AA muhabirinin aldığı bilgiye göre, son yıllardaki başarısıyla ihracatın parlayan yıldızı olan Türkiye, yılan zehirlenmelerinde kullanılacak aşı ve serum alanında da söz sahibi olmaya hazırlanıyor. Adıyaman'da kurulu bulunan bir aşı firması, kendi tesislerinde Türkiye'nin tüm bölgelerinden toplam 6 tür yılanın zehrini sağarak, panzehir üretip ihraç edecek.
Firmanın panzehir merkezinde, Türkiye'nin çeşitli bölgelerinden toplanan 6 türden yaklaşık 40 civarında yılan bulunuyor. 3-5 kişilik ekip tarafından bazen günlerce ya da aylarca süren toplama çalışmaları sonucunda tesise getirilen yılanlar, çeşitli tetkiklerden geçirildikten sonra zehirleri ''sağılarak'', bazı işlemlerden geçirilerek panzehir haline getiriliyor.
Firmanın Sorumlu Müdürü Kimyager Fatma Ergin, AA muhabirine yaptığı açıklamada, bu tür bir tesisin Türkiye'de ilk defa Adıyaman'da kurulduğunu söyledi.
Türkiye'nin ilk ve tek panzehir üretim tesisinde, engerek ailesinin birçok türünün mevcut olduğunu ve yılanlardan aldıkları toksinlerle antiserum üretmeye çalıştıklarını belirten Ergin, ''Elimizde 'Engerek' cinsinden 6 türden yaklaşık 40 civarında yılanımız var. 'Çöl kobrası' türünden yılan toplama sürecimiz, Şanlıurfa ve Kilis civarında devam ediyor'' dedi.
Zehirler nasıl alınıyor
Ergin, yılanları topladıktan sonra yaz aylarında 2 haftada bir zehirlerini aldıklarını bildirdi. Yılanların zehir dişlerinin bulunduğunu ve içleri delik (zehir kanalı) olan dişlerin zehir kesesine bağlı olduğunu anlatan Ergin, yılanlardan toksin alma işlemine ilişkin şu bilgileri verdi:
''Herhangi bir tehlike anında zehir kesesi uyarılır ve zehir dişlerinden gelen toksin, yılanın ısırmasıyla birlikte ısırdığı bölgeye dişler vasıtasıyla geçer. Biz de, sağım metodumuzda, zehir kesesini uyararak; zehir kesesinden dişler vasıtasıyla gelen toksini kendi kabımıza alıyoruz. Bu toksinlere çeşitli testler uyguluyoruz. Testi yaptıktan sonra atların bağışıklık sistemlerini harekete geçirmek için toksin solüsyonlarını hazırlayıp, bunları belirli bir program çerçevesinde atlara enjekte ediyoruz. Sonraki süreçte de toksine karşı atın kendi kanında oluşturduğu antikor düzeyini ölçüyoruz. Testleri uygunsa atın antikor içerikli plazmasını kapalı bir sistemle alıyoruz. Bundan sonra da tesislerimizde toplanan bu plazmaların pürifikasyon (saflaştırma) işlemlerini yaparak, beşeri kullanıma uygun bir antiserum elde ediyoruz.''
Ergin, tesislerinde üretilen panzehirlerin hastanelerde yılan ısırma vakalarında kullanılabileceğini ifade etti.
Panzehir almak için Ortadoğu ülkelerinin şimdiden sıraya girdiğini dile getiren Ergin, ''Satışlarımız, yurt içi ve Ortadoğu ağırlıklı olacak. Bu bağlamda yurt içi ve yurt dışından birçok kişi ve kurum süreci takip ettiğini ifade ederek, satışa ne zaman başlayacağımız konusundaki taleplerini iletiyor'' dedi.
Ergin, yılan antiserumun üretim sürecinde, toksin çalışmalarının yapıldığını, birkaç ay içinde eksik kalan yılan türünün de toplanmasıyla ruhsatlandırma çalışmalarını hızlandırıp üretim sürecine başlayacaklarını belirtti.
''Son derece modern bir tesis''
Projenin danışmanlığını yapan ve ''Yılancı Hoca'' diye bilinen Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Biyoloji Eğitimi Anabilim Dalı'ndan emekli Prof. Dr. İbrahim Baran ise yılan zehrinin serum yapmada kullanılması konusunda ciddi çalışmalar yaptığını ve her yerde bunun Türkiye'ye sağlayacağı katkıları dile getirdiğini söyledi.
Bunların kamuoyunda yer bulması üzerine birkaç firmanın kendisine gelerek, yılan zehri üretmek için görüşme yaptığını belirten Baran, ''Nedense bunların hiçbiri bir daha geri dönmedi. Ancak Adıyaman'da aşı üretimi yapan bir firma bu işin üzerinde önemle durdu. Bu konuda izin alabilmek için yaklaşık 5 yıl uğraştı ve sonunda Sağlık Bakanlığı'ndan gerekli izni alarak, çalışmalara başladı'' dedi.
Baran, Türkiye'nin Sağlık Bakanlığı kayıtlarına göre yılda 250 bin dolarlık yılan zehri ithal ettiğini dile getirerek, şöyle devam etti:
''Türkiye, Sırbistan ve Mısır'dan yılan zehri alıyor. Yapacağımız üretimle Türkiye'yi yılan zehri satın almaktan kurtarıp, üstüne bir de ihracatçısı yapacağız. Söz konusu firmanın gerekli üretimi yapabilmesi için tüm altyapısı hazır. Son derece modern bir tesis kurdular. Burada izni alınan kobra, koca, şeritli, kafkas, engerek ve boynuzlu engerek türlerinden 40 yılandan üretim yapılacak. Bunların tüm bakımı ve beslenmesi de yapılacak.''
Prof. Dr. Baran, ''Elde edilen zehirden üretilecek olan serum ve aşı, hem ülke içinde satılacak, hem de Suriye, İran, Irak, Azerbaycan, Gürcistan, Yunanistan ve Bulgaristan gibi ülkelere ihraç edilecek. Buradaki müşteriler de şu anda hazır'' diye konuştu.
