Elinizdeki tek eksen Batı ise; bütün diğer eksenleri "kayar" görürsünüz.
Ana eksen kayınca; ya "firavunuyla birlikte gömülmeye razı erkân" olur veya yeni eksen ararsınız.
Küresel kriz, "eldeki tek eksen" farz edilen Batı'yı durgunluk denizinde çalkalayadursun, Türkiye'nin "eksen genişletme" gayretleri, kuvveden fiile geçmeye, dünden daha yakın görünüyor.
Gerekçelerim var...
Bundan 100 yıl öncesinin "Hasta Adam"ı Türkiye bugün ekseni kayık Batı'nın "güvenli limanı" olmuş. Bu da ülke ekonomisindeki iştah açıcı dinamizmden kaynaklanıyor.
Nitekim bu dinamizm, Newsweek'in ifadesiyle; "Avrupa gibi geleneksel yatırım kaynaklarından değil, Körfez, Ortadoğu ve Rusya'dan" geliyor.
Bizden bazıları buna "eksen kayması" diyedursun, ben buna "yeni eksen oluşturma" diyorum.
Düne kadar "merkez bir yerde (Batı) ve çevre her yerde (Türkiye ve bölgesi)" algısı söz konusuydu.
Bugün bu anlayış yerini; "merkez her yerde (Türkiye ve bölgesi) ve çevre bir yerde (Batı)" algısına terk ediyor.
Bölgedeki Türkiye odaklı bu ekonomik hareketlilik, eğer sürdürülebilir hale gelebilirse, yakın gelecekte tıpkı AB, NAFTA veya BRIC gibi, yeni bir ekonomik kümelenmeyi konuşabiliriz.
Nitekim "AB yerine Ortadoğu Konseyi" eylem planı, yeni "paralel eksenler" için harekete geçildiğini gösteriyor.
CENTO ile bunu savunma alanında 55 yıl önce denemiş, ekonomik dayanak bulamayınca da başaramamıştık.
1985'te Türkiye, Ekonomik İşbirliği Teşkilatı (ECO) ile yanına İran, Pakistan, Afganistan, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Türkmenistan ve Özbekistan'ı alarak bölgesel güç olmayı denemişti.
Benzer pek çok deneme, ya fikir aşamasında kalmış veya CENTO veya ECO gibi, "diğer civar şartlar" hazır olmadığından hayata geçirilememişti.
Bugün durum çok farklı; öncelikle Türkiye ekonomisi artık küresel oyuncu olma yolunda avantaj sahibi.
Komşularıyla "sıfır sorun-sıfır vize" politikasıyla birlikte yeni bölgesel kümelenme için diplomatik altyapı geliştirilmiş.
Düşük enflasyon ve Güçlü Lira ile Dolar veya Euro; dışında alternatif oluşturma imkânı yaratılmış.
Dizileri 42 ülkede seyredilen Türkiye'nin böylesi bir bölgesel başaktörlük için kültürel hinterlandı da mayalanmış durumda.
Batı'daki eksene en yakın kapı İzmir'in yerini, paralel eksenlere daha yakın Gaziantep'in alması, bir başka olumlu gösterge..
Sonuç; Ürdün, Suriye ve Lübnan ile başlatılan bu çekirdek oluşum, Türkiye'yi bölgesel başaktör haline getirmenin mayasıdır.
Türkiye bölgesel başaktör oluyor...
Kendini tek eksene hapsetmişlerimiz, "paralel eksenleri" algılasa da algılamasa da...