Radikal'in, saygın araştırma kuruluşu KONDA'nın referandum anketi sonucunu yayımlamama kararı, bir kez daha "gazeteler seçim ve referandum anketlerine yer vermemeli mi?" sorusunu gündeme getirdi.
Türkiye'de yıllarca tecrübe kazanmış, profesyonel ve sözüne güvenilir birden fazla böyle kuruluş var. Ama, buna rağmen, "kamuoyu araştırmaları oyları manipüle amaçlıdır, dikkate almayalım" görüşü de bazı meslektaşlar arasında ağır basıyor. Bu kısmen doğru: Geçmişte, siyasetle içli dışlı medya patronları, bazı "araştırmaları" görüş ve çıkarları doğrultusunda halkı yönlendirme amacı ile kullandılar ve hemen her seferinde yanıldılar, yanılttılar.
KONDA çok güvenilir bir kuruluş olmasına rağmen, vardığı sonucun aynı zihniyette ısrar yüzünden "beğenilmediği" ve bir kez daha hataya düşüldüğü rahatlıkla söylenebilir.
Kamuoyu araştırmalarını yok saymak, kaale almamak yanlıştır. Saygınlığı iş üzerinden kanıtlanmış kuruluşların araştırmaları, siyasetçilere medya aracılığyla halkın kritik konularda sesini duyurmasını, tavrının anlaşılmasını, gazetecinin toplumu karmaşıklığı içinde daha net okumasını, siyaseti daha sağlıklı ölçüp biçip ona göre mesafe edinmesini sağlar.
Peki, bir araştırmayı hangi kriterler üzerinden ciddiye almalıyız? 100'den fazla ülkede binlerce devlet dairesi ve şirketle çalışan ESOMAR adlı kuruluşa göre, araştırmayı kim(ler)in yaptığı, kimin finanse ettiği, deneklerin nasıl seçildiği, tarih dilimi, mülakatların yöntemi ve sorular ve benzerleriyle karşılaştırılması son derece önemli.
Bu nedenle, araştırma sonuçlarıyla birlikte yukardaki temel verilerin de bütün açıklığıyla yayınlanması şarttır. (Ayrıntılı bilgi için: www.esomar.org)
Kamuoyu araştırmalarının demokratik işlevini ve haberciliğe katkısını kabul eden ciddi haber kuruluşları (NPR, BBC, Guardian, New York Times, El Pais vs) genellikle, başkalarının ısmarladığı çalışmalar yerine, kendileri para vererek, güvenilir buldukları şirketlerle işbirliği yapıyorlar. Tabii, patron veya yönetim ortaya çıkan tabloyu beğenmedi diye, sansürlemeyi düşünmeden! Çünkü sansür okurda güvensizliğin en birinci sebebi.
