Toplum vicdanını rahatsız eden haksızlık, yolsuzluk ve duyarsızlıkların peşini bırakmamak, basının temel görevlerinden biri. Bazı durumlarda, yetkili makam ve ilgili kurumların harekete geçmesini ve önlem almalarını sağlamak için ısrar ve inat, yegâne sonuç getirici yöntemdir.
Tersane kazalarında görülen ölümler epey uzun bir zamandır kamuoyunun radar ekranından çıkmıyor. Konunun özünde işyerlerinde can güvenliğinin sağlanması ve iş kazası hallerinde sigorta gibi hayati noktalar var. Hedef insan ölümünü "sıradan" veya "ucuz" olmaktan çıkarmak; işyerlerinde yüksek standartlı ve tam güvenlikli koşullar yaratmak.
SABAH, tersanelerde kaza ve ölümleri izleme ısrarını, bu tür haberlere her yer verişinde "SABAH Tersane Ölümlerinin Peşinde" logosunu kullanarak gösteriyor.
Bu konuda son yayınlanan haberlerden biri, yine bir işçinin ölümüyle ilgiliydi.
22 Mart tarihli gazetenin Gündem sayfasında tepeden, "Tersanede Ölümün Çığlıkları Duyulmadı" başlığıyla sunulan haberin spotu da şöyle yazılmıştı:
"Yalova'da bir tersanede 7 metre yüksekten düşen kaynak işçisi Sinan Durhan öldü. Düştüğünü kimsenin görmediği Durhan çığlıklarını da duyuramadı."
Bu merak uyandırıcı girizgâhtan sonra, haberin giriş paragraflarına göz atalım:
"Yalova'da tersane işçisi Sinan Durhan (26), kaynak yaptığı gemi iskelesinde dengesini kaybedince 7 metre yükseklikten düşerek yaşamını yitirdi. İşçilerin ekmek teknesi tersaneler, sık rastlanan ölümlü iş kazalarıyla gündemden düşmüyor. Zonguldak'tan iş bulmak için yaklaşık 2 yıl önce Yalova'ya giden Sinan Durhan, Yalova'nın Altınova ilçesinde faaliyet gösteren Cemre isimli tersanede çalışıyordu. Tersaneye hizmet veren taşeron firmanın elemanı olan Durhan, cuma günü kuru yük gemisinin iç bölümünde yalnız başına kaynak yaparken dengesini kaybederek 7 metre yükseklikten düştü. Düştüğü yerde hareket edemeyen Durhan'ın yardım çığlıkları makine sesleri nedeniyle duyulamadı."
"Saat 17.00 sıralarında Durhan'ın servise binmemesi üzerine arkadaşları endişelenerek kendisini aramaya başladı. Çalışma arkadaşları tarafından çelik levhaların üzerinde kanlar içinde bulunan Durhan'ın yaşadığı fark edilince 112 Acil Servis'e haber verildi. Olay yerine gelen sağlık ekipleri ilk müdahaleyi yaptıktan sonra Durhan'ı hastaneye kaldırdı. Ancak aşırı kan kaybeden talihsiz işçi tüm müdahalelere rağmen kurtarılamadı. Mesai arkadaşları, Durhan'ın çalıştığı bölümde yeteri kadar aydınlatma olmadığını ileri sürdüler..." Haber daha sonra Yalova'nın Altınova tersanelerinde son iki yılda dört işçinin öldüğünü, birinin de yaralandığını aktararak devam ediyor.
Biz yine başa dönelim.
Burada başlığa da ilham veren ayrıntı, haberdeki şu cümlede: "Düştüğü yerde hareket edemeyen Durhan'ın yardım çığlıkları makine sesleri nedeniyle duyulamadı."
Burada şu mantıklı soruyu sormak durumundayız:
"Düşen kişinin çığlık atmış olabileceğini neye veya hangi kaynağa dayanarak okura bildiriyoruz?"
Düşmüş ve çığlık atmış olabilir.
Ama düşmüş ve çığlık atamayacak kadar yaralanmış da olabilir. Ama biz bunu bırakalım başlık ve spota, habere alacak kadar bile yeterli veriye sahip değiliz.
Muhabir Özgür Yıldız ve Sayfa Editörü Şenol Konukçu ile görüştüm. Onlar da burada bir mantık hatası -dolayısıyla okuru yanıltma- olduğu görüşünü kabul etti.
Bu tür ölüm, çatışma veya cinayet haberlerinde yaygın tuzaklardan biri, haberi "dramatik" ögelerle yeniden kurgulamak. Bu tuzağa düşülürse "sansasyonel habercilik" denen yanlış bir yola giriliyor.
Bizim için geçerli olan yol ise belli: Her ayrıntıyı somut veri ve kaynak anlatımı üzerine anlaşılır ve mantığa uygun biçimde kurgulayarak, doğruluk, denge ve hakkaniyet esası üzerinden okura aktarmak.
