşkun (Sivas 42), Seyfettin Topal (Ordu 38), Abdurrahman Demir (Tokat 42), Sevdin Özen (Van 28), İsa Topal (Ordu 22), Ahmet Yahal (Ordu 30), Barış Kıyak (Muğla 30), Hakim Alican (Bitlis 46), Fatih Acun (Ordu 23) ve Ahmet Keskin (Bartın 47) olduğu belirlendi. ECE Türkiye ile Deutsche Bank'ın yatırım şirketi DWS'nin Marmara Park Alışveriş ve Eğlence Merkezi projesi; Finansbank, İş GYO ve Kayı İnşaat işbirliği ile Beylikdüzü-Esenyurt bölgesinde hayata geçiriliyor. Yaklaşık 220 milyon euroluk projenin temeli 1 Mart 2011'de atıldı. 100 bin metrekarelik brüt kiralanabilir alanı ve ortalama 4 bin araçlık otoparkı olan AVM'nin 2012 sonbaharında hizmete açılması bekleniyor.
Marmara Park hayat
250'den fazla mağaza, dev bir hipermarket, bir yapı market, büyük bir elektronik mağazası, sinema, eğlence parkı ve hazır giyim mağazaları bulunacak. Müteahhitliğini Kayı İnşaat'ın yaptığı projenin taşeron firması Kaldem İnşaat. Kayı İnşaat, 1991'de kurulmuş ve uluslararası faaliyetler yürütüyor. Rusya'ya doğru genişleyen inşaat şirketi, Kazakistan'daki Milli Arşiv Binası projesi ile Cezayir Heuraoua Konut Projesi'ne imza attı. 2006'da hidroelektrik enerji santrallerinde yenilenebilir enerji üretmek üzere Kayen KAYI Enerji'yi kurdu. ENR Dergisi tarafından yapılan "Top International Contractors" sıralamasında 131. sırada yer alan Kayı İnşaat, 2008'de de Birleşik Arap Emirlikleri'nde müteahhitlik faaliyetlerine başladı. Dev alışveriş merkezinin inşaat işlerini yürüten taşeron firma Kaldem Yapı İnşaat'ın internet sayfasında "Değerlerimiz" başlığı altında "İnsana ve insanlığa saygı, iş sağlığı ve güvenliğini ön planda tutmak" ifadesi yer alıyor. Marmara Park'ı yaptıran Alman firması ECE'nin Türkiye ayağı ECE Türkiye. Şirket İstanbul'da Metrocity, Beylikdüzü Migros, CarrefourSA Maltepe Park, Ankara'da ANKAmall, Antalya'da Migros ve Eskişehir'de Espark Alışveriş Merkezi'ni yönetiyor. Şirketin Türkiye'nin değişik şehirlerinde yatırım aşamasında veya inşaatı süren projeleri de mevcut. 16 ülkede faaliyet gösteriyor.
Hasan AY-Ali OKTAY-Deniz DERİN-Ali BALCI-Ali ŞAHİN-Barış SÖZAL-Aliye ÇETİNKAYA-Serdar CANIPEK-Recai KÖMÜR-Mustafa KAYA-Zeynel YAMAN
