Covid-19 salgını ile ilgili mücadelede çok yol kat edildi ancak rehavete kapılmak, maskesiz şekilde sokağa çıkmak, acil olmayan estetik müdahaleler için hekimlerin kapısını çalmak doğru değil. Biraz daha sabırlı olmalıyız. Bugünkü yazımda yine sizden gelen soruları yanıtladım ve acil durumlarda yapılması gereken diş tedavileri için kliniklerini açacak diş hekimleri için hijyen şartlarından bahsettim… Sorularınızı ilker.erdogan@sabah.com. tr adresinden iletirseniz, yanıtları bu sayfada yayınlanacak.
Seda Kaya (İstanbul/42): Covid- 19 vaka sayıları her geçen gün azalıyor. Ne zaman normale döneceğiz ve ne zaman diş estetiği tedavilerimizi yaptırabileceğiz?
Hastalardan randevu talepleri var. Hasta sayısı düştüğü için rehavet ortamı oluştu, dışarı çıkmalar fazlalaştı. İnsanlar Covid-19 küresel salgınını önemsemiyor gibiler. Bizleri, 'İmplant yaptırmak, estetik diş tedavisi yaptırmak istiyorum' diye arıyorlar. Bu dönemde diş hekimleri sadece acil tedavi yapabilir. Diş hekimi, ağrılı bir dişe ağrıyı kesmek için müdahale edebilir, bir ameliyat yapmışsa dikişi alabilir ya da bir çene kırığı vardır; bunlardan dolayı muayenehane açılabilir. Fakat internet ortamında diş kliniklerinin implant, diş estetikleri ile ilgili reklamlar verdiğini görüyorum. Biz burada çok dikkatli davranmalıyız. Hep beraber el ele vererek bu virüsle savaşmalıyız. Sizde bir şey olmayabilir ama doktorunuz taşıyıcı olabilir. O yüzden ısrar etmeyin. Acil tedavi hariç diş hekimine gidilecek dönem değil.
Mesude Bakar (Adana/37): Neden diş hekimleri Covid-19 salgınında kliniklerini kapattı? Çocuğumun tedavisi yarım kaldı.
Diş hekimleri, sağlık hizmetlerinin önemli bir parçasıdır. Herkes kendinde koronavirüs varmış gibi davranıp başkasına bulaştırmamayı amaçlayarak yaşamalıdır. Virüs, bireylerin öksürmeleri, hapşırmaları ile ortama saçılan damlacıkların solunması ile bulaşır. Diş hekimleri; hasta ile yakın temas, kan, tükürük ve damlacıklara maruz kalma sebebiyle risk altındadır. Bu nedenle zorunlu olmayan tedaviler ertelenmelidir.
SİGARAYI HEMEN BIRAKIN
Serkan Tığ (Mersin/39): Covid19'un sigara içenleri daha çok etkilediği bilgileri ne kadar doğru? Çin'de koronavirüsten ölenlerin yüzde 80'i, Amerika'da ise yüzde 85'i sigara içen kişiler. İyileşenlerin yüzde 90'ı sigara içmeyenler. Sigara içenlerde
koronavirüsün hasarı normal bir insana göre 15 kat daha fazla. Koronavirüs, solunum yollarını etkileyen bir hastalıktır. Ağır vakalarda solunum yetmezliği ve akciğer organ yetmezliği gelişir. Ölüme neden olan da daha çok bu durumlardır. Sigara, bilindiği üzere en çok akciğerleri etkiler. Sigara içenlerin akciğerlerinde içilen sigara miktarı ve süresine göre değişken olmakla birlikte hasar gelişir. Hastalığın sigara içenlerde daha ağır seyretmesinin temel nedeni budur. Sigarayı azaltmak, bu riski ortadan kaldırmaz. Ben sizlere, sigarayı azaltmanızı değil, hemen bırakmanızı öneriyorum. Günde içilen bir sigaranın bile kalp-damar hastalığı riskini artırdığına dair yayınlar var.
SIRALAMA NASIL OLMALI?
Salgın döneminde tedavi yapılması gerekirse hijyen kurallarına dikkat edilmelidir.
GİYME SIRASI: Önlük-Maske- Gözlük-Yüz koruyucu-Eldiven
ÇIKARMA SIRASI: Eldiven-Gözlük- Yüz koruyucu-Önlük-Maske
Gerektiğinde lastik örtü ve yüksek emiş gücüne sahip tükürük emicilerin kullanımı ile diş tedavileri sırasında aerosol saçılması ve kontaminasyonu en aza indirilmelidir.
