Halihazırda ekonomiye 2.3 milyar lira katkıda bulunan atçılık sektörünün bir yatırım hamlesi ile kamu bütçesine ve istihdama katkısını ortaya koymak üzere Deloitte'in hazırladığı raporu okudum ve Türkiye Jokey Kulübü (TJK) Başkanı Yasin Kadri Ekinci ile sohbet etme fırsatı yakaladım.
Bu konuya geçmeden önce at yarışları ve müşterek bahis haklarının, bir ay sonra yani 1 Ocak 2018 tarihi itibarıyla 49 yıllığına Varlık Fonu'na devredileceğini hatırlatayım. Yasin Ekinci, bugüne kadar cironun yüzde 2'sini sabit yatırımlara ayırabildiklerini ancak toplamda 1.5 milyar liralık bir yatırımın yapılması halinde sektörün kamu bütçesine katkısının 1.2 milyar liradan 5 milyar liraya çıkacağını söylüyor.
Deloitte'in hazırladığı raporda, halihazırda 42 bin atın, 9 hipodromun olduğu ve 84 bin kişinin istihdam edildiği sektörde mevzuatın değişmesi sağlandığında yapılacak yatırımla tablo da değişiyor. İstihdam 120 bine çıkıyor, hipodrom sayısı 13'ü buluyor, koşan at sayısı da 6 binden 9 bine yükseliyor.
2017'nin sonuna yaklaştığımız şu günlerde Türkiye ekonomisi yaklaşık yüzde 5.5 büyümeyle yılı kapatmaya hazırlanırken, TJK'nın büyüme oranı da yüzde 11 gibi Türkiye ekonomisinin iki katı büyüklüğü buluyor. Geçmiş yıllara da bakıyorum ve mesela 2015'te Türkiye yüzde 4 büyürken, TJK'nın büyümesi yüzde 6.2, 2016'da da Türkiye'nin büyümesi yüzde 2.9 olurken, TJK'nın büyümesi yüzde 7.3'ü buluyor. Demek istediğim hep Türkiye'nin büyümesinin çok üzerinde büyüyen bir sektör var karşımızda.
Kuşkusuz atçılık sektörünün ekonomik etki analizi çalışması yapılırken, atçılık sektöründe büyük ülkelerdeki durum da göz önüne alınıyor. Yasin Ekinci, örneğin hipodrom sayısının Avustralya'da 483'ü, Fransa'da 240'ı bulduğunu ve Türkiye'deki 9 hipodrom sayısının çok yetersiz kaldığını gördüklerini söylüyor.
Halihazırda yarış gelirlerinin yüzde 26'sı kulübe aktarılırken, devlet yüzde 33 pay alıyor. Ekinci bu oran tersine döndüğünde devletin alacağı payın yüzde 7.5 artacağını iddia ediyor.
Bu arada bir güzel gelişme de bu sektörde yaşanıyor. Aslında dünyada atçılık sektörü kadınlar üzerinden yürüyor. Öyle ki dünyada kadın seyis oranı yüzde 90'ları buluyor. Oysa bizde kadınlar bu alanda neredeyse yok gibi. Şimdi TJK, İŞKUR ve Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ile birlikte 8 şehirde 200 kadının katıldığı bir eğitim programı başlattı. Öğreniyoruz ki 36 kadın seyis mezun olmuş bile. Umarım özellikle Anadolu'da kadın seyisliğe hem ilgi artar hem de bu konuda verilen eğitimler daha çok şehre yayılır ve kadınların seyislikle de ekonomiye katkısı artar.
