Kürt açılımı karşısında siyasi partilerin konumu, sürecin nasıl bir noktaya varacağı açısından da önemli…
Bu açıdan merkez sol gibi merkez sağın duruşunda da farklılıklar var. Ama her iki tarafta da, "sol"da CHP, sağda DP dışında ağırlık sürecin desteklenmesi gerektiği biçiminde…
Merkez sağdaki farklılık biraz da DP ve Anavatan partisinin geçmişiyle yakından ilgili…
Biri Özal, diğeri Demirel geleneğine dayanıyor.
Rahmetli Turgut Özal'ın Kürt meselesine nasıl yaklaştığı az çok biliniyor. Özal sonrası merkez sağın siyasi aktörlerinin, Kürt meselesiyle ilişkilerinde hep bir "güven" sorunu vardı.
Demirel'in 1991'de Diyarbakır'da "Kürt realitesi"ni kabul edip sonra geri adım atması, Tansu Çiller'in "Bask Modeli"nden söz edip sonra susması ve en son Mesut Yılmaz'ın, "AB'nin yolu Diyarbakır'dan geçer" deyip arkasını getirememesi hep hafızalarda.
90'lı yıllar boyunca merkez sağın Kürt meselesinde gelgitler yaşaması, diğer ekonomik ve siyasal politikalardaki başarısızlığı ile birleşince, 2000'lerde düşüşe geçmesine hatta Meclis dışı kalmasına yol açtı.
Şimdi bu geleneği devam ettiren DP ve Anavatan partileri ve çok sayıda siyasi aktör var.
Arkalarında geniş bir toplumsal destek olmasa da bu ülkenin geçmişinde iz bırakmaları onların düşüncelerini de önemli kılıyor.
Peki, merkez sağdaki partiler ve siyasi aktörler ne düşünüyor?
DP'nin görüşünü ve yaklaşımını genel başkan Hüsamettin Cindoruk şöyle açıklıyordu: "Siyaset ve devlet hayatı kesinlik ister. Kesin bir proje varsa ortaya konmalıdır."
Cindoruk, bir anlamda CHP Genel Başkanı Baykal gibi hükümetin net bir projeyle ortaya çıkması gerektiğini söylüyordu.
Özal çizgisinin devamı olan Anavatan Partisi Genel başkanı Salih Uzun'un tavrı ise DP'nin tam tersi bir noktadaydı:
Uzun şöyle diyordu:
"Bu açılım desteklenmeli ve geliştirilmeli… Ben anayasa tartışmalarında da aynı şeyi söylemiştim önce yöntemde bir mutabakata varmak lazım. Sonra içeriği doldurulur. CHP ve MHP'nin tutumlarını da doğru bulmuyorum. Bunda iktidar siyaset geliştirsin sonra biz bakalım tavrı doğru değildir."
'DP'nin tavrı doğru değil'
Merkez sağı sadece bu iki partiyle sınırlı görmemek gerekiyor. Hem o partilerde hem de merkez sağın kapsama alanında etkili olan siyasi aktörler de var. Mehmet Ali Bayar, eski Genel Başkan Süleyman Soylu ve eski Antalya Büyükşehir Belediye Başkanı Hasan Subaşı'nın tavrı eski merkez sağda derin bir kırılma yaşandığını özellikle tabu sayılan Kürt meselesinde yeni bir yol ayrımına gelindiğini gösteriyordu.
Mehmet Ali Bayar'la konuşmanın ayrıntılarını daha sonra anlatacağım ama şu söylediklerinin altı çizilmeliydi:
"Bu Türkiye'nin bir varlık yokluk meselesidir. Gerek cumhuriyetin bekası, gerek demokrasinin meşruiyeti bakımından, bu mesele çözülemediği takdirde Türkiye'de rejimin meşruiyeti daima sorgulanacaktır. Ben hükümetin çıkışını doğru buluyorum. Başbakan kendisi söylüyor, daha bunun içinde ne olduğunu göreceğiz diye."
Eski DP Genel Başkanı Süleyman Soylu ise merkez sağ gelenek içinde meselenin adını açıkça koyan ve gerçekçi yaklaşan bir siyaset izliyor. Açılıma olumlu yaklaşan Soylu, Türkiye'nin gerçek demokrasiyle buluşması için başta Kürt meselesi olmak üzere Aleviler ve azınlıklar meselesini çözmesi gerektiğini söylüyor.
Merkez sağın bir diğer ismi ise Hasan Subaşı…
Subaşı, hükümetin sorunun üzerine kararlılıkla gitmesini takdir ediyor ve hazır bir proje ile ortaya çıkmamasını doğru buluyordu.
Kendi partisi DP başta olmak üzere muhalefetin tavrını ise şöyle eleştiriyordu:
"MHP'nin tutumunu bir ölçüde anlamak mümkün… Ama CHP'yi anlamak hiç mümkün değil. CHP, 1989'da Türkiye'nin ilk gerçekçi güneydoğu raporunu hazırlatmış bir parti. Şimdiki tutumunu anlamakta zorlanıyorum. Bunu solculuk ve sosyal demokratlıkla açıklamak da mümkün değil. DP'nin tavrı da doğru değil. Cindoruk gibi geçmişte demokrasiye katkı sağlamış bir kişinin böyle bir konuya yaklaşımını doğrusu yadırgadım."