Her işlem sonrasında ve hasta odadan ayrıldıktan sonra çevre temizliği ve dezenfeksiyonu yapılmalıdır.
Hasta muayenesi ve tedavisi öncesinde ve sonrasında ellerin en az 20 saniye süresince talimatlarda belirtilen şekilde yıkanması gereklidir. Eğer ellerde gözle görülen kir ve/veya vücut sıvıları ile herhangi bir kontaminasyon yoksa, alkol bazlı el dezenfektanlarının kullanımı da yeterli olabilir.
Çapraz enfeksiyonların önlenebilmesi için tedavi odasının dışında gerçekleştirilen ve dışarıdan hizmet alınan laboratuvar uygulamaları için hizmet alan ve hizmet veren tarafları koruyacak özel önlemler önerilmelidir.
Hiçbir diş aletine çıplak elle dokunmamalıyız. Unutmamalıyız ki virüs, cansız yüzeylerde 24 saate kadar kalmakta ve bulaşma riski devam etmektedir.
Maske, önlük ve gözlüğü çıkarırken yüze dokunmamaya çok dikkat edilmelidir.
Tedavi için başvuran hastalardan COVID-19 şüphesi (ateş, öksürük, solunum sıkıntısı vb.) olduğu düşünülenlerin, hastaya tıbbi maske takılarak en yakın sağlık kurumuna yönlendirilmesi gereklidir.
COVID-19 tanısı alan hastalar içerisinde acil tedaviye ihtiyaç duyanların işlem öncesi değerlendirmeleri hastayı takip eden hekimi ile birlikte yapılmalı ve alınacak tedbirlere birlikte karar verilmelidir.
İKİ HASTA ARASINDA ZAMAN OLSUN
Sosyal izolasyon kurallarının hasta bekleme ve tedavi alanlarında uygulanması için gerekli tedbirler alınmalıdır. (Hastaların randevularına saatinde gelmesi sağlanarak bekleme alanlarında bekletilmemesi, beklemesi gerekli durumlarda en az 1 metre mesafe ile oturtulması, bekleme alanlarındaki dergi, gazete vb kaldırılması)
Hastalar, diş tedavilerini poliklinik ya da hastanelerde yaptırıyorlarsa randevularına tam saatlerinde gitmelidir. Bekleme salonunda oturarak randevu saatini beklemek diğer hastalarla olası kontaminasyon riskini artırabilir. Muayenehanelerde yapılan tedavilerde ise diş doktorları randevu saatlerini bir hastanın randevusu diğer hastasıyla çakışmayacak şekilde ayarlayabilir. Bu şekilde hastaların birbirleriyle olan temaslarını en aza indirmiş olur.
MASKE
Hasta odasına veya bakım alanına girmeden önce bir maske veya yüz maskesi takın.
Bir aerosol üretici prosedürü gerçekleştirirken veya sunarken yüz maskesi yerine daha yüksek seviyede koruma sunan N95 maskeleri kullanılmalıdır.
Tek kullanımlık solunum maskeleri ve yüz maskeleri, hastanın odasından veya bakım alanından çıktıktan ve kapıyı kapattıktan sonra çıkarılmalı ve atılmalıdır.
Maskeyi veya yüz maskesini attıktan sonra el hijyeni uygulayın.
GÖZ KORUMASI
Hasta odasına veya bakım alanına girişte göz korumasını (gözlük veya yüzün önünü ve yanlarını örten tek kullanımlık bir yüz siperi) takın.
Kişisel gözlükler ve kontakt lensler yeterli göz koruması sağlayamazlar.
ÖNLÜK
Hasta odasına veya bölgesine girişte temiz bir izolasyon kıyafeti giyin, kirlenirse elbiseyi değiştirin.
Hasta odasından veya bakım alanından ayrılmadan önce elbiseyi tıbbi atıklara atın.
Tek kullanımlık önlükler kullanımdan sonra atılmalı, kumaş önlükler her kullanımdan sonra yıkanmalıdır.
ELDİVEN
Hasta odasına veya bakım alanına girişte temiz, steril olmayan eldivenler takın.
Yırtılmış veya aşırı kirlenmişse eldivenleri değiştirin.
Hasta odasından veya bakım alanından çıkarken eldivenleri çıkarıp ve atın ve hemen el hijyeni yapın.
Lateks eldivenlerin bariyer etkinliği güçlüdür, alerji durumlarında nitril tercih edilir.
