Koroner by-pass ameliyatı

Prof. Dr. Hüseyin OKUTAN
Modern dönemde günlük yaşam koşullarının mevcut şeklini alması, beklenen yaşam süresinin uzaması koroner kalp hastalığı sıklığı arttırmıştır. Mutlaka kendimizde, yakın bir akrabamızda ya da en azından bir tanıdığımızda koroner kalp hastalığı vardır. Bu hastaların bir kısmı da koroner by-pass ameliyatı olmaları konusu ile yüz yüze gelmiştir. Koroner bypass ameliyatı olması gereken hastaları iki gruba ayırmak doğru olur. Birinci grup hastalar, yakınmaları nedeniyle kalp anjiyosu olan ve koroner bypass ameliyatı önerilen hastalardır. Bu hasta grubu, önerilen ameliyat konusunda ayrıntılı bilgi alabilecek ve ameliyat olacağı merkezi, dolayısı ile ameliyat olacağı hekimi de seçebilecek zamana sahiptir. İkinci grup hastalar ise ani gelişen bir kalp krizi ile hastaneye kaldırılıp acil müdahale edilen hastalardır. Bu hastalara yapılan kalp anjiyosu sonrası koroner by-pass ameliyatı önerildiğinde düşünmek ve karar vermek için hastanın ve ailenin daha kısıtlı bir zamanı vardır. Hastanın ve ailenin ameliyata hazırlanması, sürecin farkında olmaları, hastanın ameliyat sonrası eski yaşamına dönmesi açısından oldukça önemlidir. Yoğun günlük işleyiş nedeniyle ameliyatı yapan cerrah, ameliyat olacak hastaya yeterli zaman ayıramayabilir. Bu nedenle hastalığı hakkında yeterli bilgi sahibi olmayan, geçireceği ameliyat konusunda ise endişe ve korkuları olan bir hasta profili oluşur. İdeal olan her iki hasta grubunda da hekimin hastaya yeterli zaman ayırarak durumunu anlatılması, varsa sorularına cevap verilerek endişelerini gidermesi gerekir. Bu şansa sahip olan bir hasta ameliyata psikolojik olarak daha iyi hazırlanmış olur. İlaveten, ameliyattan sonraki dönemde hastanın ne zaman yürüyebileceği, fiziksel aktivitelerinde bir kısıtlama olup olmayacağı, yaşam tarzında bir değişiklik olup olmayacağı konusunda aydınlatılmalıdır. Ameliyat önerilen hastanın ameliyata alınması süreci birkaç saatten birkaç güne kadar değişebilir. Bu dönem her hasta için farklı olduğundan bu sürenin doğru kullanılması gerekir. Ek bir sorun olmayan hastalar ameliyattan sonraki ilk 24 saat içinde yürütülmekte ve ağızdan beslenmeye başlanmaktadır. Sıklıkla bir ya da iki gün içinde hasta yoğun bakım servisinden odasına alınmaktadır. Odasında daha serbest hareket edebilen hastanın yine ek sorun olmadığı zaman 5. gün evine taburcu edilir. Hastanın ameliyattan sonraki 6 haftalık dönemini, istirahat ve rutin hayatına geri dönüş için hazırlık dönemi olarak adlandırmak doğru olur. Bu dönemde yara iyileşmesine zarar verecek ağır egzersizler ve fiziksel aktiviteler önerilmez. Ameliyat sonrası tıbbi kontroller hekimin isteğine göre de değişmek üzere birinci ve ikinci hafta, üçüncü ve altıncı aylarda yapılabilmektedir. Koroner by-pass ameliyatı olmuş hastalarda her şey yolunda gitse bile senede en az 2 defa kontrol yapılması uygun olur. Bir sonraki buluşmamızda koroner by-pass ameliyatı sonrası günlük yaşam, yaşam tarzımızda yapılacak değişiklikler, egzersiz planı konusunu işleyeceğiz.