Krizlerin en belirgin özelliği, zihinlerdeki kırılmalardır. Deprem sabahı jeolog olursunuz. İflas edince ekonomist, darbe sonrası demokrat...
Küresel krizin bozduğu ezberler sıralamakla bitmez. Ancak bana göre eğer yeni bir çağın kırılma noktası olacaksa, vergide doğurduğu yeni anlayıştır. Çünkü vergi kavramı, baştan tanımlanıyor.
ABD'de krizin başladığı 2008 Eylül'ünde, kamu müdahalesiyle finansal çöküşün önünün alınabileceğini sandık. Yüz milyarlarca kamu fonu, şirket kurtarmaya gitti. Şirketler kurtulmadığı gibi, ülke iflasları gündeme geldi. Geriye, devasa kamu borçları kaldı.
Kamunun dev borçlarını finanse etmek için vergiyi adeta "yeniden keşfetmesi" tam da bu yüzden oldu. Önce Zengin Vergisi dendi. Ardından ek vergiler gündeme geldi. Yetmedi, oranları tartışır olduk. Gümrüksüz dünyanın sıfır gümrük vergileri dahi sorgulanır oldu.
Hatta öyle ki acaba kamu bütçesinden fazla kaynak çeken obezlere yönelik "kilo vergisi" koyalım mı diye sorguladık. Obama'ya muhalefet eden Çay Partisi gruplarının, 2010'dan beri ABD Vergi İdaresi IRS tarafından sorgulanma skandalı da cabası...
Dün de İsrail'in bütçe açığına çare için öteki dünyaya başvurması, mezarlık vergisi ile kriz sonrası yeniçağın nasıl şekilleneceğini daha net gördük. Hammurabi, 3.800 yıl önce Babil sokaklarındaki dev tabletlere "vergiden ve ölümden kaçılmaz" yazdırmıştı: "Vergi ödemeyenin kellesi gider."
Aradan geçen binlerce yılda gördük ki kelleler de gitti vergi de kaçırıldı. Ancak şimdi durum Babil'den daha farklı. Zira taş tabletler yerine, bizim her adımımızı izleyen teknoloji ve onun tabletleri var. Vergi cennetlerini cehenneme çevirme süreci de gösteriyor ki yeryüzünde vergilendirilmemiş tek alan kalmayacak. Mezarlıklar dâhil...