Geçen hafta İMKB'nin de dahil olmak için çaba sarfettiği karanlık havuzlar (dark pools) adlı piyasanın haberini verdik. Finans editörümüz Kerim Karakaya'nın haberinde, dünyada aslında borsaların giderek karanlık havuzlar üzerinden geçtiğine başladığını söylüyordu. Adı size karanlık, kirli çağrıştırsa da aslında tüm dünyada giderek yaygınlaşan bir sistem olduğunu söyleyelim. Tabi kötü örnekleri vardır ancak Avrupa'da faaliyet gösteren Chi-X'in ortakları dünyanın en büyük bankaları olduğunu söyleyelim.
Nedir karanlık havuz? Diyelim borsadaki bir şirketten büyük oranda hisse almak istiyorsunuz. Normalde bu alım için o ülkenin borsasına gidiyorsunuz. Örneğin Türkiye'den almak isterse İMKB'ye, Almanya'da Frankfurt ya da İngiltere'de Londra Borsası'na emirlerinizi giriyorsunuz. Ancak bu giriş, hem kimliğinizin açığa çıkması hem de yüksek işlem maliyetleri demek. Bazıları karda yürüyüp izini belli etmek ya da çok büyük maliyet ödemek istemiyor. İşte internet ortamındaki bu borsalar devreye giriyor. İnternet üzerinden bu işlemleri daha ucuza yapabiliyorsunuz. Tekrar hatırlatalım adı nedeniyle burada karanlık işler yapılıyor diye bir durum yok. Sadece kimliğini deşifre etmek istemeyenlerin zaten yaptıkları işlemleri ülkeye çekme isteği var. Ayrıca Chi-X, Turquoise gibi platformlar AB'nin takas sistemine üye. Yani sıkı kontrol altında.
Şimdi İMKB de buna benzer 'Büyük Emirler Pazarı' diye bir pazar kurmak istiyor. Aslında buna sektör oyuncularıyla Londra'da büyük yatırım bankalarıyla yapılan toplantılar sonrası karar verilmiş. İMKB Başkanı Hüseyin Erkan'ın 'Hisse senetleri işlemlerinin yüzde 30-40'ı Londra'dan yapılıyor' söyleminin arkasında da sanırız bu söylem var. Erkan ve İMKB'nin bu düşüncesinde haklılık payı da var. Zira oyuncularla yapılan toplantılarda, kurulacak böyle bir piyasanın işlemlerin bir kısmını Londra'dan çekeceğine dair bir düşünce oluştuğu için harekete geçilmiş.
Karanlık havuzlar denilen bu sistem Avrupa'da yoğun kullanılıyor. Bu işlemlere henüz mevzuat izin vermiyor. Ancak finans merkezi iddiasındaki Türkiye'de bu konuyla ilgili girişimlerde bulunan İMKB'nin oyunu kuralına göre oynamaya çalıştığını söylemek yanlış olmaz.
