Op. Dr. Zeki SALAR: Gebelik öncesi 'tiroid'inizi kontrol ettirin

Tiroid bezi salgıladığı tiroid hormonu ile metabolizmayı düzenler. Ayrıca doğum sonrası rahim kasılması, memelerden süt salgılanması gibi birçok işlevde görev alan hormonlarla etkileşerek kadın sağlığı açısından önemli bir rol oynar. Tiroid bezinin hızlı ya da yavaş çalışması bir kadının hamile kalmasını engelleyebildiği gibi erken doğuma neden olabilir, bebekte gelişim geriliği, prematürite, doğum öncesi bebek kaybı ve bebeğin sinir sisteminde bazı bozukluklar gibi problemlerin sıklığının artmasına da yol açabilir.
Tiroid bezinin yavaş çalışması, az miktarda hormon üretilmesine, "hipotiroidi" oluşumuna neden olur. Hipotiroidinin nedeni iyot eksikliği olabildiği gibi vücudun bağışıklık sisteminden kaynaklanan "Hashimoto tiroiditi" denilen rahatsızlık da olabilir.
Tiroid bezinin yeterince hormon üretmemesi öncelikle gebelik oluşumunu zorlaştırabilir.
Ayrıca hipotiroidiye bağlı bozukluklar bebeği erken dönemde etkileyebilir. Ailesinde tiroid hastalığı olan anne adaylarında ve infertilite dediğimiz gebe kalamama yakınması olan çiftlerde tiroid bezinin değerlendirilmesi önem taşımaktadır.
BELİRTİLERİ KARIŞTIRMAYIN!
Hastalarda görülen kilo alımı, uyku eğilimi, egzersiz kapasitesinde azalma yakınmaları gebelerde de görülür. Hormon düzeylerinde bozulma arttıkça kabızlık, seste kalınlaşma, saç dökülmesi, tırnaklarda kırılma, ciltte kuruluk ve guatr dediğimiz tiroid bezinde büyüme görülür. Hipotiroidi saptanan gebelerde erken dönemde gebelik kayıpları görülebilir.
Bunun yanında gebelikte ortaya çıkan yüksek tansiyon (preeklampsi), plasentanın yerinden ayrılması (plasental dekolman), bebekte gelişim geriliği, prematürite, doğum öncesi bebek kaybı ve bebekte sinir sisteminde bazı bozuklukların görülme riski artmaktadır.
Tiroid hormonu eksikliği gibi fazlalığı da gebelik sürecinde anne adayı ve bebek için riskleri beraberinde getirmektedir. Hipotirodi gebelik oluşmasına engel olurken, tiroid bezinin çok çalışması (hipertiroidi) kadının hamile kalmasında probleme yol açmaz.
Ancak erken gebelik kaybı (düşük) ve erken doğum riski artar. Bunların yanında gebelik sırasında görülen hipertiroidi, bebekte gelişme geriliği, gebelikte kan basıcının yükselmesi ile seyreden preeklampsi ve anne adayında kalp yetmezliğine neden olabilir. Bu nedenle hipertirodinin gebelik öncesinde kontrol altına alınması oldukça önemlidir. Gebelik sırasında aşırı bulantı-kusmalarda hipertirodi mutlaka akılda tutulmalı ve ilgili testler yapılmalıdır.
Gebelik sırasında görülen hipertirodilerin % 95'inde "Graves Hastalığı" etkendir. Bu hastalık, anne adayının bağışıklık sistemindeki bozukluklara bağlı olarak gelişir. Bu hastalarda tiroid bezinde büyüme, tiroid bezinin fazla çalışmasına bağlı; nabız artışı, çarpıntı, terleme, sinirlilik, titreme gibi bulguların dışında; gözlerde dışarı doğru çıkma ve bacaklarda ödem görülebilir.
MUTLAKA TEDAVİ EDİLMELİ
Hastalığın tedavisiz kalması ve ilerlemesi anne adayında nadiren de olsa "tiroid krizi" denilen tabloya yol açabilir. Bu hastalarda ateş, bilinç bulanıklığı, havale geçirme, bulantı- kusma, ishal ve kalpte ritm bozuklukları görülür. Bu hastalarda tanı konulur konulmaz tedaviye başlanmalı ve krizin başlamasına neden olabilecek nedenler araştırılmalıdır.
Tedavide sıvı dengesinin sağlanması, ateşin düşürülmesi ve oksijen verilmesi gibi destekleyici önlemlerin dışında, tiroid hormonlarını düşürücü ilaçlar, nabzı azaltıcı ilaçlar kullanılmaktadır.
Ayrıca bebeğin durumu ultrason ve NST ile kontrol edilmeli, acil bir doğum için gerekli yenidoğan ünitesi hazırlıkları yapılmalıdır.

Memorial Antalya Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Bölümü