Yaz ishallerine dikkat

M
edical Park Antalya Hastane Kompleksi Klinik Mikrobiyoloji ve Enfeksiyon Hastalıkları Bölümü Uzmanı Dr. Bekir Uygun, gelişmemiş ülkelerdeki çocuk ölümlerinin en büyük nedenlerinden birinin ishal olduğunu ve bu ishalin en çok çocuk ve yaşlılarda ölüme yol açtığını belirtti.
NASIL ORTAYA ÇIKAR?
Yaz aylarında su tüketiminin arttığını ve çoğunlukla mikroplu suların içildiğini veya bu sularla yıkanmış meyve ve sebzelerin yenildiğini söyleyen Uzm. Dr. Bekir Uygun, "Bazen insanlar ishal olup bu mikropları dışkıları ile çevreye yayabilir. Dışkıyla bulaşmış ellerin ağıza götürülmesi, doğada, özellikle insan ve hayvan dışkılarıyla kirlenmiş suların içilmesi veya böyle sularla bulaşık yıkanması, sıcak ortamda beklemiş gıdaların, örneğin çiğ sebzelerle hazırlanmış salataların ve meyvelerin tüketilmesi sonucu ishal yapan mikroplar, ağız yoluyla alınarak hastalık oluştururlar" dedi.

BELİRTİLERİ
Uzm. Dr. Uygun şu bilgileri verdi: En önemli belirti, dışkılama sayısının artması ve dışkı vasfının değişmesidir. Aşırı su ve tuz kaybına bağlı olarak kalp damar sistemine, böbreklere, sinir sistemine ait bulgular, ritim bozuklukları, böbrek yetmezliği, şuur bozuklukları gibi belirtiler de olabilir. Dilin kuruması, cildin parlaklık, nem ve yumuşaklığını kaybetmesi, gözlerin göz çukuruna çökmesi gibi belirtiler, su kaybının işaretleridir.

NE YAPILMALI?
İshal durumunda ilk tedbir olarak kaybedilen su ve tuzu yerine tekrar koymak için bol sıvı almalıyız. Bir litre kaynatılmış soğutulmuş suya 1 çorba kaşığı şeker, 1 tatlı kaşığı sofra tuzu ve 1 çay kaşığı karbonat konularak evde yapacağımız karışım kaybettiğimiz su ve elektrolitleri tekrar almamıza yardım edecektir. Bu karışımdan sık aralıklarla içilir. Her sulu dışkılamadan sonra, iki yaşından küçük çocuklara yarım çay bardağı, iki yaşından büyük kişilere ise bir su bardağı kadar verilmelidir. İshalin bir günden fazla sürdüğü, özellikle de bulantı ve kusma nedeniyle ağızdan sıvı almanın mümkün olamadığı durumlarda mutlaka bir sağlık kuruluşuna başvurmak gerekir. Çünkü farkında olmadan dışkımız yoluyla çevreye mikrop bulaştırabilir, ayrıca ishalin tedavisiz kalarak daha ciddi sağlık problemlerine yol açmasına neden olabiliriz.

NASIL ÖNLENEBİLİR?
İshalin önlenmesinin en önemli yolu, menşei bilinmeyen suların tüketilmemesi, kişisel temizliğe dikkat edilmesi, özellikle ellerin her yemekten önce ve sonra yıkanmasıdır. Kullanılan ve içilen suların klorlanması pekçok mikrobun yaşamasını önler. Şüpheli suların, salgın olduğu bilinen yerlerdeki suların kaynatılarak kullanılması gerekir. Et ve süt ürünleri ile bunlardan hazırlanan yemekler ve özellikle meyveler sıcak ve uygunsuz koşullarda bekletilmemelidir.
İSHAL DİYETİ
shal düzelene kadar posasız ve yağsız gıdalar alınması gerekir. Kuru yemiş, çikolata, kızartma gibi gıdalar alınmamalıdır. Yağsız makarna, pirinç pilavı, haşlanmış patates, patates püresi, haşlanmış yağsız et ve tavuk, yağsız ızgara köfte yenebilir. Ayrıca bol miktarda içecek alınmalıdır. Anne sütü alan bebeklerin daha sık emzirilmesi gereklidir. Anne sütü almayan bebeklerin ise normalde aldıkları süt veya mamalarla, öğün sayısı arttırılması önerilir. Mamaların sulandırılması gerekmez. Ayran, taze hazırlanmış meyve suları, çorbalar ve su evde korkusuzca verilebilecek sıvılardır. İshal esnasında özellikle az yağlı yoğurt ve ayran tüketimi arttırılmalıdır. Hastalarda kusmayı engellemek için besinler az miktarda ancak daha sık aralıklarla verilmelidir.