Organ nakillerindeki yaygın yanlış bilgiler

Organ nakliyle ilgili dilden dile dolaşan söylentiler artık bir şehir efsanesine dönüşmüş durumda!.. Böbrek hastaları önce diyalize girip, hiç fayda göremezse mi böbrek nakli gerekir? Birine organ bağışlamak için mutlaka kardeşi ya da annebabası olmanız şart mı? Ortadan kaybolan kişileri organ mafyası mı kaçırıyor? Organların alınması vücut bütünlüğünü bozar mı? Yanlış bilgilerin, zaten hayli geri olduğumuz organ bağışı önünde ciddi bir engel olduğunu söyleyen Medical Park Antalya Hastane Kompleksi Organ Nakli Bölüm Başkanı Prof. Dr. Alper Demirbaş, "Birçoğunun bilimsel gerçeklikle uzaktan yakından ilgisi yok. Bu yanlış bilgilerden kurtulmak için 3-9 Kasım tarihleri arasında düzenlenen Organ Bağışı Haftası önemli bir fırsat" diyor. Medical Park Antalya Hastane Kompeksi Organ Nakli Bölüm Başkanı Prof. Alper Demirbaş; organ nakliyle ilgili şehir efsanelerini anlattı:
ÖNCE NAKİL SONRA DİYALİZ
Böbrek hastaları önce diyalize girer sonuç alamazsa sonra böbrek nakli olur:
Bu tamamıyla yanlış bir bilgidir. Böbrek hastalığı, hastaların büyük bir bölümünde bir süreçtir. Böbrekler fonksiyonlarını yavaş yavaş yitirirler ve her iki böbreğin fonksiyonu yüzde 20'nin altına düştüğü zaman artık ek bir tedavi yöntemi gerekir. Bu yöntem, diyaliz veya böbrek naklidir. En erken yapılan böbrek naklinden elde edilen sonuçlar en iyi sonuçlardır. Bu yüzden diyaliz böbrek hastalığının tedavisi değildir; diyaliz yapılmadan yapılan böbrek nakilleri çok daha iyidir. Eğer hasta böbrek nakli fırsatı bulamamışsa bile; ne kadar az diyalize girer ve ne kadar erken böbrek nakli olursa başarı oranı da o kadar yüksek olur. Hastanın yaşam süresi ve böbreğin ömrü o kadar uzun olur.
AKRABALIK ŞARTI YOK
Organ vermek için mutlaka birinci dereceden akraba (annebaba- kardeş) olmak gerekir:
Türkiye Cumhuriyeti yasalarına göre hasta dördüncü dereceye kadar akrabalarından nakil alabilmektedir. Dördüncü derece hısımlık bağı ile ilgili olarak; Türk Medeni Kanunu'nun 17. maddesinde, kan hısımlığının derecesi, hısımları birbirine bağlayan doğum sayısıyla belli olur denmektedir. Buna göre; kan hısımlığında kişinin akrabalık derecelerine göre:
1. derece akrabaları: Annesibabası çocuğu
2. derece akrabaları: Kardeşidedesi- ninesi-torunu
3. derece akrabaları: Amcasıhalası- dayısı-teyzesi-yeğeni (kardeş çocuğu)
4. derece akrabaları: 3. derecedekilerin çocuklarıdır. Kayın hısımlığında ise kişinin eş tarafından akrabaları aynı şekilde derecelendirilmektedir.
KAN-DOKU UYUMU ŞARTI YOK
Kan ve doku uyumu olmazsa böbrek nakli de olmaz:
Bu kesinlikle yanlıştır. Doku uyumu şartı yıllarca bir tabu olarak kabul edildi. Fakat, bilimsel çalışmalar, yüzde 100 dokumu uyumu ile yapılan nakillerle yüzde 90 veya yüzde 10 doku uyumu ile yapılan nakillerin sonuçları arasında her hangi bir farklılık olmadığını ortaya koymuştur. Bugüne kadar yapmış olduğumuz böbrek nakli sayısı 2 bine yakındır. Kan grubu uymayan böbrek nakilleri, çeşitli ülkelerinde yapılabilmektedir. Biz de ekip olarak kan uyumu olmadan 12 tane böbrek nakli yaptık. Bu nakilleri yaklaşık 2,5 yıl önce gerçekleştirdik. Bu 12 böbreğin tamamı çalışmaktadır. Ancak kan grubu uyumsuz böbrek nakillerindeki sorun; devletin, biraz daha maliyetli bir ameliyat olması nedeniyle ödeme kapsamı dışında tutmasıdır.
İSTEDİĞİN ORGANI BAĞIŞLA
Bir kişi organ bağışı yaparsa bütün organlarını bağışlamak zorundadır (örneğin; gözlerim hariç diyemez mi?):
Kesinlikle yanlıştır. İnsan istediği organını bağışlayabilir. Duygusal nedenlerle kalbini bağışlamayan, gözlerini bağışlamayan insanlar olabilir. Bunlara saygı duymak gerekir.
VÜCUT BÜTÜNLÜĞÜ BOZULMAZ
Organları bağışlanan birisinin ameliyatta vücut bütünlüğü korunmaz, tanınmaz hale gelir:
Tamamen yanlıştır. Organ bağışlama ameliyatı, tecrübeli cerrahlar tarafından ameliyathane koşullarında gerçekleşmektedir. Normal bir ameliyattan hiçbir farkı yoktur. Ameliyat sonrasında organ bağışlayan kişi, normalde ameliyat olmuş herhangi bir kişi gibi ameliyat yerleri kapatılarak ameliyathaneden çıkar.